Εισηγήσεις ομιλιών από την παρουσίαση του βιβλίου της Χριστίνας Αργυροπούλου “Η γλώσσα στην ποίηση του Έκτορα Κακναβάτου”

Ο Θανάσης Νάκας (1949-2021) ήταν καθηγητής γλωσσολογίας στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διετέλεσε Διευθυντής Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών. Επισκέπτης Ερευνητής (1995-1996) στον Τομέα Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου του Salzburg. Μαθήματα της ειδικότητάς του δίδαξε και στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Μαράσλειο Διδασκαλείο, στη ΣΕΛΜΕ, στο Πρόγραμμα "Ακαδημαϊκής και Επαγγελματικής Αναβάθμισης Λειτουργών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης", κ.α. Εκτός από τη γλωσσολογία και τη γλωσσική διδασκαλία, τον απασχόλησαν θέματα φιλολογίας, θεωρίας της λογοτεχνίας και ρητορικής. Τιμήθηκε με ειδικό μετάλλιο, που του απένειμε ο πρόεδρος της Γαλλικής Βουλής, για τη μετάφραση και διάδοση του έργου του Montaigne στην Ελλάδα. Δημοσιεύματα: δέκα βιβλία ή, συνολικά, 129 δημοσιεύσεις (μαζί με τις συνεργασίες σε περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων, κτλ.).

Ο Σωφρόνης Χατζησαββίδης είναι καθηγητής στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1950. Απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Γλωσσολογίας, Παιδαγωγικής και Φιλοσοφίας στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Βρυξελλών. Δίδαξε σε διάφορα πανεπιστημιακά τμήματα της Ελλάδας και της Κύπρου μαθήματα Γλωσσολογίας και Διδακτικής της ελληνικής γλώσσας. Έχει δημοσιεύσει δέκα βιβλία και περί τις εκατό εργασίες γλωσσολογικού και γλωσσοπαιδαγωγικού περιεχομένου σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά. Ασχολείται επιστημονικά με τη νεοελληνική γλώσσα, τη διδακτική της, την ποικιλία της και το δημοσιογραφικό λόγο.

