Τρέλα και φιλοσοφία

O Jacques Derrida γεννήθηκε το 1930 στην Αλγερία. Από το 1960 δίδαξε φιλοσοφία στη Σορβόννη, από το 1965 στην Ecole Normale Superieure και από το 1983 στην Ecole des Hautes Etudes. Οι ιδέες του Ντεριντά απέσπασαν την προσοχή του κοινού για πρώτη φορά, όταν το 1965 δημοσιεύθηκαν δύο άρθρα του σε παρισινό έντυπο με τίτλο "Critique", όπου ανέπτυσσε τη θεωρία του για τη φύση της γραφής και τα οποία αποτέλεσαν τη βάση για το πρώτο και διασημότερο βιβλίο του με τίτλο "Περί Γραμματολογίας" που εκδόθηκε το 1967. Το ίδιο διάστημα αρθρογραφούσε και στο γαλλικό αριστερό έντυπο "Tel Quel". Από τις αρχές της δεκαετίας του ΄70 "μοιράστηκε" μεταξύ Παρισιού και Νέας Υόρκης. Έχει διδάξει στα πανεπιστήμια του Τζον Χόπκινς, του Γέιλ και της Καλιφόρνια. Η απονομή τιμητικού διπλώματος στον Ντεριντά το 1992 από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στους κόλπους της ακαδημαϊκής κοινότητας. Ηταν τέτοια η διαμάχη που οι καθηγητές αναγκάστηκαν να θέσουν το ζήτημα σε ψηφοφορία. Ο Ντεριντά έγινε γνωστός αλλά και δέχθηκε επικρίσεις κυρίως για την ανάπτυξη, στα τέλη της δεκαετίας του 1960, μιας άλλης προσέγγισης των φιλοσοφικών κειμένων. Η λεγόμενη θεωρία της "αποδόμησης", η οποία επικεντρώνεται στην ασάφεια και στην αντίφαση στο νόημα. Ο Ντεριντά φθάνει στο συμπέρασμα ότι τα γραπτά κείμενα αντιφάσκουν μεταξύ τους και πως η αποδόμηση αντιστέκεται στην τυραννία της εύκολης απάντησης. Είχε μετάσχει σε εκστρατείες για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μεταναστών στη Γαλλία, είχε διαδηλώσει κατά του απαρτχάιντ στη Νότιο Αφρική και υπέρ των αντιφρονούντων στην κομμουνιστική Τσεχοσλοβακία. Κυριότερα έργα του: "L' Ecriture et la Difference" (1967), "La Voix et le Phenomene" (1967), "La Dissemination" (1972), "Positions" (1972), "L' Archeologie du Frivole" (1973). Πέθανε μετά από μάχη με τον καρκίνο (που είχε διαγνωστεί ένα χρόνο πριν), στις 9 Οκτωβρίου του 2004, στα 74 του, σε νοσοκομείο του Παρισιού.

Ο Μισέλ Φουκώ (1926-1984) υπήρξε από τους μεγαλύτερους δομιστές κοινωνικούς φιλοσόφους του 20ου αιώνα, γνωστός κυρίως για τις μελέτες του ως προς τις ένννοιες και τους κώδικες μέσω των οποίων λειτουργούν οι κοινωνίες, και ιδιαίτερα ως προς τις "αρχές του αποκλεισμού", με τις οποίες "αποκαθαίρεται" η κοινωνία -όπως για παράδειγμα οι διακρίσεις ανάμεσα στους έμφρονες και τους παράφρονες ή τους νομιμόφρονες και τους παραβατικούς. Στα πιο σημαντικά έργα του Φουκώ συγκαταλέγονται τα εξής: "Τρέλα και παραλογισμός: ιστορία της τρέλας στην κλασική εποχή", "Επιτήρηση και τιμωρία: η γέννηση της φυλακής", "Οι λέξεις και τα πράγματα: μία αρχαιoλογία των επιστημών του ανθρώπου", "Η αρχαιολογία της γνώσης", "Η ιστορία της σεξουαλικότητας".