Το μήνυμα των ποιητών

Ο Τάκης Βαρβιτσιώτης (1916-2011), ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λυρικούς ποιητές της μεταπολεμικής περιόδου (παρόλο που πρωτοεμφανίστηκε στην ποίηση το 1936), γεννήθηκε και έζησε όλη του τη ζωή στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και εργάστηκε ως δικηγόρος. Την πρώτη του ποιητική εμφάνιση την έκανε σε ηλικία είκοσι ενός ετών, στο πρωτοποριακό περιοδικό "Μακεδονικές Ημέρες", με την εκδοτική ομάδα του οποίου συνδέθηκε στενά. Έκτοτε, αφιερώθηκε στην ποίηση με πάθος και συνέπεια. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές "Φύλλα ύπνου" (1949), "Επιτάφιος" (1951), "Χειμερινό ηλιοστάσιο" (1955), "Το ξύλινο άλογο" (1955), "Αλφαβητάριο" (1955), "Η γέννηση των πηγών" (1959), "Το πέπλο και το χαμόγελο" (1963), "Η μεταμόρφωση" (1971), "Η φθινοπωρινή σουίτα και άλλα ποιήματα" (1975), "Ταπεινός αίνος προς την Παρθένο Μαρία" (1977), "Η Άννα της απουσίας" (1979), "Ενωμένα χέρια" (1980), "Καλειδοσκόπιο (1983), "Η ατραπός" (1984), "Fragmenta, ή Η βλάστηση των ορυκτών" (1985), "Δέκα ποιήματα της οργής και του χρέους, μαζί με το Δοξαστικό της ελευθερίας" (1986), "Ακόμα ένα καλοκαίρι" (1987), "Φαέθων" (1992), "Η θαυμαστή αλιεία" (1993), "Νήματα της Παρθένου" (1997), "Άρωμα ενός κομήτη" (1997), "Όχι πια δάκρυα" (1998), "Τα δώρα των Μάγων" (1999), "Άτριον" (2000), "Όμως το χιόνι πάντα μένει" (2002), "Μικρά ερωτικά εγκώμια" (2002) και τις συγκεντρωτικές εκδόσεις "Σύνοψη Α΄ (1941-1957)" (1980), "Σύνοψη Β΄ (1958-1972)" (1981), "Σύνοψη Γ΄ (1973-1979)" (1988) και "Ποιήματα, 1941-2002" (2003). Το 2010 συγκέντρωσε μια τελευταία συλλογή με ανέκδοτα ποιήματά του, τα οποία εξέδωσε με τίτλο "Υδατόσημα" (Μπίμπης Στερέωμα, 2010). Για τους νεότερους ομοτέχνους του ο Τάκης Βαρβιτσιώτης αποτελούσε σημείο αναφοράς, υπήρξε ο τελευταίος επιζών ποιητής της παλιάς λογοτεχνικής παράδοσης της Θεσσαλονίκης και της λογοτεχνικής συντροφιάς του φαρμακείου του Ν.Γ. Πεντζίκη, συνεργάτης των θρυλικών περιοδικών "Μακεδονικές Ημέρες", "Κοχλίας" και "Μορφές". Η ποίησή του ήταν λυρική, ενορατική, μυστικιστική, στα βήματα του νεοσυμβολισμού, με επιρροές και από τους υπερρεαλιστές ποιητές Πολ Ελυάρ και Πιερ Ρεβερντύ. Δοκιμιογράφος και μεταφραστής, άφησε πολλές μεταφράσεις, κυρίως γάλλων, ισπανών και λατινοαμερικανών ποιητών, μεταξύ των οποίων οι Μποντλέρ, Λόρκα, Απολλιναίρ, Μαλαρμέ, Νερούδα και Ελυάρ. Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, ο Τάκης Βαρβιτσιώτης υπήρξε από τους πιο πολυ-βραβευμένους ποιητές. Είχε τιμηθεί με το Βραβείο της Ομάδας των Δώδεκα, το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, το Βραβείο Ποίησης της Ακαδημίας Αθηνών, το Βραβείο Ουράνη, το Βραβείο Ποίησης του Δήμου Θεσσαλονίκης, το Βραβείο της Ελληνικής Εταιρείας Χριστιανικών Γραμμάτων, το Χρυσό Μετάλλιο των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, καθώς και με άλλες πολλές διακρίσεις. Ήταν μέλος της Παγκόσμιας Οργάνωσης των Ποιητών και επισκέφθηκε ως επίσημος προσκεκλημένος τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου διάβασε ποιήματά του και έδωσε διαλέξεις σε διάφορα πανεπιστήμια (Χάρβαρντ, Πρίνστον, Γέιλ, Μπάφαλο, Καλιφορνία, κ.ά.). Επίσης επισκέφθηκε με πρόσκληση του Υπουργείου Πολιτισμού τη Ρουμανία και την Ισπανία. Έλαβε μέρος σε πολλά συνέδρια της Παγκόσμιας Οργάνωσης των Ποιητών, σε φεστιβάλ και άλλες διεθνείς συναντήσεις ως εκπρόσωπος της Ελλαδας. Οι πιο πρόσφατες μεγάλες διεθνείς διακρίσεις που του απονεμήθηκαν είναι: το Παγκόσμιο Βραβείο Ποίησης Φερνάρντο Ριέλο στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (Νέα Υόρκη, 1988), ο τίτλος και το παράσημο του Ιππότη του Γαλλικού Τάγματος των Γραμμάτων και των Τεχνών από το Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας (1989) και το ευρωπαϊκό Βραβείο Χέρντερ από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης (1994) με την αιτιολογία ότι "ο Τάκης Βαρβιτσιώτης είναι ένας εκπρόσωπος εκείνης της πλειάδας των Ελλήνων ποιητών που έχει συμβάλει μ' έναν τρόπο ζωτικό και απρόοπτο στην παγκόσμια λογοτεχνία της εποχής μας, και το πλούσιο ποιητικό έργο του αποτελεί μια κορυφαία στιγμή της σύγχρονης ελληνικής λυρικής ποίησης, βρίσκοντας αναγνώριση και έξω από την πατρίδα του". Το Μάρτιο του 1995 εκλέγεται μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας Μιχαήλ Εμινέσκου που εδρεύει στη Ρουμανία, στις 23 Νοεμβρίου 1995 του απονέμεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο χρυσό μετάλλιο τιμής για τη μεγάλη συμβολή του στα ευρωπαϊκά γράμματα, ύστερα από πρόταση της Παγκόσμιας Οργάνωσης των Ποιητών, και στις 26 Οκτωβρίου του ίδιου του έτους του απονέμεται από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας τα διάσημα του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος. Στις 15 Μαρτίου 1997 του απονέμεται εκ μέρους του Ιταλικού Κράτους στη Ραγκούλα της Σικελίας, και σε επίσημη τελετή που έγινε στο κυβερνείο της πόλης αυτής, το Διεθνές Βραβείο "Ίμπλα: μία γέφυρα για την Ευρώπη". Τον Οκτώβριο του 1997 του απονέμεται το Αριστείο της Τάξεως Γραμμάτων και Τεχνών από το Ίδρυμα Εθνικού και Θρησκευτικού Προβληματισμού. Στις 10 Ιουνίου 1998 το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας του απονέμει Χρυσό Μετάλλιο Τιμής. Στις 3 Δεκεμβρίου 1998 εκλέχθηκε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Έφυγε από τη ζωή στη γενέτειρά του στις 31 Ιανουαρίου 2011, σε ηλικία 95 ετών.

