Λαϊκισμός στην ιστορία, την τέχνη, την πολιτική

Ο Ανδρέας Πανταζόπουλος γεννήθηκε το 1960 στα Φιλιατρά Μεσσηνίας. Φοίτησε στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Paris-X Nanterre και είναι διδάκτωρ πολιτικής επιστήμης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εργάζεται ως επίκουρος καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ και αρθρογραφεί τακτικά στην εφημερίδα "Η Αυγή". Είναι συνεργαζόμενος ερευνητής στο "Κέντρο Πολιτικών Ερευνών" (Cevipof-SciencesPo-Paris). Τομείς των επιστημονικών του ενδιαφερόντων είναι το ελληνικό πολιτικό σύστημα και οι κομματικές ιδεολογίες. Έχει γράψει και μεταφράσει βιβλία και άρθρα για τη σοσιαλδημοκρατία, τον εθνικολαϊκισμό, τον αντισημιτισμό, την άκρα δεξιά και το ρατσισμό. Τα βιβλία του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις "Εστία", "Το Πέρασμα", "Πόλις", "Επίκεντρο".

Ο Γιάννης Σταυρακάκης είναι καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με γνωστικό αντικείμενο "Ανάλυση του πολιτικού λόγου". Σπούδασε πολιτική επιστήμη στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές (MA) στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου του Essex, από όπου έλαβε και το διδακτορικό του δίπλωμα στο πλαίσιο του προγράμματος για την "Ιδεολογία και την Ανάλυση Λόγου" (Ideology and Discourse Analysis Program). Ο τίτλος της διδακτορικής του διατριβής ήταν "New Directions in the Theory of Ideology and the Case of Green Ideology". Στη συνέχεια εργάστηκε στα Πανεπιστήμια του Essex και του Nottingham, ενώ άρχισε να διδάσκει στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2006. Ασχολείται ερευνητικά με τη σύγχρονη πολιτική θεωρία (με έμφαση στις ψυχαναλυτικές και μετα-στρουκτουραλιστικές προσεγγίσεις) και με την ανάλυση της ιδεολογίας και του πολιτικού λόγου στις κοινωνίες της ύστερης νεωτερικότητας (με έμφαση στη μελέτη της πολιτικής οικολογίας, του λαϊκισμού και του αντιλαϊκισμού, της μετα-δημοκρατίας, αλλά και των σύγχρονων καλλιτεχνικών πρακτικών). Στις κυριότερες δημοσιεύσεις του περιλαμβάνονται οι μονογραφίες Lacan and the Political (Routledge, 1999· ελλ. μτφρ. Ψυχογιός, 2008) και The Lacanian Left (Edinburgh University Press/State University of New York Press, 2007· ελλ. μτφρ. Σαββάλας 2012) καθώς και η (από κοινού με τον Νικόλα Σεβαστάκη) μελέτη, Λαϊκισμός, αντιλαϊκισμός και κρίση (Νεφέλη, 2012). Έχει συνεπιμεληθεί, μεταξύ άλλων, τους συλλογικούς τόμους Φύση, κοινωνία και πολιτική (Νήσος, 1997), Discourse Theory and Political Analysis (Manchester University Press, 2000), Lacan & Science (Karnac, 2002· ελλ. μτφρ. Ροπή, 2017), Όψεις λογοκρισίας στην Ελλάδα (Νεφέλη, 2008) και Το πολιτικό στη σύγχρονη τέχνη (Εκκρεμές, 2008). Είναι επίσης εκ των συγγραφέων των μελετών Φύση, κοινωνία, επιστήμη στην εποχή των "τρελών αγελάδων": διακινδύνευση και αβεβαιότητα (Νεφέλη, 1999) και Νεολαία: ο αστάθμητος παράγοντας; (Πολύτροπον, 2008). Εξάλλου, στα πιο πρόσφατα εκδοτικά του εγχειρήματα συγκαταλέγονται η εισαγωγική μελέτη, Λαϊκισμός: Μύθοι, στερεότυπα και αναπροσανατολισμοί (ΕΑΠ, 2019) και η επιμέλεια του συλλογικού τόμου, The Routledge Handbook of Psychoanalytic Political Theory (Routledge, 2020). Διετέλεσε πρόεδρος του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης, στο πλαίσιο της οποίας συμμετείχε στην ίδρυση του Θεματικού Δικτύου για την Ανάλυση Πολιτικού Λόγου. Υπήρξε συνιδρυτής του Specialist Group για τον λαϊκισμό της βρετανικής Political Studies Association, ενώ το διάστημα 2014-5 λειτούργησε ως Κύριος Ερευνητής του ερευνητικού προγράμματος "POPULISMUS: Λαϊκιστικός λόγος και δημοκρατία". Ζει στη Θεσσαλονίκη.

