Περιγραφή
Στα 1988, λίγους μήνες πριν πραγματοποιηθεί η Σύνοδος Κορυφής της ΕΟΚ στο παλάτι του μεγάλου μαγίστρου στη Ρόδο, μου ζητήθηκε από την τότε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού να γράψω ένα μικρό κείμενο για το παλάτι, που θα έπαιρνε τη μορφή φυλλαδίου και θα διενέμετο στα μέλη των αντιπροσωπειών των μελών κρατών της ΕΟΚ και στους δημοσιογράφους. Τελικά το φυλλάδιο πήρε τη μορφή βιβλίου και ξεπέρασε σε περιεχόμενο και όγκο εκείνο που αρχικά επιθυμούσαν οι εντολοδότες.
Έκρινα ότι δεν ήταν δυνατόν να παρουσιάσω το παλάτι του μεγάλου μαγίστρου ξεκομμένο από την υπόλοιπη μεσαιωνική πόλη, της οποίας ήταν πάντα η καρδιά. Επίσης πρέπει να ομολογήσω ότι εδώ και πολλά χρόνια γυρόφερνα μέσα μου την ιδέα της συγγραφής και της έκδοσης ενός συνθετικού συγγράμματος, που συνοπτικά θα παρουσίαζε τη μεσαιωνική πόλη της Ρόδου με όλη την ιστορική της φόρτιση. Έτσι λοιπόν, τη μορφή του βιβλίου «The City of Rhodes and the Palace of the Grand Master» την υπαγόρευσαν από τη μια οι προθέσεις των υπεύθυνων του ΥΠΠΟ και από την άλλη οι πολύχρονες επιθυμίες μου. Το εγχείρημα που ανελάμβανα, στο οποίο ενέπλεξα και τους συναδέλφους της Διεύθυνσης Δημοσιευμάτων του ΤΑΠ, ήταν πολύ τολμηρό και γεμάτο κινδύνους. Ο χρόνος ήταν ελάχιστος για να γραφεί ένα σύγγραμμα έγκυρο επιστημονικά και άρτιο εκδοτικά, με δεδομένη μάλιστα την απασχόληση μου επί δωδεκάωρο την ημέρα στην ανακαίνιση και τον εξοπλισμό του παλατιού για τη διεξαγωγή της Συνόδου Κορυφής. Το κείμενο δεν έλεγε να τελειώσει. Στο παλάτι ενώ αφαιρούσαμε τα επιχρίσματα, με τα οποία οι Ιταλοί είχαν καλύψει τους τοίχους, ή κάναμε μικρές ανασκαφικές έρευνες στα δάπεδα του για τις ανάγκες του έργου, νέα στοιχεία έρχονταν στο φως. Η διάψευση ήταν συχνή όχι μόνο των συμπερασμάτων παλαιότερων ερευνητών, αλλά και των δικών μου, στα οποία κατέληγα έχοντας υπόψη μου τα δεδομένα της έρευνας που ουνεχώς όμως και ραγδαία άλλαζαν.
Επιτέλους παρέδωσα το κείμενο και από κει κι ύστερα άρχισε ο αγώνας της προϊσταμένης της Διεύθυνσης Δημοσιευμάτων του ΤΑΠ κ. Ευαγγελίας Κυπραίου και των συνεργατών της για να μεταφραστεί το κείμενο στα αγγλικά και να τυπωθεί. Ομολογώ ότι ήταν εκ μέρους τους άθλος η πραγμάτωση αυτού του έργου.
Το βιβλίο που εκδίδεται τώρα, πρέπει να το τονίσω, δεν είναι ακριβώς το ίδιο με εκείνο που κυκλοφόρησε στα 1988 στα αγγλικά. Δεν διορθώνονται εδώ μόνο αβλεψίες και λάθη, που ήταν φυσικό να γίνουν τότε κάτω από την πίεση του χρόνου, αλλά έχουν περάσει από τότε πέντε χρονιά περίπου και αυτό σημαίνει πολλά. Η ανασκαφική έρευνα έχει αποκαλύψει νέα στοιχεία, ιδιαίτερα σχετικά με τις πρώιμες οχυρώσεις της μεσαιωνικής πόλης, επίσης έχουν δημοσιευθεί αρκετές νέες μελέτες στους τομείς της αρχαιολογίας και της ιστορίας. Η σημερινή λοιπόν ιστορική εικόνα της μεσαιωνικής πόλης δεν είναι ίδια με εκείνη του 1988. Αυτή λοιπόν τη νέα εικόνα προσάθησα να αποδώσω εδώ.
[…]
(από τον πρόλογο του βιβλίου)