Γεννήθηκε το 1939 στην Πάτρα. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα. Από το 1962 ως τη συνταξιοδότησή του, το 1996, εργάστηκε ως υπάλληλος στην Εθνική Τράπεζα. Κατά το διάστημα 1984-1996 είχε αναλάβει την έκδοση του πολιτιστικού περιοδικού της Τράπεζας, "Εμείς", και την τελευταία δεκαπενταετία της υπηρεσίας του ήταν υπεύθυνος του Τομέα Εκδόσεων & Ιστορικού Αρχείου της Τράπεζας και διευθυντής Δημοσίων Σχέσεων. Το 2006 ανακηρύχτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει εκδώσει ποίηση, δοκίμια και μελέτες για θέματα νεοελληνικής λογοτεχνίας. Έχει επιμεληθεί εκδόσεις έργων του Σεφέρη και έχει συντάξει βιβλιογραφίες για τον Σεφέρη, τον Γ. Κ. Κατσίμπαλη, τον Σικελιανό, τον Ελύτη, τον Μανόλη Αναγνωστάκη, τον Αλέξανδρο Κοτζιά, τη Νόρα Αναγνωστάκη, τον Κ. Π. Καβάφη και πολλούς άλλους. Επίσης, υπήρξε μόνιμος συνεργάτης του περιοδικού "Εντευκτήριο" , της εφημερίδας "Τα Νέα" ως βιβλιοκριτκός και επιφυλλιδογράφος, καθώς και τακτικός συνεργάτης της εγκυκλοπαίδειας "Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα". Είναι μέλος του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (Ε.Λ.Ι.Α), της Εταιρείας Συγγραφέων, της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας, του Σπουδαστηρίου Νέου Ελληνισμού, της Εταιρείας Σπουδών Μωραΐτη. Χρημάτισε αναπληρωματικό μέλος στο Διοικητικό Συμβούλιο του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας και κατά το διάστημα 2000-2004 υπήρξε αντιπρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Έχει λάβει μέρος στην επιτροπή απονομής των κρατικών λογοτεχνικών βραβείων, καθώς και στην ανάλογη του περιοδικού "Διαβάζω". Το 1990 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην επιτροπή απονομής του ευρωπαϊκού αριστείου λογοτεχνίας (Δουβλίνο). Έχει προσκληθεί και συμμετάσχει σε πολυάριθμα συνέδρια, συμπόσια και ημερίδες. Το 2015 βραβεύθηκε με το βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου του. Εργογραφία: Α. Ποίηση - Απόπλους, Αθήνα, 1963 - Επιστροφές, ΄Ικαρος, 1973 - Αλφαβητάρι, Ολκός, 1976 - Νέκυια, Ε.Λ.Ι.Α. 1978 - Γράμματα στον Ερμόλαο- Δυσκολίες Γραμματικού, Ε.Λ.Ι.Α. 1981 - Φωνές της σιωπής, Γνώση, 1982 - Κλειδούχος μοίρα, Διάττων, 1993 - Υπαινιγμοί, Γαβριηλίδης, 2007 - Με δίχτυ τον άνεμο, Κίχλη, 2015 Β. Μελέτες, δοκίμια - Εργογραφία Σεφέρη (1931-1979) Βιβλιογραφική δοκιμή. Ε.Λ.Ι.Α. Αθήνα, 1979 - Γ. Κ. Κατσίμπαλης: βιβλιογραφία και 12 κριτικά κείμενα, Ε.Λ.Ι.Α. 1980 - Βιβλιογραφικά Σικελιανού (1980-1982), Ε.Λ.ΙΑ., Αθήνα, 1983 - Γ. Σεφέρης: η ποίηση στον κινηματογράφο (επιμέλεια), Διάττων, 1986 - Τα βήματα του χρόνου: σημειώσεις νεοελληνικής λογοτεχνίας, Διάττων, 1987 - Κ. Π. Καβάφης: σχέδια στο περιθώριο, Διάττων, 1988 - Λογοτεχνικά περιοδικά της Αλεξάνδρειας (1904-1950), Διάττων, 1990 - Γ. Σεφέρης-Τ. Μαλάνος: Αλληλογραφία (1935-1963), Ολκός, 1990 - Γ. Σεφέρη: Δοκιμές. Τρίτος τόμος. Παραλειπόμενα (1932-1971), ΄Ικαρος, 1992 - Βιβλιογραφία Οδυσσέα Ελύτη (1971-1992), ΄Εκδοση Εταιρείας Συγγραφέων, Αθήνα, 1993 - Ν. Εγγονόπουλος: "...