Η κριτική παιδαγωγική στον νέο μεσαίωνα

1922: Γέννηση του Κορνήλιου Καστοριάδη, στην Κωνσταντινούπολη. 1937-1942: Σπουδάζει Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. 1937: Εντάσσεται για πολύ μικρό διάστημα στην ΟΚΝΕ. 1940: Συγκροτεί λίγο μετά την αρχή της Κατοχής μαζί με άλλους νέους μιαν ομάδα η οποία εναντιώνεται στον "σωβινιστικό προσανατολισμό" του ΚΚΕ. 1943: Προσχωρεί στον τροτσκιστική ομάδα του Σπύρου Στίνα. 1944: Πρώτη δημοσίευση γραπτών του στο περιοδικό "Αρχείο Κοινωνιολογίας και Ηθικής". 1945: Φεύγει από την Ελλάδα για τη Γαλλία μαζί με άλλους διακόσιους νέους, με υποτροφία μεταπτυχιακών σπουδών της γαλλικής κυβέρνησης· φθάνει στο Παρίσι, όπου και εγκαθίσταται μέχρι το τέλος της ζωής του. 1945: Συνεχίζει τις σπουδές του στο Παρίσι και αμέσως εντάσσεται στο τροτσκιστικό κόμμα (PCI). Ας σημειωθεί, πάντως, ότι ήδη τότε είχε διαμορφώσει τις "βασικές ιδέες για την κριτική της γραφειοκρατίας της Σοβιετικής Ρωσίας". 1946: Συγκροτεί, μαζί με τον Κλοντ Λεφόρ και ορισμένα άλλα μέλη, μιαν τάση στο PCI. Τάση που, το 1948, θα αποχωρήσει τελικά από το τροτσκιστικό κόμμα, κόβοντας τους δεσμούς της με τον τροτσκισμό. 1948: Ιδρύει με τον Κλοντ Λεφόρ την ιστορική πλέον ομάδα "Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα", η οποία λειτούργησε σχεδόν είκοσι χρόνια και της οποίας ήταν ο εμψυχωτής· η ομάδα διαλύθηκε με κοινή απόφαση στο τέλος του 1966. 1949-1965: Η ομάδα "Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα" εκδίδει το ομώνυμο περιοδικό, στο οποίο ο Κορνήλιος Καστοριάδηςς έχει συγγράψει τα βασικά κείμενα που καθόρισαν τον προσανατολισμό της ομάδας και του περιοδικού· κείμενα που προσφέρουν μιαν "καινούργια κατανόηση της ανθρώπινης κοινωνίας και ιστορίας, ως δημιουργίας και όχι ως υποκείμενης σε αδήριτους ιστορικούς νόμους". 1948-1970: Εργάζεται ως οικονομολόγος στον διεθνή οργανισμό ΟΟΣΑ. 1974: Αρχίζει να ασκεί επαγγελματικά την ψυχανάλυση, δραστηριότητα την οποία συνέχισε έως το τέλος της ζωής του. 1975: Έκδοση του κλασικού πλέον βιβλίου του, "L' institution imaginaire de la societe". 'Εξι χρόνια αργότερα, το βιβλίο εκδίδεται στα ελληνικά με τίτλο "Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας" (εκδ. Ράππα). 1979: Εκλέγεται διευθυντής σπουδών στην Σχολή Ανωτάτων Σπουδών για τις Κοινωνικές Επιστήμες (EHESS)· ονομάζει τον κύκλο των σεμιναρίων του "Θέσμιση της κοινωνίας και ιστορική δημιουργία". 1997: (26 Δεκεμβρίου): Ο Κορνήλιος Καστοριάδης, πεθαίνει, στο Παρίσι.

