Περιγραφή
Στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, πριν από το Ολοκαύτωμα, ζούσαν Εβραίοι που γλώσσα τους ήταν τα γίντις, μια γερμανική διάλεκτος με εβραϊκά και σλαβικά στοιχεία. Αντίθετα από τους Εβραίους των μεγάλων πόλεων που ακολουθούσαν την εβραϊκή παράδοση του πολιτισμού του βιβλίου και επιδίδονταν στα γράμματα με ιδιαίτερο ζήλο, οι Εβραίοι που κατοικούσαν στις πολίχνες (στετλ), φτωχοί και λιγότερο μορφωμένοι, αντάμωσαν με το άλλο ρεύμα της εβραϊκής παράδοσης, την προφορική αφήγηση, μέρος της οποίας καταγράφτηκε στο Ταλμούδ. Διασκέδαζαν με ιστορίες και παραμύθια που αναμείγνυαν κλασικά μοτίβα των μύθων της Ανατολής (που οι απαρχές τους βρίσκονταν στους αφηγητές της Βαβυλώνας) με εβραϊκά θέματα, παλιά αλλά και νεότερα (που συνδέονται με την εμφάνιση των Χασιδιστών τον 18ο αιώνα).
Χωρικοί και έμποροι, ξωμάχοι και τεχνίτες, μουσικοί και παραμυθάδες διηγούνταν ιστορίες και ανταγωνίζονταν μεταξύ τους για την πιο εύστροφη ατάκα, την πιο έξυπνη παραλλαγή, με ζωηράδα, απαράμιλλο χιούμορ και κάποτε με μόλις αποκρυπτόμενη μελαγχολία. Σήμερα, η παράδοση αυτή (που απηχήσεις της συναντούμε στο έργο του Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ) κατορθώνει και επιβιώνει μεταξύ των λίγων Εβραίων που μιλούν ακόμη τα γίντις στο Ισραήλ και στις Η.Π.Α., και εμπλουτίζεται με απροσδόκητες, συχνά, προσθήκες.
