Μεγάλες στιγμές της αγγλόφωνης ποίησης

Ουαλός ποιητής, πεζογράφος, σεναριογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Γεννήθηκε στο Σουόνσι της Ουαλίας στις 27 Οκτωβρίου 1914, σ' ένα περιβάλλον που σημαδεύτηκε από εντάσεις ανάμεσα στην αγγλόφωνη και την τοπική κουλτούρα, παρά το ότι ο ίδιος δεν διδάχθηκε ποτέ ουαλικά. Δημοσίευσε ποιήματά του στα αγγλικά, για πρώτη φορά, στην εφημερίδα "Sunday Referee", στη στήλη "Poet's Corner", τo 1933. Η βράβευσή τους οδήγησε τον εκδότη της Victor Neuburg, την επόμενη χρονιά, να τα τυπώσει σε 250 δεμένα αντίτυπα με τίτλο "18 Ποιήματα". Το 1937 ο Dylan Thomas παντρεύτηκε την Caitlin Macnamara, με την οποία έμελλε να αποκτήσει τρεις γιους. Το ζευγάρι εγκαταστάθηκε στο Laugharne της Ουαλίας. Το 1936 εκδόθηκε η δεύτερη ποιητική συλλογή του με τίτλο "25 Ποιήματα" και το 1940 η συλλογή διηγημάτων "Πορτραίτο του καλλιτέχνη ως νεαρού σκύλου". Εκτός από ποιήματα, ο Dylan Thomas έγραψε διηγήματα, σενάρια για τον κινηματογράφο (Strand Films) και το ραδιόφωνο (BBC), καθώς και το ραδιοφωνικό θεατρικό έργο "Under Milkwood" ("Κάτω από το γαλατόδασος", ελλ. εκδ. Ερμείας, μετάφραση Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ), που παίζεται μέχρι σήμερα. Το 1953, σε ηλικία 39 ετών, με υγεία φθαρμένη από το αλκοόλ, κατά τη διάρκεια του τέταρτου κύκλου διαλέξεών του στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Dylan Thomas κατέρρευσε στο ξενοδοχείο του στη Ν. Υόρκη. Πέθανε στις 9 Νοεμβρίου 1953, στο νοσοκομείο St Vincent's και η σωρός του μεταφέρθηκε και τάφηκε στην πατρίδα του. Τα έργα του περιλαμβάνουν: "The Map of Love", 1939, "The World I Breathe", 1939, "Portrait of the Artist as a Young Dog", 1940, "New Poems", 1943, "Deaths and Entrances", 1946, "Collected Poems, 1934-1952", 1952, "The Doctors and the Devils", 1953. Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν τα: "Under Milkwood", 1954, "Quite Early one Morning", 1954, "Adventures in the Skin Trade and Other Stories", 1955 (ελλ: το ημιτελές μυθιστόρημα "Περιπέτειες στο εμπόριο δέρματος", μετ. Γιώργου Μπλάνα, εκδ. Ροές), και τα διηγήματα "A Prospect of the Sea", 1955 (ελλ: "Προοπτική της θάλασσας", μετ. Μιράντας Σταυρινού, εκδ. Πλέθρον). Ποιήματα του Ντύλαν Τόμας έχουν αποδώσει στα ελληνικά ο Γιώργος Μπλάνας ("Το χρώμα της λαλιάς", εκδ. Ερατώ, 2003, "Κι ο θάνατος δεν θα 'χει εξουσία", εκδ. Ελ. Τύπος, 1989), η Λύντια Στεφάνου ("Ποιήματα", εκδ. Ερμείας, 1982), ο Νάνος Βαλαωρίτης ("Ποιήματα", περιοδικό "Νέα Συντέλεια", 2004), και οι Τ. Πορφύρης και Στ. Ροζάνης ("Ποιήματα", εκδ. Πανδώρα). Όπως σημειώνει η μεταφράστρια Μιράντα Σταυρινού: "Το συγγραφικό έργο του Ντύλαν Τόμας χαρακτηρίζεται από μια ιδιομορφία που διαφοροποιεί το γράψιμό του σε τέτοιο βαθμό, ώστε ν' αχρηστεύει a priori κάθε απόπειρα σύγκρισής του με το έργο άλλων συγχρόνων του. Όταν στη δεκαετία του 1930 ο σουρεαλισμός ήταν ακόμα η πρωτοπορία στην παγκόσμια λογοτεχνία, ο Τόμας επινόησε νέες λειτουργικές σχέσεις στη λογοτεχνική γλώσσα. Από τα πρώτα αυτοβιογραφικά