Η διδασκαλία της γλώσσας

Ο Δημήτριος Θ. Καραδήμος είναι δάσκαλος, πτυχιούχος του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ. και διδάκτορας Γλωσσολογίας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Είναι διδάσκων (Π.Δ. 407/80) στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Έχει συνεργαστεί με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Ναπ. Μήτση για τη συγγραφή του βιβλίου "Η διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (1822-1993), Παράθεση πηγών", Εκδ. Gutenberg. Τομέας μελέτης και έρευνάς του αποτελεί η διδακτική της νεοελληνικής γλώσσας ως μητρικής και ως δεύτερης ή ξένης γλώσσας και ειδικότερα ο γραπτός λόγος. Είναι μέλος την Ελληνικής Εταιρίας Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας.

Ο Δημήτρης Κουτσογιάννης είναι καθηγητής στον Τομέα Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., συνεργάτης του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας και επιστημονικός υπεύθυνος της Πύλης για την ελληνική γλώσσα (www.greeklanguage.gr). Είναι αναπληρωτής επιστημονικός υπεύθυνος του Ηλεκτρονικού Κόμβου, ενός δικτυακού κόμβου για την υποστήριξη των διδασκόντων την ελληνική γλώσσα (www.komvos.edu.gr). και επιστημονικός υπεύθυνος στην υπό δημιουργία ηλεκτρονική Πύλη για την ελληνική γλώσσα (Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας). Έχει πάρει μέρος με ανακοινώσεις του σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια και κείμενα του έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται κυρίως στο χώρο της γλωσσικής εκπαίδευσης και εκπαίδευσης εκπαιδευτικών.

Ο Ναπολέων Σπ. Μήτσης σπούδασε Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και υπηρέτησε για πολλά χρόνια ως φιλόλογος στη δημόσια Μέση Εκπαίδευση. Στη συνέχεια πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές, ως υπότροφος του ΙΚΥ, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και λίγο αργότερα ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της γλωσσολογίας από το ίδιο Πανεπιστήμιο. Το 1991 εξελέγη Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, και με την ιδιότητά του αυτή έλαβε μέρος, ως συγγραφέας ή συντονιστής συγγραφικών ομάδων, στη σύνταξη πολλών διδακτικών εγχειριδίων. Δίδαξε, ως συμβασιούχος καθηγητής (1991-94), θεωρητική και εφαρμοσμένη γλωσσολογία στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Δίδαξε επίσης στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ως Επιστημονικός Συνεργάτης, εφαρμοσμένη γλωσσολογία και συγκεκριμένα διδακτική της Ελληνικής ως μητρικής και ως ξένης γλώσσας (1993-96). Το 1995 εξελέγη ομόφωνα αναπληρωτής καθηγητής της Γλωσσολογίας στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και τον Δεκέμβριο του 1999 έγινε καθηγητής στο ίδιο τμήμα όπου και υπηρετεί μέχρι σήμερα. Έχει δημοσιεύσει πλήθος εργασιών σχετικών με τη διδασκαλία της Νεοελληνικής, τόσο ως μητρικής όσο και ως ξένης γλώσσας. Υπήρξε μέλος της ομάδας σχεδιασμού του προγράμματος "Λογομάθεια", που εκπονήθηκε στα πλαίσια του Ινστιτούτου Επεξεργασίας Λόγου. Διετέλεσε συνεργάτης της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης (1979-81), γραμματέας της "Επιτροπής για την Ελληνική Γλώσσα" που συγκροτήθηκε και λειτούργησε στο Υπουργείο Παιδείας κατά την περίοδο 1987-88, μέλος της ερευνητικής ομάδας του Ωνασείου Ιδρύματος για αποτελεσματικότερη διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών και Διευθυντής του ΠΕΚ (Περιφερειακού Επιμορφωτικού Κέντρου) Λάρισας από το 1998 μέχρι σήμερα. Από το 1993 συνεργάζεται ως επιστημονικός σύμβουλος με το Landes-Institut του Soest (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας της Γερμανίας) για τη σύνταξη σειράς εγχειριδίων που προορίζονται για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής ως δεύτερης γλώσσας στη Γερμανία. Έχει διδάξει σε πολλά προγράμματα (εξομοίωσης δασκάλων, επανεκπαίδευσης αδιορίστων δασκάλων εξωτερικού κ.λπ.) το γλωσσικό μάθημα, ενώ κατά καιρούς έχει λάβει μέρος σε διάφορα σεμινάρια και συνέδρια ως εισηγητής για θέματα της ειδικότητάς του, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Ο Αντώνης Μπέσιος είναι δάσκαλος που υπηρετεί από το 1987 σε δημοτικά σχολεία της επαρχίας και της Αθήνας. Το 2003 απέκτησε Δίπλωμα Ειδίκευσης (Μaster) στη Διδακτική της γλώσσας, τη Λογοτεχνία και το Θέατρο στην εκπαίδευση από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, του οποίου ανακηρύχτηκε υποψήφιος διδάκτορας της Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας, με θέμα της διατριβής του σχετικό με τη διδακτική της γλώσσας. Έχει συμμετάσχει ως εισηγητής σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια για την Εκπαίδευση, τη Γλώσσα και τη Λογοτεχνία. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.

