Για τον Νίκο Καρούζο

Ο Κωστής Παπακόγκος γεννήθηκε το 1936 στο Παχτούρι της κεντρικής Πίνδου. Είναι μέλος της Ομοσπονδίας Συγγραφέων Σουηδίας και του ΠΕΝ Κλαμπ, κατοικεί μόνιμα στη Στοκχόλμη και ασχολείται αποκλειστικά με τη λογοτεχνία. Εξέδωσε, μέχρι σήμερα, δεκαπέντε ποιητικές συλλογές κι οχτώ άλλα βιβλία σε διάφορες γλώσσες. Κατά τη διάρκεια της μαύρης εφταετίας, έλαβε ενεργό μέρος στον αντιδικτατορικό αγώνα και δημοσίευσε πλήθος διαφωτιστικά άρθρα για την Ελλάδα στο σκανδιναβικό Τύπο, κυρίως στις μεγάλες εφημερίδες Ντάγκενς Νυχέτερ και Αφτονμπλάντετ. Απ' αυτόν τον αγώνα είναι εμπνευσμένα και τα λυρικά του βιβλία: "Πολική νύχτα", "Όνειρα" και "Μύθοι", τα οποία, ταυτόχρονα, εκφράζουν και το γενικότερο επαναστατικό πνεύμα που επικρατούσε στον κόσμο κατά τη δεκαετία του '70. Σημαντικός σταθμός στη δουλειά του Κ.Π. θεωρείται η έκδοση στο Βορρά της κατοχικής τριλογίας: "Καπετάν Άρης", "Γράμματα για τον Άρη" και "Ο μαχητής και τ' αστέρι". Τα βιβλία αυτά, με τις δημόσιες συζητήσεις που γίναν και τις κριτικές που είχαν γραφτεί, έκαναν μια για πάντα γνωστή την ανύπαρχτη ως τότε ελληνική Εθνική Αντίσταση στη Σκανδιναβία. Απ' τα μέσα της δεκαετίας του '60, ο Κ.Π. εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Στοκχόλμη κι ασχολείται αποκλειστικά με τη λογοτεχνία. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του παραμένει ανέκδοτο στην Ελλάδα.

Ο Γιάννης Δάλλας (1924-2020) γεννήθηκε στη Φιλιππιάδα. Ποιητής, νεοελληνιστής και μεταφραστής έργων της αρχαίας γραμματείας. Σπούδασε κλασική φιλολογία στην Αθήνα. Υπηρέτησε στη μέση και στην ανώτατη εκπαίδευση (καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου). Eξέδωσε δεκατρείς ποιητικές συλλογές από τις οποίες οι δέκα πρώτες περιέχονται στη συγκεντρωτική τους επανέκδοση "Ποιήματα 1948-1988" (Νεφέλη, 1990) και οι τρεις επόμενες είναι οι: "Αποθέτης" (1993), "Στοιχεία ταυτότητας" (1999) και "Γεννήτριες" (2004). Επίσης σειρά συγκεντρωτικών μελετημάτων ("H δημιουργική δεκαετία στην ποίηση του Βάρναλη" και "Κωνσταντίνος Θεοτόκης, κριτική σπουδή μιας πεζογραφικής πορείας"), φιλολογικές εκδόσεις των πεζών του Κωνσταντίνου Θεοτόκη (Διηγήματα, Oι σκλάβοι στα δεσμά τους), των συνθετικών συλλογών του K. Βάρναλη ("Σκλάβοι πολιορκημένοι" και "Tο φως που καίει") και των έργων του A. Κάλβου ("Ωδαί", "H Ιωνιάς", "Oι Ψαλμοί του Δαβίδ"). Δημοσίευσε ακόμη δύο κριτικά βιβλία γύρω από το θέμα της ποιητικής και το θέμα του κλασικισμού του Κάλβου και άλλα τέσσερα για την ποίηση του Καβάφη (από τα οποία, τα σημαντικότερα είναι τα: "Καβάφης και ιστορία" και "Ο Καβάφης και η δεύτερη σοφιστική"). Αρκετά δοκίμια που αναφέρονται σε θέματα και κείμενα της παλαιότερης, της μεσοπολεμικής και της μεταπολεμικής λογοτεχνίας ("Εποπτείες A΄", 1954, "Υπερβατική Συντεχνία", 1958, "Πλάγιος λόγος", 1989, "Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης", 1997, "Ευρυγώνια", 2000, "Μανόλης Αναγνωστάκης - Ποίηση και ιδεολογία", 2000). Tο 2002 κυκλοφόρησε στις εκδόσεις "Άγρα" το βιβλίο του "Σκαπτή ύλη - Από τα σολωμικά μεταλλεία". Είναι επίσης συστηματικός μεταφραστής των αρχαίων λυρικών και των Αλεξανδρινών ποιητών: "Αρχαίοι λυρικοί" ("Χορικολυρικοί", "Μελικοί", "Ελεγειακοί", "Ιαμβογράφοι"), τα "Επιγράμματα" του Καλλίμαχου και "Tα δημώδη των αρχαίων" και "Αττικά συμποτικά", 2001). Τιμήθηκε με τη διάκριση του πρώτου Κρατικού Βραβείου Κριτικής και Δοκιμίου (1987) και του Μεγάλου Βραβείου Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του (1999).