του διηγήματα έφτασε σταδιακά στη δραματική αντικειμενικότητα της μεταγενέστερης πρόζας και ποίησής του, όπως αναφέρει εύστοχα ο Κ. Φράιερ. Δαιμονικά ποιητική φύση, ο Τόμας ανέσυρε τη λέξη απ' την φθορά της καθημερινής τριβής και την τοποθέτησε σ' ένα συμβολικό εννοιολογικό επίπεδο που επεκτείνεται στο μεταφυσικό όραμα. Ο Ντ. Τόμας παίζει με τις λέξεις, συνδυάζει απαράμιλλα την καθομιλουμένη με την αρχαΐζουσα, εμφυτεύοντας ανάμεσά τους λέξεις ιδιωματικές, αργκό. Οι πυκνά εναλλασσόμενες εικόνες, οι μεγάλες παράγραφοι που τις διατρέχει μια ανάσα, η ιδιόρρυθμη χρήση του συντακτικού, ο πλούτος των συνηχήσεων, η επινόηση λέξεων, τα λογοπαίγνια, η εσκεμμένη κρυπτικότητα των λέξεων, η μουσική ροή της έκφρασής του, μαρτυρούν έναν εξουθενωτικό λογοπλάστη που αναζητά, "πιέζει και πλάθει" τη λέξη, για να της προσδώσει τελικά μία επιλογή νοηματική, ένα φάσμα συγκινησιακών και μεταφυσικών σημασιοδοτήσεων. Ο Ντ. Τόμας θεωρείται σήμερα μια από τις πιο εξέχουσες μορφές της σύγχρονης πεζογραφίας και ποίησης. Ο κριτικός J. W. Lambert έγραψε στους Sunday Times ότι "... ο Ντ. Τόμας καθιερώθηκε ως καλλιτέχνης που κατόρθωσε να δημιουργήσει ποίηση σε μορφή πρόζας".

Ο Robert Lee Frost γεννήθηκε στον Άγιο Φραγκίσκο το 1874 και έζησε όλη του σχεδόν τη ζωή στην Αμερική· είναι μία από τις δεσπόζουσες, όσο και αντιλεγόμενες, φυσιογνωμίες της ποίησης του 20ού αιώνα. Δημοσίευσε κυρίως λυρικά και δραματικά ποιήματα. Αν και τηρεί τις αποστάσεις από τον μοντερνισμό των έργων διασήμων συγχρόνων του -του Έλιοτ, του Πάουντ, του Στήβενς- η ποίησή του, σοβαρή και πνευματώδης ταυτόχρονα, απαιτεί αδιάλειπτη εγρήγορση: μια ακοή ευαίσθητη, που να αντιλαμβάνεται τη δραματική λειτουργία των παύσεων. Τα εμφανώς απλά υλικά -αγελάδες, μήλα και χιονισμένα δάση- προδιέθεσαν ευνοϊκά αναγνώστες δύσπιστους απέναντι στη σύγχρονη ποίηση· ο ίδιος ο Φροστ έγραψε: "Γράφουμε για πράγματα που βλέπουμε και γράφουμε σε τόνους που ακούμε". Πέθανε το 1963, δημοφιλής (μολονότι αρκετά παρεξηγημένος), θεωρούμενος μάλιστα ανεπίσημος εθνικός ποιητής της Αμερικής.

Ο Ezra Pound γεννήθηκε στο Hailey του Αϊντάχο (1885), μεγάλωσε στο Wyncote της Πενσυλβανίας και φοίτησε στο κολέγιο του Χάμιλτον και στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας. Δίδαξε για λίγο γαλλικά και ισπανικά στο Κολέγιο Wabash της Ιντιάνα και απολύθηκε γιατί ένα βράδυ πρόσφερε στέγη σε μια απένταρη χορεύτρια. Αμέσως ξενιτεύτηκε στην Ευρώπη (1907). Έμεινε ένα χρόνο στη Βενετία, όπου τύπωσε (1908) την πρώτη του συλλογή "A lune spento" . Τον ίδιο χρόνο εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο και άρχισε να εμφανίζεται με προκλητική εμφάνιση στα καλλιτεχνικά σαλόνια. Εκεί τύπωσε τις συλλογές του: "Personae" και "Exultations" (1909), πρωτοστατώντας στο αμερικάνικο ποιητικό κίνημα του "εικονισμού" που καθιέρωνε μια ποίηση λιτή, απέριττη αντικειμενική και ελλειπτική. Το 1914 παντρεύτηκε τη Dorothy Shakespear, απόχτησε από το γάμο του ένα γιο (1926) κι αργότερα την εγκατέλειψε για να συνδεθεί εως το τέλος της ζωής του με την πιανίστα Όλγα Rudge, ερωμένη και πιστή του φίλη. Καρπός του δεσμού τους υπήρξε η κόρη του πριγκήπισσα Mary de Rachewiltz. Στα χρόνια που προηγήθηκαν του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου πρωτοστάτησε στα κινήματα του ιμαζισμού και του βορτισισμού, ενώ συντέλεσε με την επιρροή του ώστε να έρθουν στο προσκήνιο έργα σπουδαίων συγγραφέων, όπως του Τζέιμς Τζόις, του Ουίλιαμ Κάρλος Γουίλιαμς, του Ρόμπερτ Φροστ κ.