Πραγματικότητα και μύθος στο καλλιτεχνικό έργο του Λευτέρη Ξανθόπουλου

Η Γιάννα Αθανασάτου γεννήθηκε στη Ραφήνα το 1959. Οι σπουδές της στα νομικά ολοκληρώθηκαν το 1981 στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και στη συνέχεια ξεκίνησε έναν κύκλο σπουδών σκηνοθεσίας του κινηματογράφου στη Σχολή Σταυράκου (1981-1983) και μεταπτυχιακή υποτροφία στον τομέα Επικοινωνίας του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθήνας (1987-1992). Στο διάστημα αυτό ασχολήθηκε συστηματικά με την έρευνα, τη μελέτη και τη φροντιστηριακή διδασκαλία θεμάτων πολιτικής ανάλυσης και πολιτισμού, με έμφαση στον ελληνικό κινηματογράφο, δουλεύοντας παράλληλα σαν δικηγόρος. Το 1995 παρέμεινε σαν επισκέπτρια επιστήμων στο Πρόγραμμα Νεοελληνικών Σπουδών του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Ohio. Το 1999 ολοκλήρωσε τη συγγραφή της μελέτης της για τον ελληνικό μεταπολεμικό κινηματογράφο και τη σχέση του με όψεις της μετεμφυλιακής ιδεολογίας. Εργάσθηκε στο Ελληνικό Γραφείο του προγράμματος Media της ευρωπαϊκής ένωσης για την ανάπτυξη της οπτικοακουστικής παραγωγής. Το 2000, κ.έ., δίδαξε στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης το μάθημα "Κινηματογράφος και πολιτική κουλτούρα". Σήμερα διδάσκει ιστορία κινηματογράφου στο Τμήμα Κινηματογράφου του Α.Π.Θ. και είναι επιστημονική συνεργάτις του Προγράμματος Φύλου και Ισότητας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ο Χρίστος Βερελής γεννήθηκε το 1950 και κατάγεται από το Μεσολόγγι. Εξελέγη βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας το 1996 και επανεξελέγη στις εκλογές του Απριλίου 2000. Διετέλεσε υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ από το 1996 έως τον Απρίλιο του 2000, οπότε και τοποθετήθηκε υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών. Σπούδασε χημεία στη Θεσσαλονίκη. Έλαβε με άριστα τον τίτλο του διδάκτορα στον Τομέα της χημείας φυσικών προϊόντων στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης στη Γερμανία. Έως το 1986 εργάστηκε σε ιδιωτικές εταιρείες χημικών προϊόντων στη Γερμανία και μετέπειτα στην Ελλάδα. Διετέλεσε πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Χημικών από το 1985 έως το 1987. Από το 1986 έως το 1989 ήταν διευθύνων σύμβουλος των Ελληνικών Διϋλιστηρίων Ασπροπύργου και πρόεδρος της μελετητικής εταιρείας ΑΣΠΡΟΦΟΣ. Την περίοδο 1989-1993 εργάστηκε ως γενικός διευθυντής στην εταιρεία Α.Γ. Πετζετάκις και σε εταιρεία καλωδίων οπτικών ινών, όπου υπήρξε και βασικός μέτοχος. Το 1993 τοποθετήθηκε πρόεδρος της Δημόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου, όπου και παρέμεινε ως το 1996. Την ίδια περίοδο (1993-1996) ήταν και πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου. Διετέλεσε Γραμματέας της Ελληνικής Κοινότητας Χαϊδελβέργης και μέλος του Προεδρείου των Ελληνικών Κοινοτήτων της Γερμανίας. Από το 1996 είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ, όπου εντάχθηκε το 1978. Υπήρξε μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Σοσιαλιστικής Πρωτοβουλίας έως το 1977. Γνωρίζει αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά και ιταλικά. Έχει γράψει επιστημονικά και πολιτικά άρθρα και βιβλία. Είναι παντρεμένος κι έχει ένα γιο και τρεις κόρες.

