Τέχνη και μυστικισμός

Ο Κωνσταντίνος Θ. Ζάρρας γεννήθηκε το 1964 στη Λαμία. Είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Χώρος ειδίκευσης του είναι ο ιουδαϊσμός, η περίοδος του Δεύτερου Ναού (θεολογία και γραμματεία) και ο μυστικός ιουδαϊσμός του Θρόνου και των Ανακτόρων του Θεού, όπου και η διδακτορική του διατριβή. Πεδία έρευνας και συγγραφής του αποτελούν ο ιουδαϊσμός, το ιουδαϊκό υπόβαθρο της Καινής Διαθήκης, το ζήτημα της ουρανίας ανόδου και της μεταμόρφωσης του ήρωα σε αγγελική οντότητα, οι σχέσεις Ιουδαίων και Χριστιανών, η προσευχή στον ιουδαϊσμό, τα χειρόγραφα της Νεκράς Θαλάσσης, ο αρχαίος, μεσαιωνικός και μεταμεσαιωνικός μυστικός ιουδαϊσμός, καθώς και η σχέση των εσωτερικών μανδαϊκών κειμένων με τον μυστικό ιουδαϊσμό. Τελευταίο έργο του: "Ταλμούδ" (Έννοια, Αθήνα, 2015).

Ο Γιάννης Κολοκοτρώνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1962. Είναι επίκουρος καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στο Πολυτεχνείο Θράκης (Τμήμα Αρχιτεκτόνων-Μηχανικών). Έχει επιμεληθεί εκθέσεις σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα, τη Γερμανία, τη Σουηδία και τη Γαλλία. Κείμενά του δημοσιεύονται από το 1986 σε περιοδικά τέχνης, στον ημερήσιο Τύπο, σε καταλόγους καλλιτεχνών και σε συλλογικές εργασίες των εκδοτικών οίκων Αδάμ, Αρχέτυπο, Εκδοτική Αθηνών, Καστανιώτης, Μέλισσα. Έχει γράψει τις μελέτες: "Τεριάντ, κείμενα για την Τέχνη" (Αθήνα, Καστανιώτης, 1990), "Αλέκος Φασιανός, ο Ζωγράφος, ο Χαράκτης" (Αθήνα, Πινακοθήκη Πιερίδη, 1991), "Η Νεκρή Φύση στη Νεοελληνική Τέχνη" (Λευκωσία, Ίδρυμα Πιερίδη, 1992), "Η Τέχνη σε Μετάβαση" (Αθήνα, Νηρέας, 2000, Α΄ έκδοση), "Νέα Ελληνική Τέχνη 1974-2004" (Αθήνα, Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, 2007). Διετέλεσε διευθυντής στην Πινακοθήκη Πιερίδη (1987-96) και γενικός γραμματέας του ελληνικού παραρτήματος της Διεθνούς Ενώσεως Κριτικών Τέχνης (AICA). Συνεργάστηκε με το National Geographic (1997-98). Υπήρξε από τους πρωτεργάτες της υλοποίησης της Πινακοθήκης Κυκλάδων στο παλαιό Τελωνείο Σύρου (1994) και του Πάρκου Σύγχρονης Τέχνης στη Νέα Ιωνία Βόλου (2004). Υπήρξε, επίσης, υπότροφος του Ιδρύματος Fulbright.

Ο Γιώργος Κόρδης γεννήθηκε στη Μακρυρράχη Φθιώτιδας το 1956. Σπούδασε θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1975-1979), ενώ παράλληλα έκανε ελεύθερες σπουδές ζωγραφικής και βυζαντινής εικονογραφίας. Μελέτησε συστηματικά την ιστορία και αισθητική της βυζαντινής ζωγραφικής και από το 2003 είναι λέκτορας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (εικονογραφία: θεωρία και πράξη). Συνέχισε τις σπουδές του στις Καλές Τέχνες στη Βοστόνη των ΗΠΑ (School of the Museum of Fine Arts of Boston, 1987-1989). Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, μαθήτευσε κοντά στο μεγάλο Έλληνα χαράκτη Φώτη Μαστιχιάδη, που τον μύησε στον κόσμο της χαρακτικής τέχνης και κυρίως της χαλκογραφίας. Από το 1993 ως το 1997 προσέγγισε εικονογραφικά τα λογοτεχνικά κείμενα του Αλ. Παπαδιαμάντη και άλλων Ελλήνων λογοτεχνών (Κόντογλου, Καρκαβίτσα, Μωραϊτίδη), καθώς και λαϊκά παραμύθια της Κύπρου. Παράλληλα ασχολήθηκε με την έκδοση συλλεκτικών βιβλίων. Από το 1990 ασχολείται συστηματικά με τη διδασκαλία της βυζαντινής ζωγραφικής οργανώνοντας σειρές μαθημάτων και καλοκαιρινά σεμινάρια.