ά., έργα που οδήγησαν στη διαμόρφωση του μοντερνισμού. Το 1920 ο Πάουντ μετακόμισε στο Παρίσι και ήρθε σε επαφή με πλήθος καλλιτεχνών, μουσικών και συγγραφέων. Παρεκίνησε τον Τζόυς και τον Έλιοτ να τυπώσουν τα έργα τους και μάλιστα περιέκοψε σχεδόν τη μισή "Έρημη χώρα" του Έλιοτ και της έδωσε την τελική της μορφή. Παράλληλα ασχολήθηκε και με τη μουσική. Συνέθεσε (μουσική και λιμπρέτο) την όπερα "Francois Villon" και ήταν από τους πρώτους που ανακάλυψαν στον αιώνα μας τον Βιβάλντι. Το 1924 μετακόμισε στην Ιταλία και ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος τον βρίσκει εκεί να υπερασπίζεται θερμά τον Μουσολίνι, εκφράζοντας αντισημιτικά αισθήματα και αποδοκιμάζοντας την αμερικανική συμμετοχή μέσω ραδιοφωνικών εκπομπών και άρθρων σε εφημερίδες. Φύση αντιφατική με τραγικές μεταπτώσεις από την τρυφερότητα έως την αυτοκαταστροφή, μπορούσε να βοηθάει από το υστέρημα του τους φίλους του ή να αναπτύσει μια δική του οικονομική θεωρία περί κοινωνικής πίστεως, να μελετά επί χρόνια νεκρές γλώσσες για να μεταφράζει ή να παραφράζει αρχαία κείμενα από το πρωτότυπο ή να φωνασκεί υπέρ του Μουσολίνι και κατά των Εβραίων από το ραδιοφωνικό σταθμό της Ρώμης. Αυτές οι τακτικές εκπομπές συνεχίστηκαν σ' όλο το διάστημα του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Ακολούθησε η σύλληψή του (1945) από τα αμερικάνικα στρατεύματα που απελευθέρωσαν την Ιταλία, η απομόνωσή του σ' ένα ξέσκεπο κλουβί με συρματοπλέγματα στην Πίζα και η μεταφορά του στην Ουάσιγκτον (1945) για να δικαστεί επί προδοσία. Κρίθηκε διανοητικά ακατάλληλος για δίκη και κλείστηκε σε ψυχιατρική κλινική. Αποφυλακίστηκε (1958) και ξαναγύρισε τον ίδιο χρόνο στην Ιταλία. Πέθανε στη Βενετία, στις 2 Νοεμβρίου 1972.

Ο Τζων Νταν, εξέχων Άγγλος ποιητής και θεολόγος μυστικιστής, γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1572. Η οικογένειά του ήταν ρωμαιο-καθολική στο θρήσκευμα. Σπούδασε σε εξαιρετικά σχολεία και κολέγια, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και η Οξφόρδη. Το 1601 νυμφεύτηκε την Άννα Μόρ από την οποία απέκτησε πολλά παιδιά και, το 1615, χειροτονήθηκε ιερέας. Στη συνέχεια, αναγορεύθηκε Διδάκτωρ της Θεολογίας από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και, το 1621, έγινε Κοσμήτωρ του Αγίου Παύλου στο Λονδίνο, θέση στην οποία υπηρέτησε μέχρι τον θάνατό του, το 1631. Είναι φημισμένος για τα ποιήματά του και για τα κηρύγματα που εκφωνούσε στο ποίμνιό του, κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του, και για τα οποία, μάλλον, ο ίδιος επιθυμούσε και προσδοκούσε να μνημονεύεται.

