1821, Σάμος και επανάσταση: Ιστορικές προσεγγίσεις

Ο Μιχαήλ Β. Σακελλαρίου (14 Φεβρουαρίου 2012 - 16 Αυγούστου 2014), ακαδημαϊκός και συγγραφέας, γεννήθηκε στην Πάτρα το 1912. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Aθηνών, στη Σορβόνη και στο College de France. Aνακηρύχθηκε Διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1939), Docteur es Lettres (doctorat d'Etat, 1956). Aφού δίδαξε σε ιδιωτικό σχολείο, εργάσθηκε ως ερευνητής στο Eπιστημονικό Ίδρυμα Eρευνών της Γαλλίας (C.N.R.S, 1951-1954) και ως διευθυντής ερευνών στο Kέντρο Mικρασιατικών Σπουδών (1954-1959). Tο 1959 εκλέχτηκε και το 1960 διορίστηκε τακτικός καθηγητής της Aρχαίας Iστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, θέση από την οποία απομακρύνθηκε το 1967 από τη Δικτατορία και στην οποία επανήλθε το 1974. Aπό το 1970 έως το 1975 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Lyon II. Συνταξιοδοτήθηκε το 1979. Oι μελέτες του αφορούν την αρχαία ελληνική ιστορία και εν μέρει τη νεώτερη. Διετέλεσε κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής (1965-1966), αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Eθνικού Θεάτρου Bορείου Eλλάδος (1964-1967), πρόεδρος της Association Lyonnaise d'Etudes Anciennes (1974), πρόεδρος της Eλληνικής Eπιτροπής Iστορικών Eπιστημών (1978-1985), μέλος της Διεθνούς Eπιτροπής Iστορικών Eπιστημών (1978-1985), ιδρυτής και διευθυντής του Kέντρου Eλληνικής και Pωμαϊκής Aρχαιότητος στο Eθνικό Ίδρυμα Eρευνών (1979-1992), μέλος του Δ.Σ. του Eθνικού Iδρύματος Eρευνών (1992-1995), πρόεδρος του Iδρύματος Eλληνικού Πολιτισμού (1993-1995), επίσης εκ των συνδιευθυντών του δευτέρου τόμου της Iστορίας της Aνθρωπότητας της U.N.E.S.C.O. Διετέλεσε πρόεδρος του Kέντρου Mικρασιατικών Σπουδών. Μέλος της Accademia dei Lincei και αντεπιστέλλον μέλος της Accademia Pontaniana και της Academie des Inscriptions et Belles Lettres. Πρόεδρος της Aκαδημίας (1992). Είχε δημοσιεύσει άρθρα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και σε συλλογικά έργα, είχε παρουσιάσει ανακοινώσεις σε Aκαδημίες και είχε συνεργασθεί με πολλά εκτενή κεφάλαια στην "Iστορία του Eλληνικού Έθνους" της Eκδοτικής Aθηνών. Kύρια αυτοτελή έργα του: "H Πελοπόννησος κατά την δευτέραν τουρκοκρατίαν (1715-1821)" (Bραβείο της Aκαδημίας Aθηνών, Aθήνα 1939). Nεώτερες εκδόσεις από τις εκδόσεις "Eρμής". - "La migration grecque en Ionie" (Aθήνα, 1958), - "Peuples prehelleniques d'origine indo-europeenne" (Aθήνα 1977), - "Les Proto-grecs" (Aθήνα 1980), - "The Polis-State, Definition and Origin" (Aθήνα 1989), (μετάφραση: "Πόλις, ένας τύπος αρχαίου ελληνικού κράτους", Mορφωτικό Ίδρυμα Eθνικής Tραπέζης, Aθήνα 1999), - "Between Memory and Oblivion, The Transmision of Early Greek Historical Traditions" (Aθήνα 1991), - "H Aθηναϊκή δημοκρατία" (Hράκλειο 1999, 2000, 2004). Εκδότης των συλλογικών έργων: "Mακεδονία" (Eκδοτική Aθηνών 1982), - "Ποικίλα" (Mελετήματα 10, 1990), - "Academie d'Athenes, Colloque international "Democratie athenienne et Culture", organise par l'Academie d'Athenes en cooperation avec l'Unesco (1992, 1995), - "Unesco, History of Mankind/Histoire du developpement scientifique et culturel de l'Humanite", τόμ. II (συνεκδότης), (1996). Tιμητικές διακρίσεις: Άρχων Mέγας Iερομνήμων της Aγίας του Xριστού Mεγάλης Eκκλησίας, Παράσημο του Aγίου Mάρκου του Πατριαρχείου Iεροσολύμων, Tαξιάρχης Ordine al Merito della Repubblica Italiana, Iππότης Legion d'Honneur.

Η Σοφία Ν. Λαΐου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1970. Σπούδασε ιστορία και αρχαιολογία στο Α.Π.Θ. και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην οθωμανική ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Birmingham. Είναι επίκουρη καθηγήτρια οθωμανικής ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Έχει δημοσιεύσει τα βιβλία "Η Σάμος κατά την οθωμανική περίοδο", Θεσσαλονίκη 2002, και "Τα οθωμανικά έγγραφα της μονής Βαρλαάμ των Μετεώρων", Αθήνα 2011, ενώ τα ευρύτερα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αναφέρονται σε ζητήματα κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας κατά την οθωμανική περίοδο.

