Η χρήση παραδειγμάτων στη φιλοσοφία

Ο Στέλιος Βιρβιδάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955. Είναι απόφοιτος του Κολεγίου Αθηνών. Σπούδασε φιλολογία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (Πτυχίο τμήματος φιλοσοφίας, παιδαγωγικής και ψυχολογίας) και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Paris I / Sorbonne - Pantheon Maitrise (DEA) και Princeton (Ph.D). Αναγορεύθηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Princeton το 1984, με θέμα διατριβής "Transcendenta Arguments, Transcendental Idealism and Scepticism". Έχει διδάξει φιλοσοφία στο Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδος (Deree), όπου διετέλεσε και διευθυντής του Τομέα Ανθρωπιστικών Σπουδών, στο Πολυτεχνείο Κρήτης, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και ως επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Rennes I. Από το 2005 είναι καθηγητής φιλοσοφίας του τμήματος μεθοδολογίας, ιστορίας και θεωρίας της επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά, σε συλλογικούς τόμους, πρακτικά συνεδρίων και φιλοσοφικά λεξικά, στο χώρο της γνωσιολογίας, της ηθικής και της ιστορίας της φιλοσοφίας, καθώς και τη μονογραφία "La robustesse du bien", Nimes: Jaqueline Chambon, 1996. Είναι μέλος διαφόρων ελληνικών και διεθνών φιλοσοφικών εταιρειών όπως της Διεθνούς Ομοσπονδίας Φιλοφικών Εταιρειών (FISP) και της συντακτικής επιτροπής των περιοδικών "Δευκαλίων", "Ισοπολιτεία", "Επιστήμη και Κοινωνία" και "Cogito".

Ο Παύλος Καλλιγάς είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διδάσκει αρχαία φιλοσοφία στο Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης. Έχει ασχοληθεί κυρίως με τη φιλοσοφία της ύστερης αρχαιότητας και ειδικότερα με τον νεοπλατωνισμό. Επιμελείται την έκδοση των "Έννεάδων" του Πλωτίνου με νεοελληνική μετάφραση και σχόλια από την Ακαδημία Αθηνών. Είναι επίσης διευθυντής σύνταξης του φιλοσοφικού περιοδικού "Δευκαλίων".

Η Βάσω Κιντή γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1957. Είναι Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Επιστήμης και Αναλυτικής Φιλοσοφίας του 20ού αιώνα στο τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει πτυχίο Χημείας από το ΕΚΠΑ και διδακτορικό Φιλοσοφίας και Ιστορίας της Επιστήμης από το ΕΜΠ. Το ερευνητικό έργο της, σε θέματα φιλοσοφίας της επιστήμης, φιλοσοφίας της ιστορίας, φιλοσοφίας της γλώσσας και ηθικής, έχει δημοσιευθεί σε βιβλία και ακαδημαϊκά περιοδικά στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Υπήρξε Visiting Fellow του Prince­ton University και Visiting Scholar του University of Chicago. Είναι Editor-in-Chief του ακαδημαϊκού περιοδικού In­ternational Studies in the Philosophy of Science, μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του φιλοσοφικού περιοδικού Δευκα­λίων, και ήταν υπεύθυνη σύνταξης του ελληνικού φιλοσοφικού περιοδικού Cogito (2004-2010). Είναι μέλος του Εθνι­κού Συμβουλίου Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας και έχει διατελέσει μέλος του Συμβουλίου Ιδρύματος του Πανεπιστημίου Αθηνών (2012-2015). Είναι ιδρυτικό μέλος και μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Γυναικών Πα­νεπιστημιακών. Αρθρογραφεί συχνά στον τύπο για θέματα φιλοσοφίας του δημοσίου χώρου και για θέματα ακα­δημαϊκής πολιτικής.

Ο Άρης Κουτούγκος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1947. Το 1968 διέκοψε τις σπουδές του στα οικονομικά και συνέχισε στην Αγγλία και στον Καναδά εστιάζοντας σταδιακά στη Φιλοσοφία. Το 1978 επέστρεψε στην Ελλάδα και ασχολήθηκε διδακτικά και ερευνητικά με τη Φιλοσοφία της Επιστήμης. Το 1983 ολοκλήρωσε τη διατριβή του με τον καθηγητή Ν. Αυγελή και αναγορεύθηκε διδάκτωρ του Αριστοτελείου Παν. Θεσσαλονίκης. Αμέσως η διατριβή του εξεδόθη ως βιβλίο με τίτλο "Η σύγκρουση επιστήμης και επιστημολογίας" (εκδ. Σύγχρονα Θέματα). Ταυτόχρονα ανέλαβε διδακτικά καθήκοντα στο ΕΜΠ εγκαινιάζοντας, με τους Κ. Γαβρόγλου, Α. Μπαλτά και Π. Νικολακόπουλο, τη διδασκαλία της Φιλοσοφίας της Επιστήμης στα ελληνικά ΑΕΙ. Είναι καθηγητής Αναλυτικής Φιλοσοφίας, Γλωσσολογίας και Ηθικής του τομέα Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