O Eρατοσθένης Γ. Kαψωμένος, από τα Xανιά της Kρήτης, είναι Kαθηγητής Nέας Eλληνικής Φιλολογίας και Θεωρίας της Λογοτεχνίας στο Tμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Iωαννίνων (1983 κ.ε.) και Κοσμήτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής. Πτυχιούχος και διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι [Αισθητική - Θεωρία της Τέχνης και του Πολιτισμού: Universite de Paris-Sorbonne (Paris I), Υφολογία - Σημειωτική της Λογοτεχνίας: Universite de Paris VII και Ecole des Hautes Etudes], έχει στρέψει την ερευνητική του προσπάθεια στους τομείς της Θεωρίας και της Ερμηνείας της Λογοτεχνίας. Υπήρξε ένας από τους εισηγητές στην Ελλάδα της Δομικής Θεωρίας και της Σημειωτικής (Αφηγηματολογία - Ποιητική - Κοινωνιοσημειωτική), καθώς και της Στατιστικής Υφολογίας. Την τελευταία δεκαετία το ερευνητικό του ενδιαφέρον έχει στραφεί προς τη Θεωρία του Πολιτισμού και την ανάλυση των πολιτισμικών φαινομένων. Με πρόσκληση των αντίστοιχων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, έχει πραγματοποιήσει επισκέψεις διδασκαλίας σε πολλά πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αυστραλίας. Είναι ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Σημειωτικής Εταιρείας (1978 κ.ε.), αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Σημειωτικών Εταιρειών των Βαλκανικών Χωρών (1997 κ.ε.) και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Διεθνούς Σημειωτικής Εταιρείας (1980 μέχρι σήμερα). Έχει αναπτύξει μεγάλη δραστηριότητα στον τομέα των Διαπανεπιστημιακών Προγραμμάτων Συνεργασίας ERASMUS, LINGUA, ΣΩΚΡΑΤΗΣ/ERASMUS (1991 κ.ε.), με στόχο την ανάπτυξη των Νεοελληνικών Σπουδών στις χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Η Χριστίνα Αργυροπούλου γεννήθηκε στο Σκούρα Πατρών, φοίτησε στο ΑΠΘ και στη συνέχεια στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Υπηρέτησε ως φιλόλογος για πολλά χρόνια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και ως Σχολική Σύμβουλος. Επίσης, υπηρέτησε στο Υπουργείο Παιδείας της Πολιτείας της Victoria στη Μελβούρνη και στο Ευρωπαϊκό Σχολείο του Λουξεμβούργου και δίδαξε ευρωπαϊκό Baccalaureate. Από το 2000 μετακινήθηκε στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έως και το 2007, καθώς εξελέγη για την έδρα της Συμβούλου στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Είναι Δρ. Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Βρυξελλών (ULB) με θέμα: «Η Γλώσσα στην ποίηση του Ε. Κακναβάτου, η Γραμματική και οι λειτουργίες της ποιητικής γλώσσας». Έχει DEA, Διδασκαλείο Μ.Ε., επιμορφώσεις και πλούσιο ερευνητικό έργο στη ΝΕ Λογοτεχνία και τη ΝΕ Γλώσσα. Έχει και πλούσιο συγγραφικό έργο, σχολικά βιβλία: Nέα Eλληνικά TEE, Λεξικό ΚΕΔΑ, Λέξεις και Εικόνες, Πολυθεματικό Βιβλίο Γυμνασίου για την Ευέλικτη Ζώνη. Ατομικά βιβλία: Διδακτική της Ιστορίας, εκδ. Παύλος, Η διαθεματικότητα στα Φιλολογικά Μαθήματα, εκδ. Μεταίχμιο, Η Ανθολογημένη Ποίηση στο Γυμνάσιο και το Λύκειο, εκδ. Ταξιδευτής, Τα Γυναικεία Πορτρέτα στα Ομηρικά Έπη, εκδ. Γαβριηλίδης, 2013. Καζαντζακικά Μελετήματα, Νίκος Καζαντζάκης, ένας χαλκέντερος και πολύτροπος δημιουργός, εκδ. Έναστρον 2020. Η Λέξη και η Άβυσσος, εκδ. Γαβριηλίδης (1η έκδοση), 2η έκδοση εκδ. Έναστρον 2021, 2015, Η Ποιητική του Χώρου στα Ομηρικά Έπη, εκδ. Γαβριηλίδης 2016, Σε πρώτο πρόσωπο, εκδ. Γαβριηλίδης 2018 (1η έκδοση), 2η έκδοση εκδ. Έναστρον 2022, Ψηφίδες ζωής, εκδ. Έναστρον 2022. Εισαγωγή σε συλλεκτική έκδοση Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 ημέρες του Ιουλίου Βερν, μετάφραση Ν. Καζαντζάκη του 1931, εκδ. Μουσείο Ν. Καζαντζάκη, το θεωρητικό μέρος για τη διδασκαλία της ΝΕ Γλώσσας σε σχολικό υλικό για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, εισαγωγή για τον Κοραή στο βιβλίο Κοραής, Σταντάλ, Σατωμπριάν, επιμ. Τ. Τσαλίκη-Μηλιώνη, εκδ. Νήσος 2018. Έχει πλούσιο αρθρογραφικό έργο και ως συνταξιούχος συμμετέχει σε Συνέδρια, Σεμινάρια και Ημερίδες με άρθρα της, γράφει ποίηση και συγγράφει βιβλία για τον ομηρικό πολιτισμό και για νεοέλληνες ποιητές και πεζογράφους. (Πηγή: "Έναστρον Εκδόσεις", 2024)

