Μήτις

Ο Jean - Pierre Vernant (1914-2007), ιστορικός και κοινωνικός ανθρωπολόγος, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ελληνιστές του 20ου αιώνα. Σπούδασε στη Σορβόννη. Στη διάρκεια του πολέμου έλαβε μέρος στην Αντίσταση, και υπήρξε αρχηγός σώματος στρατού των Γαλλικών Δυνάμεων Εσωτερικού, στην Haute-Garonne, με το ψευδώνυμο "Συνταγματάρχης Berthier". Δίδαξε αρχικά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και το 1948 άρχισε να εργάζεται ως ερευνητής στο Centre National de Recherche Scientifique (CNRS), όπου επηρεάστηκε από τη θεωρία του Louis Gernet. Xρημάτισε από το 1957 μέχρι το 1975 διευθυντής σπουδών στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales. Tο 1964 ίδρυσε και διηύθυνε ως το 1984 το Κέντρο Συγκριτικών Ερευνών για τις Αρχαίες Κοινωνίες (Κέντρο Louis Gernet). Από το 1975 ως το 1984 δίδαξε ως καθηγητής στο College de France, στην έδρα Συγκριτικής Μελέτης των Αρχαίων Θρησκειών, και στη συνέχεια αποχώρησε ως ομότιμος καθηγητής του ιδίου ιδρύματος. Το 2002 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (μετά από την απονομή ανάλογων διακρίσεων στα πανεπιστήμια του Σικάγο, του Μπρίστολ, του Μπρνο, της Νάπολης και της Οξφόρδης). Τιμήθηκε με πολυάριθμες διακρίσεις και τίτλους τιμής στη χώρα του και τα βιβλία του κυκλοφόρησαν σε όλο τον κόσμο. Πέθανε την Τρίτη 9 Ιανουαρίου 2007, σε ηλικία 93 ετών. Τα περισσότερα από τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά: "Οι απαρχές της ελληνικής σκέψης", "Μήτις", "Μύθος και θρησκεία στην αρχαία Ελλάδα" (Jean - Pierre Vernant, Marcel Detienne), "Μύθος και τραγωδία στην αρχαία Ελλάδα" (Jean - Pierre Vernant, Pierre Vidal-Naquet), "Μύθος και σκέψη στην αρχαία Ελλάδα", "Μύθος και κοινωνία στην αρχαία Ελλάδα", "Η ελληνική σκέψη", "Στο μάτι του καθρέφτη" (Jean - Pierre Vernant, Francoise Frontisi-Ducroux), "Το βλέμμα του θανάτου", "Ανάμεσα στον μύθο και την πολιτική", "Το σύμπαν, οι θεοί, οι άνθρωποι", κ.ά. Ο πρωθυπουργός κ. Κ. Καραμανλής, όταν έγινε γνωστός ο θάνατος του Ζαν- Πιερ Βερνάν, δήλωσε: "Η Ελλάδα αποχαιρετά έναν πραγματικό φίλο, έναν από τους διαπρεπέστερους μελετητές της. Με συνέπεια και ακατάβλητο ενθουσιασμό, διάνοιξε νέους, συναρπαστικούς δρόμους για την πληρέστερη κατανόηση της αρχαίας μας ιστορίας. Για τους Έλληνες, αλλά και όσους παγκοσμίως θεωρούν την παρακαταθήκη του ελληνικού πολιτισμού ως συστατική της ταυτότητάς τους, το έργο του θα συνεχίσει να χρησιμεύει ως καθρέφτης στον οποίο μπορούμε να δούμε όχι μόνο το παρελθόν, αλλά και τις προοπτικές του μέλλοντός μας."

O Marcel Detienne (11 Οκτωβρίου 1935 - 21 Μαρτίου 2019) ήταν Βέλγος ιστορικός. Από το 1992 αποτελούσε μέλος του John Hopkins University και κατείχε σε αυτό την τιμητική θέση ως Basil L. Gildersleeve Professor of Classics. Υπήρξε επίσης ένας από τους ιδρυτές του Κέντρου Συγκριτικών Ερευνών των Αρχαίων Κοινωνιών στο Παρίσι και δίδαξε μέχρι το 1998 ως διευθυντής των σχετικών σπουδών στην Ecole Pratique des Hautes Etudes. Είχε δημοσιεύσει πληθώρα έργων που αναφέρονται στην Ελληνική Μυθολογία και Θρησκεία, στην κοινωνική και πολιτιστική ιστορία της Αρχαϊκής και Κλασικής Ελλάδας, καθώς και σε ανθρωπολογικές και συγκριτικές προσεγγίσεις του Κλασικού Πολιτισμού. Έχει γράψει, μεταξύ άλλων: "Les maitres de verite dans la Grece archaique", 1967 ("Οι κύριοι της αλήθειας στην αρχαϊκή Ελλάδα", Πατάκης 2001), "Dionysos mis a mort" (1977), "L’invention de la mythologie", 1981 ("Η Γένεση της Μυθολογίας", Σμίλη), "Dionysos a ciel ouvert", 1986 ("Ο Διόνυσος κάτω από τ’ αστέρια", Αλεξάνδρεια), "L’ecriture d’ Orphee" (1989), "Apollon: le couteau a la main" (1998), "Comparer l’incomparable: pour un comparatisme constructif entre historiens et anthropologues" (2000). Έχει γράψει επίσης σε συνεργασία με τον Jean-Pierre Vernant το "La cuisine du sacrifice en pays grec" (1979) και το "Les ruses de l’intelligence. La metis des Grecs" ("Μήτις, Η πολύτροπη νόηση στην αρχαία Ελλάδα", Ζαχαρόπουλος) και σε συνεργασία με την Giulia Sissa το "La vie quotidienne des dieux grecs", 1989 ("H καθημερινή ζωή των θεών στην αρχαία Ελλάδα", Παπαδήμας).