Τέχνη, παιχνίδι, αφήγηση

Ο Νικόλαος Σ. Ανδρεαδάκης είναι επίκουρος καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στην εκπαιδευτική έρευνα και αξιολόγηση. Ασχολείται με ζητήματα σχετικά με τη μεθοδολογία της εκπαιδευτικής έρευνας, την ανάλυση ποσοτικών ερευνητικών δεδομένων, την αξιολόγηση των μαθητών, την αποτελεσματικότητα σχολείου και εκπαιδευτικού.

Ο Μανώλης Δαφέρμος (Αθήνα, 1967) είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Πραγματοποίησε τις βασικές και μεταπτυχιακές του σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή του Κρατικού Πανεπιστημίου Λομονόσωφ της Μόσχας. Το 1995 ανακηρύχθηκε διδάκτορας Φιλοσοφίας (Ph.D.) του παραπάνω πανεπιστημίου. Η ερευνητική του δραστηριότητα πραγματοποιείται στα πλαίσια του θεωρητικού προγράμματος της διεθνούς Λογικο-Ιστορικής σχολής. Έχει εκδώσει τις μονογραφίες: "Η πολιτισμική-ιστορική θεωρία του Vygotsky" (Ατραπός, 2002), "Περιθωριοποίηση και εκπαιδευτική ένταξη" (Ατραπός, 2006), "Το ιστορικό γίγνεσθαι της Ψυχολογίας. Από τις μυθολογικές αντιλήψεις περί της ψυχής ως την μετατροπή της Ψυχολογίας σε ανεξάρτητη επιστήμη" (Guterberg, 2010), "Rethinking cultural-historical theory. A dialectical perspective to Vygotsky" (Springer, 2018). Εργασίες του έχουν δημοσιευτεί στα ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά, πορτογαλικά και ρωσικά. Έχει υπηρετήσει ως μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της International Society of Cultural-historical Activity Research (ISCAR). Είναι μέλος της διεθνούς ερευνητικής ομάδας "Η Λογική της Ιστορίας".

Ο Ηλίας Κουρκούτας γεννήθηκε στη Λάρισα το 1961. Είναι Κλινικός Ψυχολόγος και Καθηγητής στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Κρήτης, με αντικείμενο την Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (Συναισθηματικές-Συμπεριφορικές Δυσκολίες, Αυτισμός, Νοητικές Ανεπάρκειες, Χρόνιες Ασθένειες, Μαθησιακές Δυσκολίες, Παραβατικές-αντικοινωνικές συμπεριφορές, κ.λπ.). Πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο Βέλγιο με υποτροφία του ΟΑΕΔ κι ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης με υποτροφία του ΙΚΥ. Εργάστηκε στο ίδιο Πανεπιστήμιο ως ερευνητής στον τομέα ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης του M. Born, ενώ συνδιηύθυνε με τον J. Melon για τέσσερα χρόνια τα σεμινάρια κλινικής ψυχανάλυσης. Παράλληλα, ειδικεύθηκε στην ψυχοθεραπεία παιδιών και εφήβων στο Φροϋδικό Ινστιτούτο Ψυχανάλυσης Βρυξελλών. Ερευνητικά ασχολείται με τον ρόλο των νέων μοντέλων ψυχικής υγείας, καθώς και των "ενταξιακών πρακτικών" στα σχολεία. Έχει διδάξει σε διάφορα Πανεπιστήμια του εξωτερικού, είτε ως προσκεκλημένος καθηγητής, είτε μέσα από ευρωπαϊκά προγράμματα και έχει συγγράψει έναν μεγάλο αριθμό άρθρων στα ελληνικά, γαλλικά, αγγλικά και ιταλικά. Έχει, επίσης, συγγράψει και επιμεληθεί τα ακόλουθα βιβλία στα ελληνικά και αγγλικά: Η. Κουρκούτας & J.-P. Chartier (2008). "Παιδιά και Έφηβοι με Ψυχοκοινωνικές και Μαθησιακές Διαταραχές. Στρατηγικές παρέμβασης" (Τόπος), Κουρκούτας, Η. & Caldin, R. (2010). "Οικογένειες παιδιών με ιδιαίτερες δυσκολίες και Σχολική Ένταξη" (Ελληνικά Γράμματα), Η. Κουρκούτας (2001). "Η Ψυχολογία του Εφήβου. Θεωρητικά ζητήματα και κλινικές περιπτώσεις" (Ελληνικά Γράμματα), Ε. Kourkoutas, Ε. & F. Erkman (Eds.) (2011). "Interpersonal Acceptance and Rejection: Social, Emotional, and Educational Contexts" (Brown/Walker/ Universal Press) και Ε. Kourkoutas (2011) "Children with behavioral problems: Eco­systemic psychodynamic interventions within family and school context" (Nova Science). "Προβλήματα συμπεριφοράς στα παιδιά: Παρεμβάσεις στο πλαίσιο της οικογένειας και του σχολείου".