Ο Δημοσθένης Κούρτοβικ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Σπούδασε βιολογία στην Αθήνα και στη Σουτγάρδη. Είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Βρότσλαβ στην ανθρωπολογία. Δίδαξε στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης εξέλιξη της ανθρώπινης σεξουαλικότητας (το θέμα της διδακτορικής διατριβής του) και συγκριτική ψυχολογία. Παράλληλα με την επιστήμη του ασχολήθηκε διαδοχικά με το θέατρο, την κινηματογραφική κριτική και τη λογοτεχνία, ως συγγραφέας, κριτικός και μεταφραστής (έχει μεταφράσει ώς τώρα περίπου 60 βιβλία από οκτώ ξένες γλώσσες). Έχει δοκιμαστεί σε όλα τα είδη του πεζού λόγου (μυθιστόρημα, διήγημα, δοκίμιο, αφορισμοί, λογοτεχνική κριτική κ.λπ.). Μυθιστορήματα και διηγήματά του έχουν μεταφραστεί σε δέκα ξένες γλώσσες.

Ο Νίκος Δεμερτζής είναι καθηγητής Πολιτικής Επικοινωνίας και Πολιτικής Κοινωνιολογίας στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΚΚΕ. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Παντείου Πανεπιστημίου (1980) και διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Lund, Σουηδίας (1986). Από το 2004 έως το 2010 υπήρξε μέλος της διοικούσας επιτροπής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (Λεμεσός), ιδρυτής και συντονιστής-πρόεδρος του Τμήματος Επικοινωνίας και Σπουδών Διαδικτύου, καθώς και κοσμήτορας της Σχολής Εφαρμοσμένων Τεχνών και Επικοινωνίας του ίδιου Πανεπιστημίου. Από το Μάιο του 2010 έως τον Μάιο του 2013 διετέλεσε πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΚΥ. Έχει δημοσιεύσει τα βιβλία: "Cultural Theory and Political Culture. New Directions and Proposals" (στα αγγλικά, Lund, 1985), "Κουλτούρα, νεωτερικότητα, πολιτική κουλτούρα" (1989), "Τοπική δημοσιότητα και επαρχιακός Τύπος στην Ελλάδα" (1996), "Ο λόγος του εθνικισμού: αμφίσημο σημασιολογικό πεδίο και σύγχρονες τάσεις" (1997), "Πολιτική Επικοινωνία: Διακινδύνευση, δημοσιότητα, διαδίκτυο" (2002). Σε συνεργασία με τον Θάνο Λίποβατς έχει δημοσιεύσει τα βιβλία "Δοκίμιο για την ιδεολογία: Ένας διάλογος της κοινωνικής θεωρίας για την ψυχανάλυση" (1994) και "Φθόνος και μνησικακία: Τα πάθη της ψυχής και η κλειστή κοινωνία" (2006). Με τον Αντώνη Αρμενάκη το βιβλίο "Το Κοινοβούλιο στον Τύπο και την τηλεόραση" (1999). Επίσης επιμελήθηκε τους συλλογικούς τόμους "Η ελληνική πολιτική κουλτούρα σήμερα" (1994), "Περιφερειακά ΜΜΕ στην Ευρώπη" (με τον Αντώνη Σκαμνάκη, 2η έκδοση 2000), "Εμφύλιος: Πολιτισμικό Τραύμα" (με την Ελένη Πασχαλούδη και τον Γιώργο Αντωνίου, 2013). 'Εχει λάβει μέρος, με κείμενα και ανακοινώσεις του, σε συνέδρια και συλλογικές εκδόσεις. Τα τρέχοντα επιστημονικά και ερευνητικά του ενδιαφέροντα κινούνται στον χώρο της πολιτικής κοινωνιολογίας, της πολιτικής επικοινωνίας και της κοινωνιολογίας των συγκινήσεων.

Ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1959. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Οικονομικά της Περιφέρειας. Από το 1985 μέχρι το 1991 δούλεψε ως κριτικός λογοτεχνίας στην εφημερίδα "Αυγή", ενώ συνεργάστηκε και με τις εφημερίδες "Πρώτη" και "Καθημερινή". Στη συνέχεια, εργάστηκε για μία εικοσαετία στην "Ελευθεροτυπία", ενώ μεταξύ 1998 και 2009 υπήρξε μέλος της συντακτικής ομάδας του ενθέτου "Βιβλιοθήκη". Από το 2005 μέχρι το 2011 ήταν υπεύθυνος, μαζί με την Κατερίνα Σχινά, της τηλεοπτικής εκπομπής "Βιβλία στο κουτί", για λογαριασμό της ΕΤ1. Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με το "Βήμα της Κυριακής" και εργάζεται στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ως συντάκτης βιβλίου. Είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του ηλεκτρονικού περιοδικού "Ο αναγνώστης" και συνεργάζεται με τη μηνιαία επιθεώρηση "Books’ Journal". Έχει δημοσιεύσει δοκίμια και κριτικές μελέτες σε λογοτεχνικά περιοδικά και σε συλλογικούς τόμους και έχει επιμεληθεί λογοτεχνικές ανθολογίες. Μελέτες: "Μίλτος Σαχτούρης: Η παράκαμψη του υπερρεαλισμού" (εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1992) και "Οδόσημα: Στοιχεία προσανατολισμού στο τοπίο της νεοελληνικής λογοτεχνίας" (εκδ. Καστανιώτη, 1999). Ανθολογίες: "Σύγχρονοι έλληνες πεζογράφοι, 1974-1990" (μαζί με την Ελισάβετ Κοτζιά, εκδ. Πατάκη, 1995) και "Ανθολογία της ελληνικής ποίησης: 20ός αιώνας" (μαζί με τον Κώστα Γ. Παπαγεωργίου, τέσσερις τόμοι, εκδ. Κότινος, 2007-2013). Έχει διδάξει κριτική λογοτεχνίας στο Εργαστήρι Βιβλίου του ΕΚΕΒΙ, και έχει διατελέσει μέλος της συντακτικής ομάδας του αγγλόφωνου περιοδικού "Ithaca", που εκδιδόταν από το ΕΚΕΒΙ.

Ο Νίκος Ποταμιάνος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1971, και σπούδασε ιστορία στα τμήματα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Αθήνας και της Κρήτης, όπου εκπόνησε και τη διδακτορική του διατριβή. Το 2016 διεξήγαγε μεταδιδακτορική έρευνα στο τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Το 2016 και το 2017 δίδαξε στα τμήματα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το 2018 ξεκίνησε να εργάζεται ως εντεταλμένος ερευνητής στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του ΙΤΕ. Είναι μέλος της επιστημονικής επιτροπής και κριτής άρθρων στο περιοδικό Τα Ιστορικά, και επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών, Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδας (ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ).