Η Χαρίτα Μήνη γεννήθηκε το 1969 στην Αθήνα, όπου ζει κι εργάζεται. Σπούδασε κλασική φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέχισε κάνοντας μεταπτυχιακές σπουδές στην ψυχολογία στο αμερικανικό University of La Verne. Έχει ειδικευτεί στα θέματα των γυναικών και του φύλου, σε σχέση με τα οποία ερευνά την ιστορία και την προϊστορία, την ψυχολογία, τη θρησκεία, τη μυθολογία κ.ά. Επίσης, έχει ασχοληθεί με τη ζωγραφική και το καλλιτεχνικό κόσμημα· με τα έργα της έχει συμμετάσχει σε ποικίλες εκθέσεις. Ακόμη, έχει μεταφράσει το φιλολογικό βιβλίο "Ο Ορφέας και η Αρχαία Ελληνική Θρησκεία" του W.K.C. Guthrie, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καρδαμίτσα. Σε συνεργασία με τον Αμερικανό πανεπιστημιακό Ντον Σκόφιλντ απέδωσε ποιήματά του στα ελληνικά, καθώς και ποίηση της Κικής Δημουλά, του Νίκου Φωκά και της Λιάνας Σακελλίου στα αγγλικά. Πολλές από τις μεταφράσεις αυτές έχουν εμφανιστεί σε εγχώρια και ξένα περιοδικά. Καλλιεργώντας μια άρτια επιστημονική και συγχρόνως βιωματυκή προσέγγιση στην αρχαία κληρονομιά μας, επιδιώκει να γεφυρώσει το χτες με το σήμερα. Για το λόγο αυτό δημιούργησε στην Κηφισιά το "Χώρο Ιδεών Ασκληπιγένεια", όπου κάνει ομιλίες και διδάσκει σεμινάρια. Έχει δώσει πλήθος διαλέξεων σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, καθώς και στο University of La Verne και στο πανεπιστημιακό πρόγραμμα σπουδών Hellenic International Studies in the Arts, που συνεργάζεται με το Massachusetts College of Art. Ακόμη, έχει παρουσιάσει με επιτυχία τη δουλειά της σε χώρες όπως η Βρετανία και το Ουζμπεκιστάν της Κεντρικής Ασίας. Παράλληλα, έχει γράψει πολλά σχετικά με την προχριστιανική Ελλάδα, τις πολυθεϊστικές παραδόσεις και τις εναλλακτικές θρησκείες. Ταυτόχρονα, δραστηριοποιείται στα πλαίσια του αντιπολεμικού κινήματος. Προσεγγίζει τα σύγχρονα ζητήματα από μια ριζοσπαστική οπτική γωνία, αντλώντας διδάγματα από την ελληνική και την παγκόσμια ιστορία. Έχει συνεργαστεί με τα επιστημονικά έντυπα "Coprus: Αρχαιολογία - Ιστορία των πολιτισμών" και "The Pomegranate: The International Journal of Pagan Studies". Επίσης, άρθρα της έχουν εμφανιστεί στα περιοδικά "Διαβάζω", "Άβατον", "Ανιχνεύσεις", "Ερμείον" και στο "Περιοδικό της Ελληνικής Μένσα", καθώς και στην εφημερίδα "Εργατική Αλληλεγγύη". Ακόμη, κείμενά της έχουν δημοσιευτεί στα αμερικανικά φεμινιστικά έντυπα "SageWoman" και "The Beltane Papers". Πολλά δοκίμιά της περιλαμβάνονται σε συλλογικά έργα των εκδόσεων "Αρχέτυπο": "Ιερή Ελλάδα", "Η Αναβίωση της Αρχαίας Ελληνικής Θρησκείας", "Γυναίκες και Ιερό", "Δρόμοι της Γνώσης" κ.ά. Κείμενά της περιέχει και το εκπαιδευτικό cd-rom "Φύλο και δημόσια ζωή" του Υπουργείου Παιδείας.