O Tάσος Γιαννίτσης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1944. Είναι Ομότιμος Καθηγητής Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο οποίο υπηρέτησε από το 1975 μέχρι το 2011. Σπούδασε Νομικά και Οικονομικές και Πολιτικές Επιστήμες στο ίδιο Πανεπιστήμιο και έκανε διδακτορικό στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Διετέλεσε υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών και υπουργός Εξωτερικών (στις κυβερνήσεις του Κ. Σημίτη), καθώς και υπουργός Εσωτερικών (στην κυβέρνηση Λ. Παπαδήμου). Έχει δημοσιεύσει πολλά βιβλία για θέματα οικονομικά και οικονομικής πολιτικής, και άρθρα για οικονομικά και κοινωνικά θέματα. Τα επιστημονικά και ερευνητικά του ενδιαφέροντα κινούνται στο πεδίο της αναπτυξιακής θεωρίας και πολιτικής, των διεθνών οικονομικών, της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, των οικονομικών της τεχνολογίας και της βιομηχανικής οργάνωσης και πολιτικής.

Ο Μιχάλης (Μισέλ) Δημόπουλος σπούδασε κινηματογράφο στη Γαλλία και ξεκίνησε την καριέρα του ως κριτικός κινηματογράφου στην "Αυγή" και στο περιοδικό "Σύγχρονος Κινηματογράφος", τη δεκαετία του '70. Συνεργάστηκε με διάφορους εκδοτικούς οίκους και συνεισέφερε ουσιαστικά στο ελληνικό κινηματογραφικό τοπίο, όταν ανέλαβε ως καλλιτεχνικός διευθυντής το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (1992-2004), το οποίο κατόρθωσε να κάνει διεθνές με σημαντικές αξιώσεις. Συνεργάστηκε αρμονικά με ελληνικούς και ξένους κινηματογραφικούς φορείς, στο πλαίσιο της διοργάνωσης αφιερωμάτων σε γνωστούς κινηματογραφικούς δημιουργούς, με τον Δημήτρη Εϊπίδη, στο πλαίσιο της διοργάνωσης του προγράμματος των "Νέων Οριζόντων", αλλά και με δημοσιογράφους, κινηματογραφιστές και μεγάλα ονόματα της έβδομης τέχνης.

H Μαρία Κομνηνού είναι πτυχιούχος στην ψυχολογία, κοινωνιολογία και στα οικονομικά (P.S.E Brunell University) και διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του London School of Economics (1984). Αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου έχει συμβάλει στη δημιουργία του εργαστηρίου οπτικοακουστικών μέσων του τμήματος. Ταμίας και Μέλος της Δ.Ε. της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Υπεύθυνη για το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα κατάρτισης στην προστασία της κινηματογραφικής πολιτιστικής κληρονομιάς "Archimedia" για την Ελλάδα. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν τη Θεωρία της Επικοινωνίας, την Πολιτική Επικοινωνία, τη Θεωρία του Κινηματογράφου και τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο (με έμφαση στον ελληνικό). Σημαντικότερα έργα της: "Κοινωνία, εξουσία και ΜΜΕ" (επιμ. με τον Χ. Λυριντζή, 1988), "Κοινότητα, κοινωνία και ιδεολογία" (επιμ.με τον Ε. Παπαταξιάρχη, 1990) και "Από την αγορά στο θέαμα: Η συγκρότηση της δημόσιας σφαίρας και του κινηματογράφου στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία 1950-1996" (2001).

