Η συγκριτική γραμματολογία στην Ελλάδα

Ο Δημήτρης Αγγελάτος γεννήθηκε στην Αθήνα (1958). Είναι καθηγητής Θεωρίας Λογοτεχνίας και Συγκριτικής Φιλολογίας στο Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κύπρου, όπου και διδάσκει από το 1994. Έχει δημοσιεύσει βιβλία για το έργο του Δ. Σολωμού και του Κ. Καρυωτάκη, για τη μεταπολεμική πεζογραφία και τη θεωρία των λογοτεχνικών ειδών. Άλλες μελέτες του επί ζητημάτων Θεωρίας Λογοτεχνίας, Νεοελληνικής και Συγκριτικής Φιλολογίας έχουν δημοσιευτεί σε σύμμεικτους τόμους και περιοδικά.

Ο Βαγγέλης Αθανασόπουλος γεννήθηκε το 1946 στον Πειραιά. Σπούδασε στο τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο King's College του University of London. Η πρώτη του εμφάνιση στα γράμματα έγινε με δύο διηγήματα, "Επαφή και αποστροφή" και "Οι τρόποι του κάλλους", ενώ για το πρώτο αυτοτελές λογοτεχνικό βιβλίο του, "Εαυτόν τιμωρούμενος", που κυκλοφόρησε το 1976, πήρε το βραβείο του Υπουργείου Πολιτισμού για πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα (1977). Τιμήθηκε, επίσης, με το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου-Κριτικής (1991) για το βιβλίο "Ο λογοτέχνης ως πρότυπο δημιουργικής δράσης" και (2007) για το βιβλίο "Το ποιητικό τοπίο του ελληνικού 19ου και 20ού αιώνα, τόμος Γ΄", και με το βραβείο Δοκιμίου-Κριτικής της Ακαδημίας Αθηνών (1992) για το βιβλίο "Οι μύθοι της ζωής και του έργου του Γ. Βιζυηνού". Η ακαδημαϊκή σταδιοδρομία του άρχισε το 1975, όταν διορίστηκε βοηθός στην Έδρα της Ιστορίας της Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ολοκληρώθηκε με την εκλογή του σε θέση καθηγητή της Συγκριτικής Φιλολογίας το 2001. Η φοίτησή του με υποτροφία (1981-82) στο King’s College του University of London, επηρέασε τον προσανατολισμό της ερευνητικής του δραστηριότητας. Υπήρξε πολυγραφότατος και ασχολήθηκε με όλα σχεδόν τα είδη του λόγου: ποίηση, πεζογραφία, μετάφραση λογοτεχνικών και κριτικών έργων. Κύριο ερευνητικό αντικείμενό του ήταν η νεοελληνική λογοτεχνία σε σχέση με τις ευρωπαϊκές λογοτεχνίες. Γοητευτικός δάσκαλος, δίδαξε σε πολλά εξάμηνα και Τμήματα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επίσης, έλαβε μέρος σε πολλά συνέδρια, συμπόσια και ημερίδες στην Ελλάδα και το εξωτερικό και είχε συμμετοχή σε οργανωτικές επιτροπές επιστημονικών συνεδρίων. Κοινωνικά ευαίσθητος ακαδημαϊκός λειτουργός, ανταποκρίθηκε σε πολυάριθμες προσκλήσεις επιστημονικών συλλόγων, εκδηλώσεων Δήμων, και διαφόρων άλλων φορέων με ισάριθμες διαλέξεις. Υπήρξε δραστήριο μέλος Ιδρυμάτων, συλλόγων, ελληνικών και ξένων επιστημονικών εταιρειών, επιτροπών του Υπουργείου Πολιτισμού. Διετέλεσε επίσης μέλος της διεθνούς κριτικής επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας (1993-1994). Ικανός στη διοίκηση, ως διευθυντής του Τομέα Νεοελληνικής Φιλολογίας (1996-1998), οργάνωσε το πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών και ενίσχυσε τις επιστημονικές εκδηλώσεις του Τομέα. Δημοσίευσε πολυάριθμα άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του ήταν "Το διήγημα στην ελληνική και στις ξένες λογοτεχνίες", Αθήνα, Gutenberg 2009. Πέθανε στην Αθήνα στις 27 Νοεμβρίου του 2011, μετά από μάχη με την επάρατη νόσο.

