Περιγραφή
…Η ανά χείρας μελέτη, δεν εξιστορεί τον Μακεδονικό Αγώνα. Εξιστορεί αποκλειστικά τη συμμετοχή των Βλάχων. Συνεπώς, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι παραλείπει όλους τους άλλους -χωρίς τους οποίους, άλλωστε, δεν νοείται ούτε ήταν δυνατόν να διεξαχθεί Μακεδονικός Αγώνας. Αυτή η διαφορά είναι ειδοποιός και οφείλει να ακολουθεί τον αναγνώστη σε κάθε επομένη σελίδα. Τον ακολουθεί, επίσης, από την πρώτη μέχρι τη σελίδα η πληρέστερη τεκμηρίωση όλων όσα εξιστορούνται. Τον συνοδεύει προ πάντων εκείνη η Εποχή. Θα συνειδητοποιήσει έτσι ότι ασφαλώς έχει σημασία να γράφεται ή ακόμη και να αναθεωρείται εν μέρει η Ιστορία από τους επιγενομένους αλλά τότε δεν παύει να είναι ετεροχρονισμένη. Μεγίστη σημασία έχει η Ιστορία όταν αυτή γράφεται στον καιρό της.
Τις επόμενες σελίδες γράφει αυθεντικά εκείνη η Εποχή. Ομιλούν οι πρωταγωνιστές της, οι αυτόπτες μάρτυρές της, οι εν θερμώ εκθέσεις Ελλήνων και ξένων διπλωματών, οι γραπτές διαμαρτυρίες και διακηρύξεις πίστεως των Βλάχων, οι αναφορές των Ιεραρχών τους, ξένοι περιηγητές, ταπεινοί συναξαριστές, ακόμη και εχθροί. Είναι τεκμήρια αδιάσειστα που κάθε αναγνώστης μπορεί να διασταυρώσει και να επιβεβαιώσει. ?είγμα γραφής και ιδίως λόγος αυτής της γραφής είναι εισαγωγικά οι ακόλουθες μαρτυρίες για τη συμβολή των Βλάχων στον Αγώνα και την εθνική παρουσία τους στην εμπερίστατη Μακεδονία, όταν ο Ελληνισμός βρίσκονταν στην κόψη του ξυραφιού…
(από την Εισαγωγή του βιβλίου)