Η Γιώτα Ξανθάκου είναι επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι ειδική στο χώρο της δημιουργικής μάθησης και διδασκαλίας, στην ανάλυση παιδικού ιχνογραφήματος, καθώς και σε θέματα σχολικής φοβίας και σχολικής αποτυχίας. Είναι συγγραφέας βιβλίων και μελετών και άρθρων στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία.

Ο Δημήτρης Προύσαλης γεννήθηκε στην Ολλανδία το 1965. Σπούδασε παιδαγωγικά στη Μυτιλήνη και είναι τελειόφοιτος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών (2004). Έχει πραγματοποιήσει σπουδές Βιβλιοθηκονομίας και Μετεκπαίδευσης στην Ειδική Αγωγή. Από το 1988 εργάζεται σαν δάσκαλος στη δημόσια εκπαίδευση. Έχει τιμηθεί με το βραβείο "Κώστα Δεμερτζή προς τον Έλληνα δάσκαλο" από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (2003) για τη συμβολή του στην προώθηση του παιδικού και εφηβικού βιβλίου και της φιλαναγνωσίας. Ασχολείται με τη μελέτη, ανάλυση, συλλογή και καταγραφή του λαϊκού παραμυθιού από το 1999. Έχει μαθητεύσει σε σεμινάρια πάνω στη μυθοπλασία και την τέχνη της αφήγησης, για την παιδαγωγική και θεραπευτική προσέγγιση του παραμυθιού και την αξιοποίηση του για χρήση μέσα στην τάξη και σε χώρους θεραπευτικής παρέμβασης. Έχει πραγματοποιήσει εκδόσεις, δημοσιεύσεις σε περιοδικά και εισηγήσεις σε συμπόσια και διεθνή συνέδρια με θέμα το λαϊκό παραμύθι κι έχει συντονίσει εργαστήρια μετά από προσκλήσεις μορφωτικών οργανισμών και σχολικών συμβούλων. Έχει συγκεντρώσει πάνω από 50 λαϊκά παραμύθια με τους μαθητές του. Σαν αφηγητής μοιράζεται από το 2003 τα παραμύθια που αγαπά με παιδιά κι ενήλικους κι έχει αφηγηθεί σε πολλούς διαφορετικούς χώρους και σε κοινά ποικίλης σύνθεσης. Πρόθεση του είναι να συμβάλει ώστε να ξαναμπεί το παραμύθι στο κέντρο του ενδιαφέροντος του κόσμου και να δημιουργηθούν εστίες αφήγησης παντού αναδεικνύοντας τη σημαντικότητα του για την ανθρώπινη ψυχή και τον πολιτισμό. Είναι μέλος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, του Κέντρου Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών, του ΠΟΦΑ (Πανελλήνιου Ομίλου Φίλων της Αφήγησης) καθώς και του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (ελληνικό τμήμα της ΙΒΒΥ).

