Περιγραφή
Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε με την ευκαιρία της αναδρομής στον Ζυλ Ντασέν που οργανώθηκε από το 34ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (5-14 Νοεμβρίου 1993). Τον συντονισμό του αφιερώματος είχε η Αθηνά Σωτηροπούλου.
Η σταδιοδρομία του Ζυλ Ντασέν υπήρξε, θα ‘λεγα, εκπληκτική. Ένας πραγματικά διεθνής σκηνοθέτης, που οδηγήθηκε στην εξορία από το Κυνήγι των Μαγισσών της Επιτροπής Ανιαμερικανικών Ενεργειών, γύρω στις αρχές της δεκαετίας του ’50, και κατόρθωσε να κάνει κινηματογράφο στην Αγγλία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ελλάδα, με φιλμ που μεταξύ τους δεν έχουν τίποτα κοινό, όπως για παράδειγμα το Η νύχτα και η πόλη και το Ποτέ την Κυριακή.
Ο Ντασέν κατόρθωσε να συνδυάσει την παραδοσιακή αφηγηματικότητα του κινηματογράφου του Χόλιγουντ με το οπτικό στιλ του ευρωπαϊκού κινηματογράφου.
Προσωπικά θαυμάζω τα φιλμ νουάρ που γύρισε στα τέλη της δεκαετίας του ’40: Ο δήμιος των κολασμένων (Brute Force), Η γυμνή πόλη (The Naked City) και Άνθρωποι του αίματος (Thieve’s Highway). […]
Όμως, το φιλμ του που με επηρέασε περισσότερο από κάθε άλλο, ήταν το Η νύχτα και η πόλη (Night and the City), ιδίως σε ό,τι αφορά το φόντο των Κακόφημων δρόμων. Ο Ρίτσαρντ Ουίντμαρκ υποδύεται έναν κατατρεγμένο, έναν φουκαρά μικροαπατεώνα που τρέχει όλη τη νύχτα, που τρέχει μες στους σκοτεινούς, επικίνδυνους δρόμους, πανικόβλητος, απελπισμένος -όπως ο Τσάρλι στους Κακόφημους δρόμους. Και οδηγείται στην καταστροφή, όπως ο Τσάρλι: με το σημάδι της καταδίκης χαραγμένο στο πρόσωπό του. Οι δύο πανίσχυρες δυνάμεις με τις οποίες πρέπει να τα βγάλει πέρα, καταλήγουν αναπόφευκτα να τον συντρίψουν.
Ένα άλλο από τα αγαπημένα μου φιλμ του Ντασέν είναι το Ριφιφί. Μέσα στην παράδοση του γαλλικού policier μυθιστορήματος, ο Ντασέν δημιουργεί κάτι σαν αρχέτυπο για ένα ολόκληρο κινηματογραφικό είδος. Ο τρόπος που χρησιμοποίησε ένα μουσικό λάιτ-μοτίβ για να δημιουργήσει ύφος και ατμόσφαιρα, ήταν επαναστατικός. Η σεκάνς της ληστείας -εντελώς βουβή, εκτός από κάποιους σποραδικούς φυσικούς ήχους- είναι πλέον μια από τις κλασικές του σασπένς.
Εξακολουθώ να βλέπω τις ταινίες του Ζυλ Ντασέν. Τις θεωρώ πηγή έμπνευσης, καθώς και απόλαυσης, κι όποτε βρίσκω ευκαιρία, κάνω ό,τι μπορώ για να τις επισημάνω σε νεότερους θιασώτες και δημιουργούς του κινηματογράφου.
7 Οκτωβρίου 1993
Martin Scorsese
Περιέχονται τα κείμενα:
– Martin Scorsese, On Jules Dassin (κείμενο στα αγγλικά)
– Martin Scorsese, Για τον Ζυλ Ντασέν (κείμενο στα ελληνικά)
– Γιώργος Μπράμος, Στην Οδό Αθηναίων Εφήβων
– Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, Ο ουμανισμός του Ντασέν
– Αχιλλέας Κυριακίδης, ‘Brains and guts’ ή πέντε υποσημειώσεις σε μια φανταστική πραγματεία
– Τάσος Γουδέλης, Ριφιφί ή ένας Αμερικανός στο Παρίσι
– Ο κυνισμός είναι ο θάνατος της καρδιάς…, μια συζήτηση του Jules Dassin με τους Francois Truffaut και Claude Chabrol
– Νίκος Κολοβός, Ένας Αμερικανός Έλληνας
– Κουβεντιάζοντας με τον Ντασέν, συζήτηση του Dassin με τους Μιχάλη Δημόπουλο και Αχιλλέα Κυριακίδη
– Αθηνά Σωτηροπούλου, Φιλμογραφία Ζυλ Ντασέν
