Περιγραφή
Η προέλευση της μανδαϊκής θρησκείας είναι δύσκολο να ανιχνευθεί, καθώς είναι πολλά τα στοιχεία που λείπουν. Το πιθανότερο είναι πως οι Μανδαίοι ανήκουν σε μια προ-χριστιανική εποχή, αν και αρκετοί ιστορικοί τοποθετούν την προέλευσή τους στον 1ο ή 2ο μ.Χ. αιώνα. Υφίσταται, επίσης, η εκδοχή ότι ιδρυτής της σέκτας είναι ο ίδιος ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, ή ότι είναι συνέχεια της σέκτας στην οποία ανήκε ο Ιωάννης, δηλαδή των Εσσαίων. Στοιχεία της γλώσσας τους, ωστόσο, υποδεικνύουν ιουδαϊκή προέλευση. Ένα από τα κείμενα των Μανδαίων μιλά για τη φυγή των Ναζαρηνών ή Ναζωραίων από τις περιοχές του Ιορδάνη, κατά την εποχή των ιουδαϊκών πολέμων και της καταστροφής της Ιερουσαλήμ, περίπου το 70 μ.Χ.
Σε ένα έργο ξεχωριστό από όλα τα άλλα του είδους του, ο Νικόλας Βερνίκος, καθηγητής της ανθρώπινης οικολογίας στο πανεπιστήμιο του Αιγαίου, επιχειρεί μια βαθιά και συνάμα ριζοσπαστική διείσδυση στο εθνοθρησκευτικό πλέγμα της υπόθεσης των Μανδαίων. Η ματιά του δεν είναι μόνον ανθρωπολογική, εθνολογική ή στενά οικονομική. Η ανθρώπινη οικολογία άλλωστε δε συγχωρεί τους στενούς ορίζοντες. Συγκεκριμένη και κοφτερή στον τομέα της παρατήρησης, αφαιρετική στο αγκάλιασμα ενός ευρύτερου πολιτισμικού χώρου, τούτη η ματιά ανιχνεύει με καθαρότητα τη συνάφεια και την αρχαιότητα της μανδαϊκής υπόθεσης στο ευρύτερο πλέγμα του ιρανο-ελληνικού πολιτισμού, κάτι που σκόπιμα πιθανώς και επιτηδευμένα αγνοεί η σύγχρονη ανθρωπολογική και αρχαιολογική έρευνα.
