Περιγραφή
Η μελέτη αναφέρεται στην τελευταία βυζαντινή αναγέννηση του ΙΔ΄ αιώνα και σ’ ένα λόγιο της Θεσσαλονίκης, τον Θωμά Μάγιστρο. Ο Μάγιστρος είναι παρόν σε όλα τα σημαντικά γεγονότα όπως η στάση των Ζηλωτών, η ησυχαστική έριδα, ο εμφύλιος πόλεμος των δύο Ανδρονίκων και έχει επαφή με όλες τις εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής του, όπως ο Θεόδωρος Μετοχίτης, ο Νικηφόρος Γρηγοράς, ο Ιωάννης Καντακουζηνός κ,ά.π. Οι φιλοσοφικές-θεολογικές και κοινωνικοπολιτικές ιδέες του έτσι όπως αναδεικνύονται μέσα από το έργο του, σε συνδυασμό με τον ιστορικό ορίζοντα και την διαπλοκή των γεγονότων της περιόδου, φέρνουν στην επιφάνεια όχι μόνο έναν λόγιο ουμανιστή -χαρακτηρισμός ο οποίος του αποδίδεται υπερβολικά εύκολα κατά το πρότυπο του δυτικού homo universalis- αλλά έναν εκπρόσωπο της κυρίαρχης βυζαντινής τάσης, η οποία αναμετράται καθημερινά με το οντολογικό ερώτημα της ύπαρξης. Πολιτική και παιδεία είναι τα σημαντικότερα μέσα τα οποία διαθέτει ο άνθρωπος για να συγκροτήσει βίο, ο οποίος παραπέμπει στην γνώση και στην υπέρβαση του θανάτου. Ανεξάρτητα από αδυναμίες και πτώσεις στις οποίες αναπόφευκτα ο ανθρώπινος βίος υποτάσσεται σε κάθε εποχή, σημασία έχει ότι μέσα στον επιτεινόμενο ζόφο της επερχόμενης καταστροφής, αυτοί οι έσχατοι Βυζαντινοί όπως ο Θωμάς Μάγιστρος, έβρισκαν τις αντιστάσεις να πραγματεύονται τα ζητήματα της όντως ζωής και του υπαρκτικού θανάτου, ως αυτονόητα εγκεντρισμένα στην καθημερινότητά τους.
