Shanin Teodor

Ο Τεοντόρ Σάνιν (1930-2020) είναι άνθρωπος της Μεγάλης Ιστορίας - έτσι τον αποκάλεσε ένας Ρώσος βιογράφος του. Έζησε από κοντά και πήρε µάλιστα ενεργό µέρος σε µερικά από τα σηµαντικότερα γεγονότα του 20ού αιώνα. Εκτοπίστηκε µε την οικογένειά του στη Σιβηρία. Πολέµησε µέσα από τις γραµµές του ισραηλινού στρατού το 1948 και το 1956. Ξεκίνησε ως ένθερµος οπαδός του σιωνισµού, στρατεύτηκε στις τάξεις του κοµµουνιστικού κόµµατος και µετατοπίστηκε, στρεφόµενος εναντίον του κράτους του Ισραήλ. Το 1970 έλαβε τον διδακτορικό τίτλο του από το Πανεπιστήµιο του Μπέρµιχαµ (µε θέµα την Κυκλική κινητικότητα και την πολιτική συνείδηση των Ρώσων αγροτών, 1910-1925). Εξέχον µέλος της αµερικανοβρετανικής «νέο-µαρξιστικής» διανόησης από τη δεκαετία του 1960, πήρε ενεργό µέρος στο αντιπολεµικό και το κίνηµα του 1968. Στα τελευταία χρόνια της ΕΣΣ∆, έγινε οµοτράπεζος της ελίτ της σοβιετικής διανόησης και έζησε από κοντά την περεστρόικα. Ξεκινώντας από τότε και συνεχίζοντας µέχρι τον θάνατό του, προσπάθησε –µέσω του πανεπιστηµίου του, της Shaninka– να στήσει µια γέφυρα ισότιµης σχέσης και αλληλοκατανόησης Ρωσίας και ∆ύσης. Οι προσωπικές µαρτυρίες του Σάνιν φωτίζουν σχεδόν οκτώ δεκαετίες της σύγχρονης ιστορίας. Από τα βιβλία του στην αγγλική γλώσσα ξεχωρίζουν η συλλογή κειµένων Ο όψιµος Μαρξ και η ρωσική τροχιά: Ο Μαρξ και οι περιφέρειες της κεφαλαιοκρατίας (Late Marx and the Russian Road: Marx and the Peripheries of Capitalism, Routledge 1983), το κλασικό Αγρότες και αγροτικές κοινωνίες (Peasants and Peasant Societies, Penguin Books 1971), καθώς και το Η παράξενη τάξη: Πολιτική κοινωνιολογία της αγροτικής τάξης σε µια αναπτυσσόµενη κοινωνία: Ρωσία 1910-1925 (The Awkward class: Political Sociology of Peasantry in a Developing Society: Russia 1910-1925, Clarendon Press 1972). (Πηγή: "Εκδόσεις Τόπος", 2025)