Ο Βασίλης Βαμβακάς είναι επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μ.Μ.Ε. του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στο οποίο διδάσκει από το 2012. Γεννήθηκε το 1971 στην Αθήνα. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στην Αθήνα (ΕΚΠΑ), έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Goldsmiths College). Έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα από το Τμήμα Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε. του Πανεπιστημίου Αθηνών το 2000. Από το 2002 μέχρι το 2007 δίδαξε στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ και στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε. στο ΕΚΠΑ. Το 2006 κυκλοφόρησε το βιβλίο του "Εκλογές και επικοινωνία στη Μεταπολίτευση. Πολιτικότητα και θέαμα", από τις εκδόσεις Σαββάλα. Το 2010 συνεπιμελήθηκε (με Παναγή Παναγιωτόπουλο) τον συλλογικό τόμο Η Ελλάδα στη δεκαετία του ’80. Κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό λεξικό, εκδόσεις "Το Πέρασμα", που κυκλοφόρησε σε νέα έκδοση το 2014 από το "Επίκεντρο". Οι δημοσιεύσεις του αφορούν ζητήματα κοινωνιολογίας της δημοφιλούς κουλτούρας, της ιδεολογίας και της πολιτικής επικοινωνίας.

Η Μαρία Δαμηλάκου είναι λέκτορας στο τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, με γνωστικό αντικείμενο την Ιστορία της Αμερικανικής Ηπείρου. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν κυρίως στη μετανάστευση, στην εργασία και στη λατινοαμερικανική ιστοριογραφία. Έχει ζήσει πολλά χρόνια στην Αργεντινή, όπου πραγματοποίησε διάφορες μελέτες γύρω από την κοινωνική ιστορία της Λατινικής Αμερικής. Είναι συγγραφέας του έργου "Έλληνες μετανάστες στην Αργεντινή (1900-1970): διαδικασίες συγκρότησης και μετασχηματισμοί μιας μεταναστευτικής κοινότητας" (2004) και έχει επιμεληθεί τον τόμο "Θέματα και τάσεις της σύγχρονης λατινοαμερικανικής ιστοριογραφίας" (2010).

Η Άννα Μαχαιρά είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης κυκλοφορεί το βιβλίο της Η διπλή ζωή του Σταντάλ. Το έργο του, η κριτική και η αναπαραγωγή της επαναστατικής κουλτούρας (Ηράκλειο, 2014). (Πηγή: "Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης", 2024)

Ο Κωστής Καρπόζηλος γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1978 και είναι ιστορικός. Είναι ο συγγραφέας των Αρχείο Σταύρου Καλλέργη: Ψηφίδες από τον σχεδιασμό της σοσιαλιστικής πολιτείας (Μουσείο Μπενάκη, 2013), Κόκκινη Αμερική: Έλληνες μετανάστες και το όραμα ενός Νέου Κόσμου, 1900-1950 (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2017· αγγλική μετάφραση, Berghahn Books, 2023) και (με τον Δημήτρη Χριστόπουλο), 10+1 ερωτήσεις και απαντήσεις για το Μακεδονικό (Πόλις, 2018). Έχει διδάξει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και στο Columbia University, ενώ από το 2016 έως το 2023 ήταν διευθυντής των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ). (Πηγή: "Εκδόσεις Αντίποδες", 2024)

Ο Κώστας Καραβίδας γεννήθηκε το 1981 στην Αθήνα. Διδάσκει νεοελληνική λογοτεχνία ως ειδικός επιστημονικός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Είναι διδάκτωρ νεοελληνικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η διδακτορική του διατριβή αφορούσε το περιοδικό "Αντί" (1974-2008) και την κριτική επαναπροσέγγιση του λογοτεχνικού παρελθόντος στη Μεταπολίτευση. Στις δημοσιεύσεις του περιλαμβάνονται άρθρα και μελέτες για την ιστορία των περιοδικών, τη σχέση της λογοτεχνίας με την ιστορία και την ιδεολογία, τη λογοτεχνική κριτική, την κριτική της κουλτούρας και τη διανοητική και πολιτισμική ιστορία.