Ο Θανάσης Νάκας (1949-2021) ήταν καθηγητής γλωσσολογίας στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διετέλεσε Διευθυντής Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών. Επισκέπτης Ερευνητής (1995-1996) στον Τομέα Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου του Salzburg. Μαθήματα της ειδικότητάς του δίδαξε και στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Μαράσλειο Διδασκαλείο, στη ΣΕΛΜΕ, στο Πρόγραμμα "Ακαδημαϊκής και Επαγγελματικής Αναβάθμισης Λειτουργών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης", κ.α. Εκτός από τη γλωσσολογία και τη γλωσσική διδασκαλία, τον απασχόλησαν θέματα φιλολογίας, θεωρίας της λογοτεχνίας και ρητορικής. Τιμήθηκε με ειδικό μετάλλιο, που του απένειμε ο πρόεδρος της Γαλλικής Βουλής, για τη μετάφραση και διάδοση του έργου του Montaigne στην Ελλάδα. Δημοσιεύματα: δέκα βιβλία ή, συνολικά, 129 δημοσιεύσεις (μαζί με τις συνεργασίες σε περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων, κτλ.).

Η Μαρία Παπαδοπούλου είναι Επίκουρη Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με ειδίκευση στην ανάλυση και διδακτική του προφορικού και γραπτού λόγου. Απόφοιτος του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., Μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στην Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία και Διδακτορική Διατριβή με θέμα "Κοινωνική Λειτουργία της Γραφής". Από το 1985 έως το 1995 ασχολήθηκε με τη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού και διδακτικών βιβλίων για τη διδασκαλία της ελληνικής ως μητρικής και ως ξένης ή δεύτερης γλώσσας. Από το 1997 υπηρέτησε για τέσσερα χρόνια ως καθηγήτρια γαλλικής γλώσσας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Ερευνητικά ενδιαφέροντα: γραμματισμός των νηπίων, κατάκτηση της γλώσσας από το παιδί, διδακτική της ελληνικής ως μητρικής και ως Δ/Ξ γλώσσας, οπτική σημειωτική, ανάλυση και διδακτική πολυτροπικών κειμένων.

Η Ελένη Σκούρτου είναι καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Διδάσκει και ερευνά στις γνωστικές περιοχές: διγλωσσία και μάθηση, προφορικότητα και γραπτός λόγος, γραμματισμός/πολυγραμματισμοί, δημιουργία νοήματος σε πολυγλωσσικά μαθησιακά περιβάλλοντα, εργαλεία, κείμενο. Έχει ασχοληθεί επί μακρόν με την εκπαίδευση δίγλωσσων μαθητών στο ελληνικό σχολείο, ενώ πρόσφατα άρχισε να εποπτεύει εκπαιδευτικές παρεμβάσεις σε παιδιά Ρομά. Θεωρεί ότι η εκπαίδευση των Ρομά είναι μία μεγάλη πρόκληση, αφού συνδυάζει ζητήματα διγλωσσίας, προφορικότητας και γραφογνωσίας με έναν ιδιαίτερο τρόπο, λόγω και της ακραίας περιθωριοποίησης που υφίσταται η ευάλωτη αυτή κοινωνική μονάδα.

Ο Σωφρόνης Χατζησαββίδης είναι καθηγητής στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1950. Απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Γλωσσολογίας, Παιδαγωγικής και Φιλοσοφίας στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Βρυξελλών. Δίδαξε σε διάφορα πανεπιστημιακά τμήματα της Ελλάδας και της Κύπρου μαθήματα Γλωσσολογίας και Διδακτικής της ελληνικής γλώσσας. Έχει δημοσιεύσει δέκα βιβλία και περί τις εκατό εργασίες γλωσσολογικού και γλωσσοπαιδαγωγικού περιεχομένου σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά. Ασχολείται επιστημονικά με τη νεοελληνική γλώσσα, τη διδακτική της, την ποικιλία της και το δημοσιογραφικό λόγο.