Γεννήθηκε στον Άγιο Λουδοβίκο του Μισούρι, στις ΗΠΑ, το 1888 από πουριτανή αριστοκρατική οικογένεια διαπρεπών επιστημόνων και ανατράφηκε με τις αρχές του παππού του που ήταν θεολόγος. Σπούδασε στην Ακαδημία Σμιθ της Μασαχουσέτης, βραβεύτηκε με χρυσό μετάλιο στα λατινικά από την Milton Academy. Σπούδασε τέσσερις γλώσσες: ελληνικά, λατινικά, γαλλικά, γερμανικά και συνάμα μεσαιωνική ιστορία, συγκριτική φιλολογία και ιστορία νεώτερης φιλοσοφίας. Παρακολούθησε επίσης μαθήματα φιλοσοφίας στο Χάρβαρντ από τον Μπ. Ράσελ, το 1914 καθώς και σανσκριτική και νεώτερη ινδική φιλοσοφία. Γνώστης της γαλλικής φιλολογίας επιδόθηκε στην ποίηση. Το 1915 ο Έλιοτ εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο παραδίνοντας μαθήματα σε σχολεία και αργότερα διορίστηκε στη Lloyd' s Bank του Λονδίνου όπου εργάστηκε οχτώ χρόνια. Η ποίηση του κατατάσσεται σε πέντε περιόδους. Η πρώτη περίοδος (1909-1919) περιλαμβάνει τα ποιήματα: "Το τραγούδι της αγάπης του Άλφρεντ Προύλφροκ", "Το πορτραίτο μιας κυρίας", "Πρελούδια", κ.ά. Η δεύτερη περίοδος (1920-1925) περιλαμβάνει τα ποιήματα: "Γερόντιον", "Ιπποπόταμος", "Η έρημη χώρα", κ.ά. Στην τρίτη περίοδο ανήκουν "Οι άδειοι άνθρωποι", ενώ στην τέταρτη περίοδο (1927-1934) περιλαμβάνονται τα ποιήματα: "Το ταξίδι των Μάγων", "Ένα τραγούδι για τον Συμεών", "Animula", "Βράχος", κ.ά. Στην πέμπτη περίοδο (1935-1942) ανήκουν τα "Τέσσερα κουαρτέτα". Τα θεατρικά του έργα είναι τα "Φονικό στην εκκλησιά" ("Murder in the Cathedral"), "Sweeny Agonistes", "Κοκτέιλ πάρτυ" κ.ά. Ως δημοσιογράφος και κριτικός έδωσε αξιόλογα δείγματα. Από το 1922 που ήταν εκδότης του περιοδικού "Κριτήριον" σκοπό είχε να δημιουργήσει μια θέση για τις νέες τάσεις της λογοτεχνίας και την κριτική. Στα δοκίμια και τις μελέτες ανήκουν: "Η παράδοση και το ατομικό ταλέντο", 1919, "Η χρήση της ποίησης και η χρήση της κριτικής", 1933, "Σημειώσεις για τον ορισμό της κουλτούρας", 1948, "Ποίηση και δράμα", 1951, κ.ά. Το 1948 τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Πέθανε στις 4 Ιανουαρίου 1965.

Ο W.H. Auden γεννήθηκε στο Γιορκ της Αγγλίας το 1907. Σπούδασε αρχικά φυσική ιστορία και στη συνέχεια αγγλική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ένας από τους παραγωγικότερους συγγραφείς του 20ού αιώνα, εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο "Ποιήματα" το 1930, το οποίο του χάρισε αμέσως την επιτυχία. Το 1939 εγκαθίσταται στις ΗΠΑ, απόφαση που θα προκαλέσει πολλές αντιδράσεις στη Μ. Βρετανία. Στην Αμερική θα περάσει την υπόλοιπη ζωή του -το 1946 παίρνει την αμερικανική υπηκοότητα- και θα δραστηριοποιηθεί ως ποιητής, κριτικός και επιμελητής. Θα διδάξει ποίηση σε διάφορα πανεπιστήμια, αλλά τα καλοκαίρια θα τα περνά στην Ευρώπη. Η μουσική έπαιξε βαρύνοντα ρόλο στη ζωή του: σε συνεργασία με τον Κάλμαν θα γράψουν και θα μεταφράσουν λιμπρέτα για όπερες. Έγραψε τα λιμπρέτα για 5 σκηνικά έργα με γνωστότερα την οπερέτα του φίλου του Benjamin Britten "Paul Bunyan" και την σπουδαία όπερα του Igor Stravinsky "The Rake's Progress" (σε συνεργασια με τον Chester Kallman). Μεταξύ άλλων στις ποιητικές του συνθέσεις συγκαταλέγονται: "Η Ασπίδα του Αχιλλέα", "Η θάλασσα και ο καθρέφτης", "Στη μνήμη του Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς", "Ατλαντίδα", "1 Σεπτεμβρίου 1939", "Τιμή στην Κλειώ". Το διάστημα 1956-60 δίδαξε ως καθηγητής στην έδρα της Ποίησης στην Οξφόρδη. Πέθανε στη Βιέννη στις 23 Σεπτεμβρίου 1973.