Ο Μάριος Α. Πουρκός γεννήθηκε στη Τριμίκλινη της Κύπρου. Πραγματοποίησε το σύνολο των σπουδών του στο Jagiellonian University στην Κρακοβία της Πολωνίας, από το οποίο απόκτησε τα ακόλουθα διπλώματα: Master of Arts στη Φιλοσοφία, Master of Arts στην Κοινωνιολογία, Master of Arts στην Ψυχολογία με κύρια ειδίκευση στην Κλινική Ψυχολογία, Μεταπτυχιακό δίπλωμα στη Θρησκειολογία, Διδακτορικό δίπλωμα Ανθρωπιστικών Επιστημών στην Ψυχολογία. Εργάστηκε τριάμισι χρόνια ως επιστημονικός ερευνητής και βοηθός καθηγητή στο τμήμα Ψυχολογίας του ίδιου πανεπιστημίου στον τομέα της Αναπτυξιακής και Παιδαγωγικής Ψυχολογίας σε προγράμματα που αφορούσαν τις Ψυχοπαιδαγωγικές βάσεις της Γνωστικής, Υπαρξιακής και Κοινωνικο-ηθικής Μάθησης και Ανάπτυξης. Από το 1989 μέχρι το 1992 εργάστηκε σε οργανική θέση Παιδοψυχολόγου στο Παιδοψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής όπου διατέλεσε υπεύθυνος στο Κέντρο Αποκατάστασης και Συμβουλευτικής Δυσλεκτικών Παιδιών και Εφήβων. Από το 1992 έως το 1996 δίδαξε στο ΠΕΚ Ηρακλείου ειδικά μαθήματα Παιδαγωγικής Ψυχολογίας. Από το 1989 μέχρι το 1992 δίδαξε στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και στη συνέχεια εκλέχτηκε Λέκτορας στο γνωστικό αντικείμενο της Παιδαγωγικής Ψυχολογίας στο ίδιο Τμήμα. Σήμερα είναι καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Βασικός πυρήνας των επιστημονικών του ενδιαφερόντων είναι οι ποιοτικές και οι βασισμένες στο σώμα, το παιχνίδι, την τέχνη και την αφήγηση μεθοδολογίες-μέθοδοι έρευνας και οι οικολογικές-συστημικές, κοινωνικο-ιστορικο-πολιτισμικές και πολυτροπικές-βιωματικές προσεγγίσεις των διαδικασιών μάθησης και προσωπικής ανάπτυξης. Έχει δημοσιεύσει πολλά κείμενα σχετικά με αυτά τα ζητήματα.

Ο Γιώργος Σακελλαρίδης γεννήθηκε στη Ρόδο. Στην αρχή σπούδασε οικονομικές επιστήμες (ΑΣΟΕΕ). Στη συνέχεια πήρε πτυχίο θεωρητικών από το Εθνικό Ωδείο Αθηνών, και πτυχίο Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Εργάζεται ως δάσκαλος μουσικής σε δημοτικά σχολεία της Ρόδου (σύμφωνα με το πρόγραμμα των πειραματικών σχολείων). Επίσης κάνει το μάθημα της μουσικής αγωγής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στη Ρόδο (Παιδαγωγικά Τμήματα). Από το 1982 είναι διευθυντής της Παιδικής-Νεανικής Χορωδίας Δήμου Ρόδου.

Η Αγνή Στρουμπούλη γεννήθηκε το 1952 στον Πειραιά. Από το 1995 ασχολείται με τα ελληνικά λαϊκά παραμύθια. Γράφει, μεταφράζει, κάνει ραδιόφωνο και δίνει παραστάσεις σ’ όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Διδάσκει την τέχνη της αφήγησης στο Δήμο Αθηναίων και στο Μουσείο Μπενάκη.

Η Μαρίνα Σωτηροπούλου - Ζορμπαλά σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ταυτόχρονα ολοκλήρωσε μουσικές σπουδές (πιάνο) στο Ωδείο Αθηνών και στο Εθνικό Ωδείο. Στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ψυχολογία της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Sorbonne και Νanterre στο Παρίσι. Έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα από το Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην επίδραση της αισθητικής δραστηριότητας στην κοινωνική και την ακαδημαϊκή ανάπτυξη των μαθητών του ελληνικού σχολείου. Από το 2003 είναι λέκτορας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το διδακτικό της έργο αφορά στη διδασκαλία μέσω τέχνης. Το συγγραφικό της έργο αποτελείται από μελέτες (διεθνή και ελληνόφωνα βιβλία, κεφάλαια και άρθρα) πάνω στην πολιτική της αισθητικής αγωγής, την ενσωμάτωση των τεχνών στις διδακτικές διαδικασίες και την «αισθητική διδασκαλία». Έχει διακριθεί με το Colin Marsh Pearson Australia Award. Έχει συμμετάσχει στην αξιολόγηση των υπό συγγραφή μουσικών βιβλίων του δημοτικού σχολείου, υπό την αιγίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Έχει επιμεληθεί παιδαγωγικά θεατρικές παραστάσεις για παιδιά.

