Περιγραφή
Για τον Κικέρωνα η ρητορική υπάρχει και έχει την οποίαν έχει σημασία μόνο σε συνδυασμό με τον ρήτορα· ρητορικός λόγος είναι ο λόγος του κάθε ρήτορα. Η ρητορική δεν υπάρχει γενικώς και αορίστως· δεν είναι επιστήμη (ή/και τέχνη!) αντικειμενική· υπάρχει μόνο από, διά και χάριν ή ένεκα του ρήτορος. Γι’ αυτό και, αν δεν υπάρχει ο εκάστοτε συγκεκριμένος ρήτορας, επ’ ουδενί τρόπω επιτρέπεται να μιλάμε για ρητορική. Για να μπορεί, όμως, κανείς να ονομάζεται ρήτορας και να φέρει επαξίως τον τίτλο αυτόν, δεν αρκεί η εκ μέρους του γνώση κάποιων βασικών και διδακτών ρητορικών τεχνικών απαιτείται και να συγκερασθούν στο πρόσωπό του, και μάλιστα σε ενιαίο χαρακτηριστικό ύφος, τόσο διαλεκτικές και φιλοσοφικές γνώσεις όσο και διαρκής πολιτικοκοινωνική δράση.
Στον ανά χείρας συναρπαστικό διάλογο, που έχει γραφεί με μορφή τριών εκτενών επιστολών, κορυφαίοι ρωμαίοι νομικοί, πολιτικοί και ρήτορες της δημοκρατικής Ρώμης ανιχνεύουν τα χαρακτηριστικά του τέλειου ρήτορα – αυτής της τόσο σπάνιας περιπτώσεως ανθρώπου, που ανάγεται μάλλον στον χώρο της ιδέας παρά απαντάται σε αυτόν της πραγματικότητας.
Γ. Κ.