Ο Γεώργιος Β. Μπαλτογιάννης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1941 από πατέρα Ηπειρώτη και μητέρα Ανδριώτισσα. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στη Ρώμη και πήρε μέρος σε εκθέσεις ζωγραφικής (Margutta - San Luca - Artecom - Palazzo Delle Esposizioni κ.α.). Γύρισε στην Αθήνα το 1970, ασχολήθηκε με την αρχιτεκτονική ως ελεύθερος επαγγελματίας και, ταυτόχρονα, ως υπάλληλος διαδοχικά στο Πεντάγωνο, στο Πολυτεχνείο και στον Αυτόνομο Οικοδομικό Οργανισμό Αξιωματικών. Σήμερα, παράλληλα με τις παραπάνω δραστηριότητες ασχολείται και με την έρευνα πάνω στην Ιστορία της Τέχνης. Ο Γεώργιος Μπαλτογιάννης είναι ο συγγραφέας των βιβλίων: "Η Αποκάλυψη του Διονύσου" και "Η Ακρόπολη μέσα από τα γαλανά μάτια της θεάς Αθηνάς". "Η ιερή αρχιτεκτονική" είναι το τρίτο του βιβλίο.

Ο Δημήτρης Ουλής γεννήθηκε στην Αθήνα στις 30 Οκτωβρίου 1971. Σπούδασε Θεολογία, στη Θεολογική Σχολή του Α.Π.Θ., Φιλοσοφία στο τμήμα Φ.Π.Ψ. της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών και Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, όπου και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή. Σπούδασε επίσης ακορντεόν, πιάνο και ανώτερα θεωρητικά της Μουσικής στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών. Διδάσκει ακορντεόν, Ιστορία και Μορφολογία Μουσικής στο Ωδείο Ριζοπούλου, και είναι επισκέπτης καθηγητής Κοινωνιολογίας της Θρησκείας στο Ελληνικό Βιβλικό Κολλέγιο. Είναι επίσης τακτικός συντάκτης της εφημερίδας Ο Δρόμος της Αριστεράς και επιστημονικός υπεύθυνος της σειράς Theory Playtime, των εκδόσεων Α/συνεχεια.

Ο Ιάκωβος Ποταμιάνος είναι καθηγητής στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στο τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ. Διευθύνει το μεταπτυχιακό πρόγραμμα "Σχεδιασμός Φωτισμού και Πολυμέσα" στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Έχει την άδεια εξάσκησης επαγγέλματος του αρχιτέκτονα στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ και έχει αποσπάσει βραβεία για αρχιτεκτονικές και πολεοδομικές μελέτες του στην Ελλάδα. Το έργο του εστιάζεται στην αρχιτεκτονική σύνθεση, στα συστήματα διδασκαλίας της σύνθεσης, σε ζητήματα χώρου, μορφής και φωτός και της σχέσης αυτών με την ψυχολογία της αντίληψης και τη φιλοσοφία. Είναι διεθνώς γνωστός για το έργο του στην μελέτη των ιστορικών τεχνικών φωτισμού για την δημιουργία ιδιόμορφων εντυπώσεων και αισθήσεων με ιδιαίτερη εστίαση σε εκείνες που εφαρμόζονταν στις βυζαντινές εκκλησίες για την ενδυνάμωση της αίσθησης δέους. Επί του περίπλοκου αυτού ζητήματος, τα τελευταία 20 χρόνια, έχει εργαστεί και δημοσιεύσει πολυάριθμα άρθρα καθώς και το βιβλίο "Το Φως στη Βυζαντινή Εκκλησία". Στο βιβλίο του "Τέχνη και φως" επιχειρεί να ανιχνεύσει τρόπους χρήσης του φωτός για τη δημιουργία εικαστικών αισθήσεων με σκοπό την νοηματοδοσία στη ζωγραφική, τη γλυπτική, το θέατρο και την αρχιτεκτονική. Στις διδακτορικές σπουδές του στην Αμερική είχε ως επόπτη τον Rudolf Arnheim, μέλος της Σχολής Ψυχολογίας Gestalt ο οποίος συνέδεσε τις αρχές της ψυχολογίας της αντίληψης με την ανάλυση και τη δημιουργία έργων τέχνης. Μετέφρασε ορισμένα σημαντικά έργα του στα Ελληνικά, όπως το "Τέχνη και οπτική αντίληψη", "Οπτική σκέψη", "Η δυναμική της αρχιτεκτονικης μορφής" και "Εντροπία και τέχνη". Μετέφρασε επίσης το "Σύνθεση και μορφή" του Johannes Itten και το Η Αλληλεπίδραση των Χρωμάτων του Josef Albers, δασκάλων του Bauhaus, που απετέλεσαν ακρογωνιαίους λίθους για την εξέλιξη της καλλιτεχνικής σύνθεσης στον 20ό αιώνα.