Ο Κωνσταντίνος Π. Μπέλσης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1968. Σπούδασε κλασική φιλολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) και έκανε διετείς μεταπτυχιακές σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών. Αναγορεύτηκε διδάκτορας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου με ειδίκευση στη Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία (18ος-20ός αι.) με έμφαση στην Ελληνική Επανάσταση και τις διαδικασίες συγκρότησης ελληνικού κράτους. Γόνιμα πεδία των ερευνητικών του προτιμήσεων είναι η μελέτη της σαμιακής ιστορίας, η ιστορική βιογραφία, η ιστορική κοινωνιολογία, η κοινωνική ανθρωπολογία και η προφορική ιστορία. Τίτλοι βιβλίων/συλλογικών έργων - "Από την οθωμανική νομιμότητα στο εθνικό κράτος.Το "άτομο" στο επίκεντρο της Ιστορίας. Λυκούργος Λογοθέτης (1772-1850)", Παπαζήση, Αθήνα 2014 - "Μία καταγγελία εναντίον του επάρχου Σάμου Κυριάκου Μόραλη στη Σάμο του 1822. Ο εσωτερικός αγώνας της νήσου και η επανάσταση", Πάντειο Παν/μιο, Αθήνα 2008, [αυτοέκδοση, Αθήνα 2010] - "Θέματα νεοελληνικής Ιστορίας: Η επεξεργασία των γραπτών παραθεμάτων: (Από τη θεωρία στην πράξη)", [αυτοέκδοση, Αθήνα 2010] - "Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία", Κέδρος, Αθήνα 2006 - "Η Προφορική Ιστορία ως ερευνητική εργασία (project) στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση", στο Νάκου Ει. Γκαζή Ανδρ. (επιμ.) (2014) "Προφορική ιστορία, μουσεία και εκπαίδευση, Νήσος, Αθήνα, σ. 233-250 - "Η ερμηνευτική πρόκληση ενός διαβήματος εναντίον της επαρχιακής διοίκησης στην εμφυλιακή Σάμο του 1822" (μονογραφία), στο Γεώργα Ευ. και Τάκου Ελ. (επιμ.) (2010) Π.Μ.Σ. "Πολιτική Επιστήμη και Ιστορία" Επετηρίδα 2008-2009, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Παπαζήση, Αθήνα 2010, σ. 223-240 - "Η εθνικοποίηση της τοπικότητας κατά την έναρξη του Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Η ελληνική κεντρική Διοίκηση και το διακύβευμα της Σάμου", στο "1821, Σάμος και Επανάσταση: ιστορικές προσεγγίσεις", Πρακτικά Συνεδρίου, Πυθαγόρειο 28-29 Μαΐου 2010, ΓΑΚ Σάμου-Περιφερειακή ενότητα Σάμου, Αθήνα 2011, σ. 113-130 (ISBN 978-960-87914-3-5) - "Σάμος και Κρήτη. Δύο διαφορετικές όψεις του ανατολικού ζητήματος. Δύο παράλληλες πορείες προς την ένωση", στο "Από την αυτονομία στο εθνικό κράτος. Η ενσωμάτωση της Σάμου στην Ελλάδα", Πρακτικά Συνεδρίου, Σάμος 2-4 Νοεμβρίου 2012, ΓΑΚ Σάμου-Περιφερειακή ενότητα Σάμου, Αθήνα 2014, σ. 55-72 - "Σαμιακή Πολιτεία (1830-1834). Γεώργιος Λογοθέτης Λυκούργος και διπλωματική διαχείριση του Σαμιακού Ζητήματος" (μονογραφία), στο "Σαμιακές Μελέτες", τ.10 (2013), ΠΙΣΝΔ, Σάμος, σ.169-267

Γεννήθηκε στο χωριό Καστανιά Σάμου το 1936. Τέλειωσε το Γυμνάσιο Μαραθοκάμπου και από το 1954 ζει στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά και οικονομικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και από το 1966 μέχρι το 2003 υπηρέτησε την Διοικητική Δικαιοσύνη, από όπου συνταξιοδοτήθηκε με το βαθμό του Προέδρου Εφετών. Έχει δημοσιεύσει επιστημονικές μελέτες για το δημόσιο δίκαιο και ήταν μέλος της επιτροπής μεταγλώττισης στη δημοτική του Ποινικού Κώδικα. Από το 2000 είναι πρόεδρος του Ομίλου Κοινωνικής και Πολιτιστικής Παρέμβασης Σάμου και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού "Μεθόριος του Αιγαίου". Λογοτεχνικά κείμενά του έχουν περιληφθεί στις συλλογές διηγημάτων "Ταξίδια... στον κόσμο, τη μνήμη και τη φαντασία" και "Σπονδές στο Διόνυσο", καθώς και στο περιοδικό "Απόπλους".