Ο Τάσος Δενέγρης (1934-2009) γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε κινηματογράφο και κοινωνικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης (1954-1957). Λίγο νωρίτερα είχε δημοσιεύσει τα πρώτα του ποιήματα στο περιοδικό "Στροφή" (1952). Υπήρξε μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού "Πάλι", ωστόσο το πρώτο του βιβλίο, "Θάνατος στην πλατεία Κάνιγγος", εκδόθηκε το 1974. Θεωρείται ένα από τους τυπικότερους εκπροσώπους, αν και εξαιρετικά ολιγογράφος, της ποιητικής "Γενιάς του '70". Το 1975 προσκλήθηκε στην Iowa των ΗΠΑ στο International Writing Program. Συμμετείχε ενεργά στην ίδρυση της Εταιρείας Συγγραφέων το 1982. Το 1983 διάβασε ποιήματα του στο Φεστιβάλ Ποίησης στο Cambridge της Αγγλίας και τον ίδιο χρόνο στο Βελιγράδι ύστερα από πρόσκληση της Ένωσης Σέρβων Συγγραφέων. Το 1985 προσκλήθηκε στο Νέο Δελχί και στο Μποπάλ της Ινδίας. Το 1990 στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου και στην Murcia της Ισπανίας, το 1996 πάλι στη Murcia και το 1998 στο Medellin της Κολομβίας και στη Λίμα του Περού. Εξέδωσε τις συλλογές "Θάνατος στην πλατεία Κάνιγγος" (1974), "Το αίμα του λύκου" (1978), "Θειάφι και αποθέωση" (1982), "Ακαριαία" (συγκεντρωτική έκδοση των τριων πρώτων συλλογών, 1985), "Το πνεύμα της άμυνας" (1999), και τη συγκεντρωτική έκδοση, "Μιλάει ο αγριόχοιρος: ποιήματα 1952-2008" ("Ύψιλον", 2008)· μετέφρασε κείμενα ποίησης και πεζογραφίας των Οκτάβιο Πας, Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Χούλιο Κορτάσαρ, Τζον Ντος Πάσος, Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον, Μάικλ Λόνγκλεϊ, Κλοντ Εστεμπάν, κ.ά., από τα ισπανικά, τα αγγλικά και τα γαλλικά. Πέθανε στην Αθήνα σε ηλικία 74 ετών, το Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2009. (φωτογραφία: Γιάννα Μπούφη, 2000)

Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ (1939-2020) γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στην Αθήνα, στη Νότια Γαλλία και στην Ελβετία (Πανεπιστήμιο της Γενεύης). Ήταν διπλωματούχος της Σχολής Μεταφραστών και Διερμηνέων (αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά). Πρωτοδημοσίευσε ποίηση στην "Καινούργια Εποχή" το 1956. Άρθρα και δοκίμιά της για την ελληνική ποίηση και τη μετάφραση της ποίησης δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά και εφημερίδες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Εξέδωσε περίπου 20 ποιητικές συλλογές, καθώς και δύο τόμους ποιητικών διαλόγων. Το 1962 τιμήθηκε με το Α' Βραβείο Ποίησης της πόλης της Γενεύης (Prix Hensch). Το 1985 τιμήθηκε με το Β' Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Έχοντας μεταφραστεί στα αγγλικά από αρκετά νωρίς ("The Body is the Victory and the Defeat of Dreams", 1975, "The Scattered Papers of Penelope: New and Selected Poems", 1977, κ.ά.) έδωσε διαλέξεις και διάβασε ποιήματά της σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και του Καναδά (Harvard, Cornell, Daztmouth, N.Y. State, Princeton, Columbia κ.α.) Το 2000 τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών). Η ποίησή της μεταφράστηκε σε περισσότερες από δέκα γλώσσες και περιλήφθηκε σε ανθολογίες σε όλο τον κόσμο. Στο μεταφραστικό έργο της συγκαταλέγονται έργα και κείμενα των Σάμουελ Μπέκετ, Σωλ Μπέλοου, Γιόζεφ Μπρόντσκι, Σέιμους Χίνι, Ζαν-Μαρί Ντρο, Ζακ Λακαριέρ, Μιχαήλ Λέρμοντοφ, Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, Πίτερ Μάκριτζ, Ντέρεκ Ούολκοτ, Σύλβια Πλαθ, Μάικλ Μαρτς, Αλεξάντρ Πούσκιν, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Ντίλαν Τόμας, Έλσα Τριολέ, Πίτερ Μπιν, Νίκου Καζαντζάκη κ.ά. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα στις 21 Ιανουαρίου 2020, σε ηλικία 81 ετών.

Ο Ματθαίος Μουντές (1935-2000) γεννήθηκε στη Χίο. Σπούδασε Θεολογία και από το 1961 εργάστηκε στην Αθήνα, στην ιδιωτική εκπαίδευση. Το 1959 εγκαινίασε τη συνεργασία του με το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, συνεργασία που συνέχισε στην κρατική ραδιοφωνία, όπου πραγματοποιούσε εκπομπές πολιτιστικού περιεχομένου. Πραγματοποίησε επίσης τηλεοπτικές εκπομπές και συνεργάστηκε με τις εφημερίδες "Το Βήμα" και "Η Πρώτη" και τα περιοδικά "Ευθύνη", "Η λέξη", "Νέα Εστία", "Γράμματα και Τέχνες" και άλλα. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1955 με δημοσιεύσεις ποιημάτων στο περιοδικό "Νέα Εστία" και το 1957 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική συλλογή του, με τίτλο "Παρακαταθήκη". Έγραψε επίσης σχολικά εγχειρίδια για το δημοτικό σχολείο. Τιμήθηκε με διάκριση από την Ομάδα των Δώδεκα (1963) και υπήρξε μέλος της επιτροπής κρατικών λογοτεχνικών βραβείων (1984-1986). Μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, της Εταιρείας Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας και του Ανοιχτού Θεάτρου του Γιώργου Μιχαηλίδη. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ματθαίου Μουντέ βλ. χ.σ., "Μουντές Ματθαίος", ατο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 6, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1987 και "Μουντές Ματθαίος", στο "Who’s Who 1998· Επίτομο Βιογραφικό Λεξικό", Αθήνα, Μέτρον, 1998. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΚΕ.ΒΙ.).