Περιγραφή
Μαζί με τα περίφημα γνωμικά
ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ
ΓΝΩΘΙ Σ’ ΑΥΤΟΝ
ΕΓΓΥΑ ΠΑΡΑ Δ’ ΑΤΑ
στον ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς ήταν χαραγμένο -και μάλιστα σε περίοπτη θέση-
και ένα άλλο σύμβολο, το Ε. Το σύμβολο αυτό, τράβηξε την προσοχή πολλών μελετητών, οι οποίοι προσπάθησαν να εξηγήσουν τη σημασία του.
Ο πρώτος που ασχολήθηκε με τον αποσυμβολισμό του Ε είναι ο Πλούταρχος, ο οποίος ήταν και αρχιερέας του ναού, πράγμα που σημαίνει πως ήταν μυημένος στα Μυστήρια και γνώριζε τους συμβολισμούς τους.
Ο Πλούταρχος κωλυόμενος από την υποχρεωτική σιγή, αφήνει τους συμποσιαστές να πουν τις απόψεις τους και βάζει τον δάσκαλο του Αμώνιο να δώσει τη σωστή απάντηση: Το Ε είναι η τέλεια προσαγόρευση και προσφώνηση προς τον Θεό.
Ο κάθε προσκυνητής, που έρχεται στο μαντείο, γίνεται δεκτός από τον Θεό, με τη φράση γνώθι, σ’ αυτόν αντί του χαίρε. Και ο προσκυνητής απαντάει: ΕΙ δηλαδή είσαι ή συ ο Θεός αλλά συνάμα και συ ει εν δηλαδή, εσύ είσαι ο ένας, ο μοναδικός Θεός.
Στα νεώτερα χρόνια, στον ελληνικό χώρο, σημειώθηκαν αξιόλογες προσπάθειες από τον Στεφ. Καραθεοδωρή και τον ακαδημαϊκό Μιχ. Στασινόπουλο, ο οποίος με ανακοίνωσή του στην Ακαδημία Αθηνών έφερε το θέμα στην επικαιρότητα.