Ο Χάουαρντ Ζιν (1922-2010) γεννήθηκε στη Ν. Υόρκη, από γονείς πολωνοεβραίους μετανάστες. Μεγάλωσε στο Μπρούκλιν, δούλεψε ως εργάτης στα ναυπηγεία και ένα από τα γεγονότα που σημάδεψαν τη μετέπειτα ζωή του ήταν η διαδήλωση των αριστερών εργατών στην Times Square της Ν. Υόρκης, στα 17 του χρόνια, και η βίαιη καταστολή της. Το 1943 κατατάχθηκε στην αμερικανική αεροπορία για να πολεμήσει τους Ναζί και υπηρέτησε σε βομβαρδιστικό της κατά την διάρκεια του Πολέμου, γεγονός που οδήγησε στη σμίλευση της αντιπολεμικής του συνείδησης. Μετά τον πόλεμο φοίτησε στο κολέγιο και πήρε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο Columbia. Το 1956 κατέλαβε την έδρα της Ιστορίας στο Spelman College της Ατλάντα, ένα κολέγιο μόνο για μαύρες φοιτήτριες την εποχή των φυλετικών διακρίσεων, όπου συμμετείχε δραστήρια στο Κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα. Στη συνέχεια ανέλαβε τη θέση του καθηγητή ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης, από όπου πήρε τη σύνταξή του το 1988. Σε όλη του τη ζωή υπήρξε πολιτικά στρατευμένος ακτιβιστής, υπέρμαχος της έννοιας της πολιτικής ανυπακοής (civil disobedience) με ειρηνικά μέσα, εναντίον της κοινωνικής ανισότητας, της ατελούς δημοκρατίας και του πολέμου. Γνωστότερο έργο του υπήρξε το κλασικό "A People's History of the United States" ("Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών", ελλ. εκδ. Αιώρα), που εκδόθηκε το 1980 και έφτασε να πουλήσει περισσότερα από 1 εκ. αντίτυπα, "μια πνευματώδης και συγκινητική ιστορία του αμερικανικού λαού από την οπτική γωνία εκείνων... των οποίων τα δεινοπαθήματα έχουν παραλειφθεί, εν πολλοίς, από τα περισσότερα ιστορικά βιβλία" ("Library Journal") -δηλ. των εργαζομένων, των φεμινιστριών, των αντιρρησιών συνείδησης, κ.ο.κ. Ο Ζιν έλαβε το λογοτεχνικό βραβείο του Ιδρύματος Lannan και το βραβείο Eugene V. Debs για το συγγραφικό του έργο και την πολιτική του δραστηριότητα. Έγραψε πολλά βιβλία, μεταξύ άλλων τα "The Southern Mystique", "La Guardia in Congress", "The Zinn Reader", το αυτοβιογραφικό "You Can't Be Neutral on a Moving Train" (παράλληλα με το ομότιτλο ντοκιμαντέρ, με αφηγητή τον φίλο του ηθοποιό Ματ Ντέιμον), και το θεατρικό "Marx in Soho". Η σύζυγός του Rozlyn, με την οποία ζούσαν μαζί στη Μασαχουσέτη και απέκτησε δύο παιδιά, απεβίωσε το 2008. Ο Χάουαρντ Ζιν πέθανε την Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2010 στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας, από καρδιακή προσβολή, σε ηλικία 87 ετών, στη διάρκεια ταξιδιού. Ένα από τα τελευταία κείμενά του που δημοσιεύτηκαν ήταν ένα σύντομο άρθρο στο περιοδικό "The Nation", μια εβδομάδα νωρίτερα, σχετικά με την απογοήτευση που συνοδεύει τον απολογισμό του πρώτου έτους της θητείας του Προέδρου Ομπάμα (απογοήτευση για τη συνέχιση του πολέμου στο Αφγανιστάν αλλά και για τις υστερήσεις στην εσωτερική του πολιτική).

Ο Slavoj Zizek γεννήθηκε το 1949 στη Σλοβενία. Είναι διδάκτωρ φιλοσοφίας και ψυχανάλυσης, έχει εργαστεί στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Λιουμπλιάνας και σήμερα διευθύνει το Διεθνές Κέντρο Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Κολέγιο Birkbeck του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Το συγγραφικό και ερευνητικό του έργο είναι πολυδιάστατο και πολύπλευρο. Σημαντικό μέρος του επικεντρώνεται στην ανάδειξη της ριζοσπαστικής πολιτικής και φιλοσοφικής σημασίας της λακανικής ψυχανάλυσης. Στα βιβλία του, που έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, περιλαμβάνονται και τα εξής: "Les plus sublime des hysteriques: Hegel passe", (1988), "The Sublime Object of Ideology" (1989), "Looking Awry: An Introduction to Jacques Lacan through Popular Culture (1991), "Enjoy your Symptom!: Jacques Lacan in Hollywood and Out" (1991), "Tarrying with the Negative" (1993), "The Metastases of Enjoyment" (1994), "The Plague of Fantasies" (1997), "The Ticklish Subject: The Absent Centre of Political Ontology" (1999), "The Fragile Absolute" (2000), "On Belief" (2001), "Μίλησε κανείς για ολοκληρωτισμό;" (Scripta, 2002).

