Περιγραφή
Μου φαίνεται κάπως παράξενο που οι Επιφυλλίδες αυτές έγιναν βιβλίο: δεν τις είχα σκεφτεί συγκεντρωμένες. Τα πράγματα όμως έχουν τη δική τους μοίρα, κάνουν τον δρόμο τους και εμφανίζονται όπως αυτά το θέλουν εκεί που δεν τα περιμένεις. […]
Στο βιβλίο βρίσκονται συγγραφείς -κυρίως φιλόσοφοι- που αγαπώ και που με βοηθούν να περάσω καλά τη μέρα μου, τώρα που, πολλοί,τους οποίους δεν αγαπώ, φροντίζουν να την καταστρέψουν με μια ανεξήγητη μανία, λες και τους έχω κάνει το μεγαλύτερο κακό. Ποτέ δεν ξέρεις πώς να σταθείς απέναντί τους. Άλλοτε νομίζεις ότι μπορείς να τους πολεμήσεις, άλλοτε ότι πρέπει να τους αγνοήσεις και ζητάς βοήθεια από τους νεκρούς μήπως και καταφέρεις να τα βγάλεις πέρα με τους ζωντανούς. Μπορούμε άραγε να αγαπήσουμε τους ζωντανούς σαν να ήταν νεκροί; Θέλω να πω, χωρίς να περιμένουμε τίποτα απ’αυτούς; Ποιος ξέρει. Ίσως το τίμημα είναι μεγάλο, αλλά τελικά μπορεί να αξίζει τον κόπο.
(Από τον πρόλογο του βιβλίου)
Η σιωπή του Μακιαβέλλι, Το χιούμορ του Χιουμ, Ο επίκαιρος δημοσιογραφικός λόγος του Μπαλζάκ, Η κοινοτοπία του πολιτικού λόγου, Η πολιτική της γεωμετρίας, Το Κοινοβούλιο και ο δρόμος, Ο Ροβεσπιέρος και η πολιτική αρετή: Ο Γεράσιμος Βώκος, καθηγητής της Ιστορίας της Φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, στις επιφυλλίδες του Βήματος που συγκεντρώνει στον παρόντα τόμο αναπτύσσει μικρές ιστορίες με φιλοσοφικό και πολιτικό αντίκρισμα μέσα από γνωστά ή συχνά χαμένα στο περιθώριο έργα από τον 16ο στον 20ο αιώνα: Μακιαβέλλι, Τζόναθαν Σουίφτ, Σπινόζα, Χομπς, Μπέηκον, Χιουμ, Καρτέσιος, Πασκάλ, Μαρά, Ροβεσπιέρος, Μπαλζάκ, Καντ, Τοκβίλ, Μαρξ, Σοπενάουερ, Νίτσε, Ουγκό, Τολστόι, Τσέχοφ, Ζιντ, Βαλερύ, Ντελέζ, οι επαναστάσεις στη Γαλλία του 1831 και του 1848, η Παρισινή Κομμούνα. Ένας στοχασμός για τον σημερινό κόσμο μέσα από ιδιοφυή και συχνά παράδοξα κείμενα του παρελθόντος.
Τούτο είναι πάντως βέβαιο και στην Ηθική μας το αποδείξαμε: οι άνθρωποι υπόκεινται κατά τρόπο αναγκαίο στα πάθη και είναι έτσι φτιαγμένοι ώστε να λυπούνται όσους δυστυχούν και να φθονούν όσους ευτυχούν και να είναι επιρρεπείς περισσότερο στην εκδίκηση παρά στη μεγαλοψυχία. Ο καθένας εξάλλου επιθυμεί οι άλλοι να ζουν σύμφωνα με την ιδιοσυγκρασία του, να επιδοκιμάζουν ό,τι επιδοκιμάζει ο ίδιος και να απορρίπτουν ό,τι ο ίδιος απορρίπτει. Γι’αυτό και, καθώς όλοι επιθυμούν εξίσου να είναι πρώτοι, συγκρούονται μεταξύ τους, προσπαθούν όσο μπορούν να καταδυναστεύσουν ο ένας τον άλλο και ο νικητής δοξάζεται περισσότερο για τη ζημιά που προξένησε στον άλλο παρά για το όφελος που είχε ο ίδιος.
(Σπινόζα, Πολιτική Πραγματεία)
