Ανθολογία ιαπωνικής ποίησης

Ο Ματσούο Κίνσακου (Μπασό) είναι από τους σημαντικότερους ανανεωτές της ιαπωνικής ποιητικής παράδοσης. Γεννήθηκε το 1644 στο Ουενό της επαρχίας Ίγα, γόνος φτωχής οικογένειας σαμουράι, και σε ηλικία εικοσιεννέα ετών μετακόμισε στο Εντό (σημερινό Τόκυο), όπου καθιερώθηκε ως δάσκαλος του χαϊκάι νο ρένγκα ή χαϊκάι (συλλογικά, πνευματώδη, συνεχόμενα στιχουργήματα), δημιουργώντας κύκλο μαθητών και πατρόνων, που θα αποτελέσουν αργότερα τη Σχολή Μπασό. Παράλληλα, μελέτησε και ασκήθηκε στον βουδισμό Ζεν. Στο απόγειο της φήμης του, το 1680, αποτραβήχτηκε σε μια καλύβα στα περίχωρα του Εντό, διάγοντας ασκητικό βίο, και αφοσιώθηκε στο χαϊκάι, καθιερώνοντας σταδιακά το προσωπικό του ύφος. Εκδόθηκαν συνολικά Επτά Ανθολογίες της Σχολής Μπασό. Ο ποιητής προσέδωσε στα χαϊκάι αισθητική λεπτότητα, κομψότητα, πνευματικό βάθος και ευαισθησία, διατηρώντας ταυτόχρονα το χιούμορ, την παιγνιώδη διάθεση και τη σχέση του με τον κόσμο της καθημερινότητας. Στο έργο του συνυφαίνονται η βαθιά γνώση και συνέχεια της κλασικής παράδοσης με την αντισυμβατική διάθεση και την αναζήτηση μιας συνεχώς νέας προοπτικής. Ανέδειξε την ποιητική αυτονομία του αρχικού δεκαεπτασύλλαβου στίχου των συνθέσεων ρένγκα (γνωστού σήμερα ως χαϊκού) και υπήρξε ο πρώτος μεγάλος συγγραφέας σύντομων κειμένων που συνδυάζουν ποίηση και πρόζα (χάιμπουν). Χωρίς σπίτι και υλικές εξαρτήσεις, περιηγήθηκε τα τελευταία δέκα χρόνια της ζωής του στις πιο απόμακρες επαρχίες της Ιαπωνίας σε μια πνευματική και ποιητική αναζήτηση, διαδίδοντας παράλληλα τις αισθητικές αρχές της Σχολής Μπασό. Καρπός των πολύχρονων περιπλανήσεων του είναι πέντε ταξιδιωτικά ημερολόγια ποιητικής πρόζας, με αριστοτεχνικότερο όλων το "Όκου νο Χοσόμιτσι". Ο Μπασό πέθανε στην Όσακα το 1694, ενώ ταξίδευε, με εξασθενημένη υγεία, για να διαδώσει στους μαθητές του το νέο ποιητικό ιδεώδες του για το χαϊκάι.

O Issa (Yataro Kobayashi, 1763-1827) γεννήθηκε στο μικρό ορεινό χωριό Κασιουαμπάρα, της επαρχίας Σινάνο, πρώτος γιος μιας μέσης αγροτικής οικογένειας. Έχασε τη μητέρα του όταν ήταν δύο ετών, και γύρω στα δεκατρία, μετά το θάνατο της γιαγιάς του, εγκατάλειψε το χωριό του για το Έντο, διαφεύγοντας την ασπλαχνία της μητριάς του. Εκεί, έπειτα από μια δεκαετία για την οποία ελάχιστα γνωρίζουμε, αναδεικνύεται δάσκαλος της ποίησης χαϊκάι. Τότε, στην ηλικία των εικοσιεπτά ετών, διαδέχεται τον Chikua ως επικεφαλής της σχολής Nirokuan, όπου μια ομάδα λογοτεχνών, γνωστή ως Katsushika Ha, καλλιεργεί μιαν αναγέννηση του υψηλού ύφους του Μπασό. Ο αιώνας που χωρίζει τον Ίσσα από τον Μπασό, παρά τη σημαντικότατη παρουσία ποιητών όπως ο Buson (1716-1783), παραμένει μια εποχή παρακμής, στην οποία κυριαρχούν οι χλομές απομιμήσεις του μεγάλου δασκάλου. Ο Ίσσα ανανέωσε ριζικά την ποίηση του χαϊκού και της προσέδωσε έναν προσωπικότερο, τρυφερότερο και πιο κοσμικό τόνο από τον μεγάλο πρόδρομό του, επιλέγοντας ως αγαπημένα θέματα τη φτώχεια του και τη μοίρα των πιο απροστάτευτων μικρών ζώων και εντόμων. Συνέγραψε χαϊκού, χαϊκάι νο ρένγκα και πεζογραφήματα. Το ημερολογιακό του έργο "Το έτος της ζωής μου", σύνθεση ποίησης και πεζογραφίας, είναι από τα σημαντικότερα και τα πιο συγκινητικά κείμενα του δέκατου ένατου αιώνα. Ο Ίσσα παντρεύτηκε μετά τα πενήντα, όταν ήταν πια σε θέση να απολαύσει και κάποιες ανέσεις της ζωής, αλλά κανένα από τα πολλά παιδιά που έκανε δεν πέρασε τη βρεφική ηλικία.

Ιάπωνας ποιητής (1867-1902), από τους τελευταίους δασκάλους της τέχνης του χαϊκού, που το πραγματικό του όνομα ήταν Masaoka Tsunenori . Στα δεκαέξι του χρόνια άφησε το σχολείο για να πάει στο Τόκιο, όπου μελέτησε την τέχνη των χαϊκού, χωρίς να σπουδάσει σε πανεπιστήμιο. Ασχολήθηκε επαγγελματικά με το γράψιμο, δουλεύοντας στην εφημερίδα "Νιχόν". Τα άρθρα του τράβηξαν από νωρίς την προσοχή και εξέπληξε τους πάντες με την περίφημη "κριτική" που άσκησε στον Μπασό, όταν δήλωσε ότι τα 4/5 τουλάχιστον των ποιημάτων του ήταν μέτρια. Όταν το 1895 επέστρεψε από την Κίνα, όπου υπηρέτησε ως πολεμικός ανταποκριτής, η νέα του σχολή χαϊκού αναγνωρίστηκε και τυπικά ως "Σχολή Νιχόν". Δύο χρόνια αργότερα ίδρυσε το περιοδικό "Ο Κούκος". Πέθανε μόλις τριανταπέντε χρονών, έχοντας περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του στο κρεβάτι.