Περιγραφή
Στην τροχιά τον Φίλιππου Ηλιού τίτλος εμπνευσμένος από τη μελέτη του Φίλιππου Ηλιού Στην τροχιά των ιδεολόγων: Κοραής-Daunou-Φουρναράκης) ήταν ο τίτλος της εκδήλωσης, στις 21 Δεκεμβρίου 2007, με την οποία γιορτάστηκαν -στο κτίριο της οδού Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη- δύο ευφρόσυνα πνευματικά γεγονότα: η συνέκδοση στο εξής από τον εκδοτικό οίκο Μέλισσα και το Μουσείο Μπενάκη του περιοδικού Τα Ιστορικά (ιδρυτές του οποίου υπήρξαν ο Σπύρος Ασδραχάς, ο Φίλιππος Ηλιού και ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος) και η κυκλοφορία, το περασμένο φθινόπωρο, από τις Εκδόσεις Πόλις του τόμου Ψηφίδες ιστορίας και πολιτικής του 20ου αιώνα, με κείμενα του Φίλιππου Ηλιού.
Το ανά χείρας τομίδιο αποτυπώνει το κλίμα της εκδήλωσης αυτής. Ανοίγει με τους χαιρετισμούς του Άγγελου Δεληβοριά και του Βασίλη Παναγιωτόπουλου (εκ μέρους του Μουσείου Μπενάκη και των Ιστορικών, αντίστοιχα) καθώς και τις ομιλίες της Πόπης Πολέμη, της Άννας Ματθαίου και του Στρατή Μπουρνάζου, επιμελητών των Ψηφίδων ιστορίας και πολιτικής του εικοστού αιώνα, οι οποίοι παρουσίασαν τον τόμο.
Ακολουθούν, υπό τον γενικό τίτλο Ψηφίδες βαλκανικής ιστορίας: ιδεολογικές χρήσεις και εμμονές, οι ανακοινώσεις του Ανδρέα Λυμπεράτου, της Αγγελικής Κωνσταντακοπούλου, του Σπύρου Καράβα, της Σίας Αναγνωστοπούλου και του Παρασκευά Ματάλα.
Τα κείμενα των πέντε ιστορικών που μαθήτευσαν ιστοριογραφικά στο πλευρό του Φίλιππου Ήλιου καλύπτουν ένα σημαντικό εύρος ζητημάτων, από την πρόσφατη διαμάχη για το Μπατάκ στη Βουλγαρία και τις ελληνικές εκδοχές του μακεδονισμού, μέχρι τον ετεροχρονισμό της εισόδου των ελληνικών στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη το 1912, τον εθναρχικό ρόλο της Εκκλησίας και τη συγκρότηση της εθνικής από τις τοπικές ταυτότητες.
Και οι πέντε ιστορικοί ανέδειξαν πτυχές εμμονών και ιδεολογικών χρήσεων στην ιστορία και την πολιτική, τη διαπλοκή πραγματικοτήτων και αναπαραστάσεων, εμπνεόμενοι από το ιστοριογραφικό παράδειγμα του πολίτη-ιστορικού Φιλίππου Ηλιού.