Ο Σ. Ν. Φιλιππίδης Γεννήθηκε στην Αθήνα. Το 1966 πήρε Πτυχίο από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δίδαξε στη Μέση Εκπαίδευση. Το 1984 πήρε διδακτορικό δίπλωμα από το Τμήμα Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Irvine. Η διατριβή του είχε ως θέμα τη σκηνή του τάπητος στον Αγαμέμνονα του Αισχύλου και αποτελεί ανάλυση αρχαίου κειμένου με βάση τις σημειωτικές θεωρίες. Παράλληλα παρακολούθησε σεμινάρια στη Σχολή Θεωρίας και Κριτικής της Λογοτεχνίας που λειτουργεί στο Irvine. Δίδαξε στον Τομέα Κλασικής Φιλολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης από το 1984 έως το 1992, και στον Τομέα Βυζαντινής και Νέοελληνικής Φιλολογίας από το 1992 έως το 2006. Οι δημοσιεύσεις του περιλαμβάνουν τα βιβλία "Τόποι. Μελετήματα για τον αφηγη-ματικό λόγο επτά νεοελλήνων πεζογράφων (Παπαδιαμάντης, Κονδυλάκης, Θεοτόκης, Χατζόπουλος, Καζαντζάκης, Βενέζης, Καραγάτσης)", "Αμφισημίες. Μελετήματα για τον αφηγηματικό λόγο έξι νεοελλήνων συγγραφέων (Παπαδιαμάντης, Βλαχογιάννης, Μυριβήλης, Τερζάκης, Καζαντζάκης, Παλαμάς)", και "Έξι και ένα μελετήματα για τον Καζαντζάκη", και πάνω από 90 άρθρα που έχουν δημοσιευθεί σε συλλογικούς τόμους και περιοδικά (Βιβλιοθήκη, Διαβάζω, Θαλλώ, Νέα Εστία, Πόρφυρας, Παλίμψηστον, κ.ά.) και πραγματεύονται προβλήματα ανάγνωσης λογοτεχνικών κειμένων από την αρχαιότητα έως σήμερα, και λογοτεχνικής θεωρίας (Γκρεϊμάς, Μπαχτίν, Πίτερ Μπρούκς, Έκο, κ.ά.). Έχει διοργανώσει και συνδιοργανώσει ως πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής τρία Συνέδρια για τον Καζαντζάκη, και χρηματίσει Πρόεδρος του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας από της ιδρύσεώς του και επί σειράν ετών. Ενδιαφέρεται για τη σημειωτική του λογοτεχνικού κειμένου και τις ψυχαναλυτικές προσεγγίσεις. Χρησιμοποιεί τη θεωρία της λογοτεχνίας ως εργαλείο για την ανάδειξη της πολύπλοκης μορφικής οργάνωσης των λογοτεχνικών κειμένων ως θεμελιακού συντελεστή του νοήματός τους. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται και δημοσιεύει μελετήματα για την ποίηση. Από το 2008 είναι μόνιμος κάτοικος Χανίων.

Η Μαρία Καΐλα είναι καθηγήτρια Ψυχοπαιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, όπου υπηρέτησε ως Αντιπρύτανις (1997-2003). Υπήρξε επίσης πρόεδρος του Δ.Σ. της ΕΛΨΕ (2003-2006). Είναι Διευθύντρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών "Περιβαλλοντική Εκπαίδευση" και εκλεγμένο μέλος των επιστημονικών και συντονιστικών επιτροπών των διεθνών δικτύων Prelude - έδρα UNESCO για την αειφόρο ανάπτυξη σε περιβάλλον, υγεία, εκπαίδευση και Inruda (UCLA - Ben Gurion) για την αειφορία σε αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες περιοχές στη σύνδεσή τους με τα πανεπιστήμια. Διευθύνει επιστημονικές σειρές ενώ άρθρα και κεφάλαιά της σε συλλογικούς τόμους έχουν δημοσιευτεί στα ελληνικά, γαλλικά, αγγλικά και γερμανικά, ενώ κείμενά της έχουν μεταφραστεί επίσης σε πολλές άλλες γλώσσες.