Ο Stanley Aronowitz (γ. το 1933) είναι καθηγητής κοινωνιολογίας, πολιτισμικών σπουδών και αστεακής παιδείας στο City University of New York και διευθυντής του Center for the Study of Culture, Technology, and Work. Είναι επίσης βετεράνος πολιτικός ακτιβιστής και κριτικός του πολιτισμού, υπέρμαχος του εργατικού συνδικαλισμού και μέλος της προσωρινής συμβουλευτικής επιτροπής της Διεθνούς Οργάνωσης για μια Συμμετοχική Κοινωνία. Το 2012 τιμήθηκε με το Βραβείο Δια Βίου Επιτεύξεων του Κέντρου για τη Μελέτη της Ζωής της Εργατικής Τάξης στο Πανεπιστήμιο Stony Brook.

Ο Νόαμ Τσόμσκυ γεννήθηκε το 1928 στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ. Είναι παγκοσμίως γνωστός ως πολιτικός ακτιβιστής, συγγραφέας και ομότιμος καθηγητής γλωσσολογίας του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), όπου άρχισε να διδάσκει το 1955. Έχει γράψει και διδάξει γλωσσολογία, φιλοσοφία και πολιτική. Στα έργα του συμπεριλαμβάνονται τα βιβλία: "Εξουσίες και προοπτικές", "Νέα και παλιά παγκόσμια τάξη", "Αποτρέποντας τη δημοκρατία", "Κατασκευάζοντας τη συναίνεση" (με τον Ε.Σ. Χέρμαν), "Έτος 501: η κατάκτηση συνεχίζεται", "Τα κέρδη πάνω από τους ανθρώπους", "Ο νέος στρατιωτικός ανθρωπισμός", "Νέοι ορίζοντες στη μελέτη της γλώσσας και της νόησης", "Τρομοκρατικά κράτη" και "Μια νέα γενιά χαράζει τα όρια". Παραμένει από τους επιφανέστερους εκπροσώπους της "αριστερής" αμερικανικής σκέψης. Οι προσπάθειές του για τη διεύρυνση της δημοκρατίας και για μια μη βίαιη υπερδύναμη, έχουν τιμηθεί σε όλο τον κόσμο από κινήματα ειρήνης και κοινωνικής δικαιοσύνης.

Ο Τάκης Φωτόπουλος σπούδασε Νομικά και Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στα φοιτητικά του χρόνια ανέπτυξε έντονη αντι-ΕΚΟΦική συνδικαλιστική δραστηριότητα. Από το 1966 εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο όπου έκανε, με υποτροφία του Πανεπιστημίου Αθηνών, τις μεταπτυχιακές σπουδές του στα Οικονομικά στη London School of Economics. Στη διάρκεια της δικτατορίας ανέπτυξε αντιδικτατορική δραστηριότητα στο Λονδίνο, όπου, μεταξύ άλλων, συνεργάστηκε με την εφημερίδα "Μαμή", που εκδίδετο από τις Επαναστατικές Σοσιαλιστικές Ομάδες (ΕΣΟ). Από το 1969 μέχρι το 1989 ήταν καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Β. Λονδίνου. Έργα του έχουν δημοσιευτεί, εκτός από τα ελληνικά, στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, ισπανικά, ολλανδικά, νορβηγικά, αραβικά και τουρκικά. Το βιβλίο του στα αγγλικά, "Towards an inclusive democracy", έχει ήδη κυκλοφορήσει και στα ελληνικά, ιταλικά, γερμανικά γαλλικά, ισπανικά και κινεζικά. Διευθύνει το περιοδικό "Democracy and Nature", "The International Journal of Inclusive Democracy" (Διεθνής Επιθεώρηση για την Περιεκτική Δημοκρατία) που κυκλοφορεί από το διεθνή εκδοτικό οίκο Carfax/Routledge σε ολόκληρο τον κόσμο. Επίσης, είναι τακτικός συνεργάτης της "Ελευθεροτυπίας".