Ο Αριστείδης Μπαλτάς γεννήθηκε το 1943 στην Κέρκυρα. Είναι ομότιμος καθηγητής Φιλοσοφίας των Επιστημών του τμήματος Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών (πρ. Γενικού Τμήματος) του ΕΜΠ. Μετά τις βασικές σπουδές μηχανολόγου-ηλεκτρολόγου στο ΕΜΠ (1962-67), έκανε μεταπτυχιακά και διδακτορικό στη Θεωρητική Φυσική στο Πανεπιστήμιο Παρισίων XI (1972). Το 1982 εκλέχθηκε λέκτορας στον Τομέα Φυσικής του ΕΜΠ, το 1984 επίκουρος καθηγητής φιλοσοφίας και μεθοδολογίας της φυσικής στο ίδιο Τμήμα/Τομέα, το 1992 αναπληρωτής καθηγητής και το 2002 καθηγητής φιλοσοφίας των επιστημών. Στο πλαίσιο των ερευνητικών ενδιαφερόντων του ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την επιστημολογία του Λουί Αλτουσέρ, ως απόρροια της λεγόμενης Γαλλικής Σχολής Επιστημολογίας (Μπασελάρ, Canguilhem, Κοϋρέ, Cavailles), καθώς και με την αγγλοσαξονική φιλοσοφία της επιστήμης, με βάση τη σκέψη των K. Popper, T.S. Kuhn, I. Lakatos, P. Feyerabend, L. Laudan, κ.ά. Ενδιαφέρθηκε, επίσης, για τη φιλοσοφία της επιστήμης στο πλαίσιο μιας γενικότερης φιλοσοφικής θεώρησης του κόσμου και της γνώσης, με βάση το έργο των Βιτγκενστάιν, Νίτσε, Σπινόζα, Ντεριντά, McDowell, Μπένγιαμιν, κ.ά.Το 2002 τιμήθηκε με Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου-Κριτικής για το βιβλίο του "Αντικείμενα και όψεις εαυτού" (εκδ. Εστία). Τον Δεκέμβριο του 2010 του απονεμήθηκε το Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας στη μνήμη των Βασίλη Ξανθόπουλου-Στέφανου Πνευματικού. Μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ -υπήρξε μεταξύ εκείνων οι οποίοι υπέγραψαν την ιδρυτική διακήρυξη δημιουργίας του κόμματος- και πρόεδρος του Ινστιτούτου "Νίκος Πουλαντζάς". Διετέλεσε βουλευτής της περιφέρειας Αττικής με τον ΣΥΡΙΖΑ και ανέλαβε καθήκοντα ως Υπουργός Παιδείας (Ιανουάριος 2015-Αύγουστος 2015) και Πολιτισμού & Αθλητισμού (Σεπτέμβριος 2015-Νοέμβριος 2016) στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Ο Γιάννης Πρελορέντζος, αριστούχος απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α. (1985) και διδάκτωρ φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Paris-IV - Sorbonne (1992), είναι καθηγητής νεότερης και σύγχρονης φιλοσοφίας στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Ε.Κ.Π.Α. Προηγουμένως είχε διδάξει ως συμβασιούχος στο Πανεπιστήμιο Πατρών και, κυρίως, ως μέλος Δ.Ε.Π., από το 2000, στο Τμήμα Φ.Π.Ψ. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, όπου διετέλεσε κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής (Δεκέμβριος 2017 - Οκτώβριος 2019). Υπήρξε επισκέπτης καθηγητής του Πανεπιστημίου Paris 1 – Panthéon-Sorbonne (το 2014) και διδάσκει και στο Π.Μ.Σ. «Συστηματική Φιλοσοφία» του Α.Π.Θ. (από το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020). Υπό την εποπτεία του έχουν εκπονηθεί οκτώ διδακτορικές διατριβές (δύο εκ των οποίων έχουν βραβευθεί) και είκοσι μεταπτυχιακές διπλωματικές εργασίες. Έχει δημοσιεύσει σειρά μελετών, κυρίως στα ελληνικά και στα γαλλικά, για τον Descartes, τον Spinoza, τον Bergson, τον Camus και τον Deleuze και, δευτερευόντως, για πτυχές του έργου των Hobbes, Malebranche, Rousseau, Condorcet, Kant, Vl. Jankélévitch, Sartre, Merleau-Ponty, Lévinas, Éric Weil, Ricoeur, Καστοριάδη, Κώστα Παπαϊωάννου, Ευάγγελου Μουτσόπουλου, Jean-Luc Marion, Didier Éribon, Chantal Jaquet, Frédéric Worms, Philippe Sabot, Κωστή Παπαγιώργη και Παναγιώτη Νούτσου. Τα πονήματά του στα ελληνικά τιτλοφορούνται Γνώση και μέθοδος στον Bergson (2012), Φιλοσοφία και λογοτεχνία στη Γαλλία 1930-1960 (2016) και Για τον σκωτικό Διαφωτισμό (2019). Έχει μεταφράσει και σχολιάσει στα γαλλικά τα κεντρικά βιβλία της Πολιτείας του Πλάτωνος και στα ελληνικά Τα πάθη της ψυχής του Descartes, τη Δημιουργική εξέλιξη του Bergson, τον Μπερξονισμό του Deleuze, τη μελέτη του Philippe Sabot, Φιλοσοφία και λογοτεχνία και τις νουβέλες του Benjamin Constant (Αδόλφος. Το κόκκινο τετράδιο. Σεσίλ). Ιππότης του Τάγματος του Ακαδημαϊκού Φοίνικα της Γαλλικής Δημοκρατίας (2015). (Πηγή: "Γιάννης Πρελορέντζος", 2024)