Και σ' αγαπώ παράφορα". Γράμματα στη Λένα (φιλολογική επιμέλεια), Ίκαρος, 1993 - Βιβλιογραφία Α. Κοτζιά (σε συνεργασία με την Μ. Ρώτα), Κέδρος, 1997 - Ο βίος και το έργο του Κ. Π. Καβάφη (σε συνεργασία με την Μ. Στασινοπούλου), Μεταίχμιο, 2002 - Βιβλιογραφία του Κ.Π. Καβάφη 1886-2000, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2003 - Εισαγωγή στην ποίηση του Σεφέρη (επιμέλεια), Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2005 - Εις τα περίχωρα Αντιοχείας και Κερύνειας: Καβάφης-Σεφέρης, Ίκαρος, 2006 - Ιχνογραφία: κριτικά σχόλια, Γαβριηλίδης, 2007 - "Αγαπητέ μου Γιώργο": Αλληλογραφία Γ.Κ. Κατσίμπαλη - Γιώργου Σεφέρη 1924-1970 (φιλολογική επιμέλεια), Ίκαρος, 2009 - Λευτέρης Αλεξίου, ο ποιητής (επιμέλεια), Δοκιμάκης, 2011 - Κ.Π. Καβάφης, η ποίηση και η ποιητική του, Κίχλη, 2013 - Βιβλιογραφία Γιώργου Σεφέρη (1922-2016), Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 2016 - Το δικαίωμα του αναγνώστη, Γαβριηλίδης, 2017 Γ. Αυτοβιογραφία - Τα χρόνια μου και τα χαρτιά μου, Εκδόσεις Πατάκη, 2016 (φωτογραφία: Ειρήνη Σαββαΐδη)

Η Ρούλα Κακλαμανάκη (1935-2013) γεννήθηκε στον Πειραιά, από Μονεμβασίτες γονείς. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάστηκε ως δικαστικός υπάλληλος, δικαστής και ως δικηγόρος. Από το 1981 ως το 1989 εκλέχθηκε δύο φορές βουλευτής Α΄ Αθηνών με το ΠΑΣΟΚ και χρημάτισε Υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων (1981-1986) και Παιδείας (1988). Εξέδωσε οκτώ ποιητικές συλλογές, δύο μυθιστορήματα, μία νουβέλα, δύο αφηγήματα, καθώς και δοκίμια, βιογραφίες και μεταφράσεις. Επίσης, επιμελήθηκε τις ανθολογίες "Σύγχρονων Ούγγρων Ποιητών" και "Νέων Ελλήνων Ποιητών". Συνεργάστηκε ως αρθρογράφος με εφημερίδες και περιοδικά. Διετέλεσε υπεύθυνη ύλης του περιοδικού "Hellenic Quarterly" και αντιπρόεδρος του ΔΣ της Εταιρείας Συγγραφέων. Έφυγε από τη ζωή στις 5 Ιανουαρίου 2013 στο νοσοκομείο Αλεξάνδρα, σε ηλικία 77 ετών.

Ο Μανόλης Πρατικάκης γεννήθηκε στο Μύρτο Ιεράπετρας τον Σεπτέμβριο του 1943. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι ψυχίατρος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πρωτοπαρουσιάστηκε στα γράμματα γύρω στα 1970 με δημοσιεύσεις σε περιοδικά. Έχει γράψει 13 ποιητικές συλλογές, κριτικά κείμενα και άρθρα. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Έχει συνεργαστεί σε ανθολογίες και περιοδικά, ελληνικά και ξένα, και έχει συμμετάσχει σε πολλά συνέδρια. Ποιήματα από τη συλλογή του "Λιβιδώ" έχουν μελοποιηθεί από το συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο και κυκλοφορούν σε CD με τίτλο "Αθέατος Σφυγμός"· πρόσφατα ο ίδιος συνθέτης έγραψε συμφωνικό έργο βασισμένο στις ποιητικές συλλογές "Γενεαλογία", "Η Λήκυθος" και "Αφημένα ήσυχα στη χλόη", η παγκόσμια πρώτη του οποίου ανέβηκε στο Μέγαρο Μουσικής με τίτλο "Η Συμφωνία της Ίασης". Το 1999 ήταν υποψήφιος για το Ευρωπαϊκό Αριστείο Λογοτεχνίας με το βιβλίο του "Η Κοίμηση και η Ανάσταση των Σωμάτων του Δομήνικου". Το 2003 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για την ποιητική του συλλογή "Το νερό", και το 2012 με το βραβείο Ποίησης του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του έργου του.