Ο Λευτέρης Ξανθόπουλος (1945-2020) γεννήθηκε στην Αθήνα στις 18.2.1945. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, χωρίς να δώσει πτυχιακές εξετάσεις, και κινηματογράφο στο Λονδίνο. Δημοσίευσε τις ποιητικές συλλογές "Αντίψυχα" (1972, β' έκδ. Ανδρομέδα 1982, γ' έκδ. Μετρονόμος 2017), "Περιπέτειες πλανόδιου σωματοφύλακα ονείρων" (Νεφέλη, 1981), "Το κόκκινο δωμάτιο" (Παρασκήνιο, 1988), "Σήκωσε το κεφάλι σου πατέρα" (Δελφίνι, 1995), "Η ορμή του νερού και των υδάτων" (Στιγμή, 1998), "Γιατί οι γυναίκες δεν αγαπούν τη βροχή" (Κέδρος, 2002), "Η έβδομη βροχή" (Γαβριηλίδης, 2010), "Οι εχθροί και οι φίλοι μου" (Γαβριηλίδης, 2014), "Κάτι τρέχει" (Γαβριηλίδης, 2015), "Άνθρωπος μηδενικών αποχρώσεων" (Γαβριηλίδης, 2018), το αφήγημα "Άγγελος των πρώτων ημερών" (Λιβάνης, 1999, β' έκδ. Γαβριηλίδης, 2016), καθώς και τη συλλογή διηγημάτων "Γάτες αλλού" (Γαβριηλίδης, 2011). Σκηνοθέτησε τις ταινίες μεγάλου μήκους "Καλή Πατρίδα Σύντροφε (Beloiannisz)", δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ, 1986· "Ο δραπέτης", μυθοπλασία, 1991, τις τηλεταινίες "Ο γάμος", 1994· "Χωρίς άλλοθι", 1993, και τα ντοκιμαντέρ "Ελληνική Κοινότητα Χαϊδελβέργης", 1978, "Ο Γιώργος από τα Σωτηριάνικα", 1979, "Στα Τουρκοβούνια", 1982, "Επί Κολωνώ", 1983, "Διαδρομές (Παύλος Ζάννας)", 1988, "Η μεγάλη πομπή (Αλέξης Πανσέληνος)", 1988, "Παραδοσιακή τυπογραφία (Αιμίλιος Καλλιακάτσος)", 1989, "Ποιος είναι ο τρελός λαγός (Μίλτος Σαχτούρης)", 1992, "Σκοτεινός συνωμότης (Μιχάλης Κατσαρός)", 1998, "Κληρονόμος πουλιών (Μίλτος Σαχτούρης)", 2004, "Ο κήπος με τ' αμέτρητα παράθυρα (Νίκος Εγγονόπουλος)", 2005, "Ευλογημένα χέρια (Χρήστος Καπράλος)", 2006, "Σπίτι δίπλα στη θάλασσα (Η. Χ. Παπαδημητρακόπουλος)", 2007, "Η μουσική των Κενταύρων (Ο μουσουργός Αλέκος Ξένος)", 2009, "Η πικρή ιστορία του Αντρέι Γκορένκο", 2010, "Μαρία Κεχαγιόγλου - Μαρία Σκουλά", 2011, "Πάρε τα δώρα... Κική Δημουλά και Τίτος Πατρίκιος", 2011, "Οι συλλέκτες", 2011, κ.ά. Έλαβε μέρος με κείμενά του σε συλλογικές εκδόσεις, όπως τα βιβλία "Οι τέσσερις εποχές του Νίκου Κούνδουρου" (με τον Λάκη Παπαστάθη και τον Δημήτρη Φύσσα, εκδ. Γαβριηλίδης, 2014) και "Καμύ: Η ευτυχία και το παράλογο αχώριστα παιδιά της ίδιας γης" (με τον Νίκο Μπακουνάκη και τη Φωτεινή Τσαλίκογλου, εκδ. Καστανιώτη, 2014). Κριτικές του για θέματα λογοτεχνίας δημοσιεύτηκαν στα "Νέα", στο "Εντευκτήριο" και στο ηλεκτρονικό περιοδικό www.oanagnostis.gr. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα, στις 19 Ιουνίου 2020, κατά τη διάρκεια επέμβασης για την αντιμετώπιση καρδιολογικού προβλήματος.