Ο Νάνος Βαλαωρίτης (5 Ιουλίου 1921 - 12 Σεπτεμβρίου 2019) γεννήθηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας το 1921. Σπούδασε φιλολογία και νομικά στα πανεπιστήμια Αθηνών, Λονδίνου, Σορβόνης. Παρουσίασε άρθρα και μετέφρασε πρώτος στο Λονδίνο εκτενώς Έλληνες ποιητές του 1930 -Σεφέρη, Ελύτη, Εμπειρίκο, Εγγονόπουλο, Γκάτσο. Στην Αγγλία έζησε από το 1944 έως το 1953 και γνώρισε τον Έλιοτ και όλο τον κύκλο του. Το διάστημα 1954-60 έμεινε στο Παρίσι και γνώρισε τον Αντρέ Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές. Το 1960 γύρισε στην Ελλάδα και διηύθυνε το περιοδικό "Πάλι" (1963-1966). Το 1969 παρουσίασε ελληνική ποίηση στο γαλλικό περιοδικό "Lettres Nouvelles". Από το 1968 έως το 1993 δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία και δημιουργική γραφή στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Εκεί, ποιητικά του κείμενα εκδόθηκαν από τον οίκο City Lights του Λώρενς Φερλινγκέττι. Οργάνωσε παρουσίαση των Ελλήνων υπερρεαλιστών στο Κέντρο Πομπιντού το 1990-91. Διηύθυνε από το 1989 έως το 1995 με τον ποιητή Αντρέα Παγουλάτο το περιοδικό "Συντέλεια", το οποίο επανεκδόθηκε το 2004 με τίτλο "Νέα Συντέλεια". Το 1959 βραβεύτηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης το οποίο και αρνήθηκε. Πήρε το Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1982) και το Κρατικό Βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας (1998). Επίσης έλαβε κι ένα βραβείο του Ν.Ρ.Α. [National Poetry Association (Αμερικανική Εταιρεία Ποίησης)] το 1996 -βραβείο που είχε δοθεί προηγουμένως στους Φερλινγκέττι, Γκίνσμπεργκ και άλλους. Έλαβε το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το ποιητικό του έργο (2004). Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας του απένειμε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Τιμής (2006). Το 2009 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Βιβλία του έχουν εκδοθεί στο εξωτερικό σε αγγλικές και γαλλικές μεταφράσεις. Ήταν ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Στην Ελλάδα επέστρεψε μόνιμα το 2004. Εργογραφία: Ποίηση - "Η τιμωρία των μάγων", Λονδίνο 1947 - "Κεντρική στοά", Αθήνα 1958 - "Εστίες μικροβίων", εκδ. Καλώδιο, Σαν Φρανσίσκο 1977 - "Ανώνυμο ποίημα του Φωτεινού Αηγιάννη", Ίκαρος 1978 - "Ο ήρωας του τυχαίου", Τραμ, Θεσσαλονίκη 1979 - "Η πουπουλένια εξομολόγηση", Ίκαρος 1982 - "Στο κάτω κάτω της γραφής", Νεφέλη 1984 - "Ο έγχρωμος στυλογράφος", Δωδώνη 1986 - "Ποιήματα Ι", Ύψιλον 1987, "Ποιήματα ΙΙ", Ύψιλον 1987 - "Ανιδεογράμματα", Καστανιώτης 1996 - "Ήλιος ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης", Καστανιώτης 1996 - "Αλληγορική Κασσάνδρα", Καστανιώτης 1998 - "Η κάθοδος των Μ", Ύψιλον 2002 - "Μια αλφάβητος των κωφαλάλων", Άγκυρα 2003 - "Άστεγος ο Μέγας", Ύψιλον 2004 - "Το ξανανοιγμένο κουτί της Πανδώρας", Άγκυρα 2006 - "Γη του διαμαντιού", Μανδραγόρας 2007 - "Γραμματοκιβώτιον ανεπίδοτων επιστολών: Ποιήματα 2002-2006", Ύψιλον 2010 - "Άνθη του θερμοκηπίου", Απόπειρα 2010 - "Χρίσματα", Κοινωνία των (δε)κάτων 2011 - "Ουρανός χρώμα βανίλιας", Άγκυρα 2011 - "Πικρό καρναβάλι", Ψυχογιός 2013 - "Ήλιος ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης", Γαβριηλίδης 2014 - "Στο υποκύανο μάτι του Κύκλωπα", Ψυχογιός 2015 Πεζογραφία - "Ο προδότης του γραπτού λόγου", Ίκαρος 1980 - "Απ' τα κόκκαλα βγαλμένη", Νεφέλη 1982, β΄ έκδοση 1999 - "Μερικές γυναίκες", Θεμέλιο 1982 - "Ο θησαυρός του Ξέρξη", Εστία 1984, Άγκυρα 2008 - "Η δολοφονία", Θεμέλιο 1984 - "Η ζωή μου μετά θάνατον εγγυημένη", Νεφέλη 1995 - "Παραμυθολογία", Νεφέλη 1996 - "Ο σκύλος του Θεού", Καστανιώτης 1998, β΄ έκδοση 2004 - "Τα σπασμένα χέρια της Αφροδίτης της Μήλου", Άγρα 2002 - "Γνωρίζετε την Ελπινίκη;" Ηλέκτρα 2005 - "Ο θησαυρός του Ξέρξη", Άγκυρα 2008 - "Μα το Δία: Οι περιπέτειες ενός πράκτορα του εαυτού του", Ηλέκτρα 2009 Δοκίμια - "Ανδρέας Εμπειρίκος", Ύψιλον 1989 - "Για μια θεωρία της γραφής", Εξάντας 1990 - "Μοντερνισμός, πρωτοπορία και πάλι", Καστανιώτης 1997 - "Αλληλογραφία Γ. Σεφέρη - Ν. Βαλαωρίτη 1945-1958", Ύψιλον 2004 - "Για μια θεωρία της γραφής, Β", Ηλέκτρα 2006 - "Ο Όμηρος και το αλφάβητο", Ελληνοαμερικανική Ένωση 2010 - "Ή του ύψους ή του βάθους", Ψυχογιός 2013 - "Για μια θεωρία της γραφής, Γ': Από το κείμενο στο υπερκείμενο", Ψυχογιός 2016