Ο Γιάννης Σπυρόπουλος έχει σπουδάσει θέατρο, ψυχολογία κι έζησε για μεγάλο χρονικό διάστημα στην Ιαπωνία και στην Ινδία. Διευθύνει την πολιτιστική εταιρεία "Κέντρο Όλον" και ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Ο Δημήτρης Τσινικόπουλος είναι ερευνητής, μελετητής, ποιητής, διηγηματογράφος και δοκιμιογράφος. Σπούδασε νομικά στο Α.Π.Θ. και συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές εδώ και στη Γερμανία. Μελέτησε φιλοσοφία, φιλολογία και θεολογία. Επί σειρά ετών παρακολούθησε σεμινάρια βιβλικής θεολογίας. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται κυρίως σε θέματα δικαίου και φιλολογίας της αρχαίας Εγγύς Ανατολής. Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1982 με μία πρωτότυπη μελέτη. Μέχρι σήμερα έχει εκδώσει πέντε ποιητικές συλλογές, δύο συλλογές γνωμικών, πέντε μελέτες και τέσσερις τόμους δοκιμίων. Συμμετείχε επίσης σε εκδόσεις ομαδικών έργων. Συνεργασίες του σε μελετήματα, διηγήματα, δοκίμια, κριτικές και ποίηση δημοσιεύονται σε γνωστά περιοδικά λόγου και τέχνης. Έχει μεταφράσει βιβλικά κείμενα, λογοτεχνικά θέματα της Αρχαίας Εγγύς Ανατολής, καθώς και κείμενα και ποιήματα συγχρόνων συγγραφέων, όπως Γκ. Μιστράλ, Γ. Μπρόντσκι,Ο. Παθ, Ε. Λεβινάς, Ε. Πάουντ, Κ.Σ. Λιούϊς, Γ.Χ. Όντεν, Τζ. Χέρμπερτ, Πώλ Τίλλιχ, Ντήτριχ Μπονχέφερ και άλλοι. Δοκίμια και ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στην Αγγλική, Γερμανική, Γαλλική και Ιταλική γλώσσα. Έλαβε μέρος σε συνέδρια και ημερίδες και κατά καιρούς έχει δώσει διαλέξεις στην Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών, στο Βαφοπούλειο Πνευματικό ίδρυμα, στον Δ.Σ.Θ. και αλλού, πάνω σε λογοτεχνικά, επιστημονικά και μεταφυσικά θέματα. Ζει στη Θεσσαλονίκη.

Ο Ιωάννης Ψάρρας γεννήθηκε το 1955 στη Νέα Κούταλη της Λήμνου. Έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές: "Σώματα", 1983, "Γηγενές Πυρ", 2000 και το δοκίμιο "Το Ιερό στην ποίηση τον Οδυσσέα Ελύτη", στο συλλογικό έργο: "Τέχνη και Μυστικισμός", των εκδόσεων Αρχέτυπο, το 2002. Έχει ιδρύσει το 1995 το χώρο Πολιτισμού και Έρευνας "Σύνθεσις" και είναι εισηγητής της μεθόδου της Ψυχοενεργειακής Προσέγγισης στην Πραγματεία επί των Επτά Ακτινών. Ζει στο Χαλάνδρι.