Η Παναγιώτα Μήνη είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια ιστορίας του Κινηματογράφου στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τα θέματα της έρευνάς της περιλαμβάνουν τον ελληνικό κινηματογράφο, τον σοβιετικό κινηματογράφο, τα σενάρια του Νίκου Καζαντζάκη και τις κινηματογραφικές αναπαραστάσεις της ρωμαϊκής αρχαιότητας, εστιάζοντας ιδιαίτερα σε ζητήματα φόρμας, ιδεολογίας και πρόσληψης.

Ο Λάκης Παπαστάθης γεννήθηκε στον Βόλο το 1943. Έχει σκηνοθετήσει τέσσερις κινηματογραφικές ταινίες μεγάλου μήκους: "Τον καιρό των Ελλήνων" (1981), "Θεόφιλος" (1987), "Το μόνον της ζωής του ταξείδιον" (2001), "Ταξίδι στη Μυτιλήνη" (2010) και μία μικρού μήκους: "Γράμματα από την Αμερική" (1972). Από το 1976 είναι βασικός συνεργάτης της τηλεοπτικής εκπομπής "Παρασκήνιο", ως υπεύθυνος της εταιρείας Cinetic. Έχει δημοσιεύσει τις συλλογές διηγημάτων "Η νυχτερίδα πέταξε" (Νεφέλη 2002), "Η ήσυχη" (Νεφέλη 2005), καθώς και το χρονικό "Όταν ο Δαμιανός γύριζε την Ευδοκία" (Πατάκης 2006).

Η Φωτεινή Τομαή γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Birmingham. Δημοσιεύματά της έχουν φιλοξενήσει ελληνικά, αγγλικά και βουλγαρικά αρχαιολογικά περιοδικά. Η ίδια δημοσιεύει επίσης άρθρα της στον αθηναϊκό ημερήσιο και περιοδικό Τύπο. Ερευνήτρια στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών μέχρι το 1982, υπηρέτησε ως ακόλουθος Τύπου και Μορφωτικών Θεμάτων της ελληνικής πρεσβείας στη Σόφια. Το 1984 τοποθετήθηκε στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών, όπου από το 1996 διευθύνει την Υπηρεσία Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου. Με επιμέλειά της έχουν κυκλοφορήσει συλλογές διπλωματικών εγγράφων, που η ίδια έχει κληθεί να παρουσιάσει σε ξένα πανεπιστημιακά ιδρύματα και διεθνείς διασκέψεις με συναφές περιεχόμενο. Την πρώτη της εμφάνιση στα ελληνικά γράμματα έκανε με τις νουβέλες "Η πιατέλα και άλλα εύθραυστα" (1999). Η "Οδός Παραδείσου κλειστή" (2001) ήταν το πρώτο της μυθιστόρημα. Είναι μητέρα δύο κοριτσιών, της Μαριέτας και της Ελένης.

Η Χρυσάνθη Σωτηροπούλου γεννήθηκε στην Ακράτα Αχαΐας. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι διδάκτωρ του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών της Νομικής Σχολής Αθηνών. Έχει εκδώσει τα βιβλία: -"Ελληνική κινηματογραφία 1965-1975: θεσμικό πλαίσιο, οικονομική κατάσταση", Αθήνα: Θεμέλιο, 1989. -"Η διασπορά στον ελληνικό κινηματογράφο - επιδράσεις και επιρροές στη θεματολογική εξέλιξη των ταινιών της περιόδου 1945-1986", Αθήνα: Θεμέλιο, 1995 -"Ντύνοντας το μύθο στο βιβλίο του Γ. Ζιάκα: Ο Μεγαλέξανδρος σε κοντινό πλάνο", Αθήνα: Θεμέλιο, 1995 - κ.ά. Έχει επίσης δημοσιεύσει άρθρα, μελέτες και εισηγήσεις για ζητήματα θεωρίας του κινηματογράφου.