Ο υπερρεαλιστής ποιητής της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς Έκτωρ Κακναβάτος (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Γιώργου Κοντογιώργη), γεννήθηκε στον Πειραιά το Σεπτέμβριο του 1920 όπου και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1943 εκδίδοντας την ποιητική συλλογή "Φούγκα". Στα χρόνια που μεσολάβησαν έως το δεύτερο έργο του ("Διασπορά", 1961) βίωσε την εμπειρία της εποχής: συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση ως μέλος του ΕΑΜ, φυλακίστηκε και εξορίστηκε στα χρόνια του Εμφυλίου. Μετά την Απελευθέρωση, το 1947, εξορίστηκε στην Ικαρία και το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου μετάχθηκε στη Μακρόνησο. Απολύθηκε το 1949, με την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού. Από το 1958 έως το 1962 εργάζεται στη Σύρο όπου φτιάχνει δικό του φροντιστήριο. Σε φροντιστήρια υποψηφίων για τα ΑΕΙ δίδαξε επίσης στην Αθήνα τη δεκαετία από το 1963 έως το 1973. Το 1973 διδάσκει στη Σχολή Μωραΐτη. Το 1979 διορίζεται για πρώτη φορά στο Δημόσιο, από το οποίο ήταν αποκλεισμένος λόγω πολιτικών φρονημάτων. Συνταξιοδοτήθηκε το 1986. Τα ποιήματα του Έκτορα Κακναβάτου συνδυάζουν με ιδιοφυή τρόπο τον υπερρεαλισμό με την πολιτική ποίηση, με έντονες επιρροές από τα μαθηματικά και τις θεωρίες του χάους. Το ποιητικό έργο του υπήρξε συνεχές και αμετακίνητο στις προθέσεις του. Εξέδωσε τις συλλογές: "Φούγκα" (1943), "Διασπορά" (1961), "Η κλίμακα του λίθου" (1977), "Τετραψήφιο" (1971), "Τετραψήφιο με την έβδομη χορδή" (1972), "Διήγηση" (1974), "Οδός Λαιστρυγόνων" (1978), "Τα μαχαίρια της Κίρκης" (1981), "Ανάστιξη του θρύλου για τα νεφρά της πολιτείας" (1981), "In Perpetuum" (1983) "Κιβώτιο ταχυτήτων" (1987), οι οποίες συγκεντρώθηκαν σε δύο τόμους, το 1990, από τις εκδόσεις 'Αγρα ("Ποιήματα 1943-1974" και "Ποιήματα 1978-1987"), και επανεκδόθηκαν σε ενιαίο τόμο τον Ιούλιο του 2010, "Οιακισμοί του Μενεσθέα Καστελάνου του Μυστρός" (1995), "Χαοτικά Ι" (1997), "Ακαρεί" (2001), "Υψικαμινίζουσες νεοπλασίες" (2001) και "Στα πρόσω ιαχής" (2005), και τον τόμο δοκιμίων "Βραχέα και μακρά: Για την ποίηση: γλώσσα και λόγος" (2005). Έφυγε από τη ζωή "πλήρης ημερών" στις 8 Νοεμβρίου του 2010, σε ηλικία 90 ετών.

Ο Γιώργος Ε. Δαρδανός γεννήθηκε στην Άνδρο το 1942. Εμφανίστηκε στο χώρο του βιβλίου στα τέλη της δεκαετίας του 1950, εργαζόμενος αρχικά ως τυπογράφος. Το 1963 (συν)ίδρυσε την εκδοτική εταιρεία "Gutenberg". Στον όμιλο των επιχειρήσεών του ανήκουν επίσης, σήμερα, οι εκδοτικές επωνυμίες "Τυπωθήτω", "Σπουδή" και "Φαντασία", στο πλαίσιο των οποίων εξέδωσε πάνω από 4.000 τίτλους βιβλίων. Έχει διατελέσει μέλος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης, μέλος του ΔΣ του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και της Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών, ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Ένωσης Κυκλαδικού Τύπου, και για τριάντα χρόνια στέλεχος (πρόεδρος, αντιπρόεδρος, γενικός γραμματέας) της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εκδοτών Βιβλιοπωλών (ΠΟΕΒ). Μαζί με συναδέλφους του, ασχολήθηκε με τη διοργάνωση εκθέσεων βιβλίων. Εμπνευστής και πρόεδρος της 1ης Γιορτής Βιβλίου στην Κηφισιά (1978). Επίσης, εμπνευστής και μέλος της επιτροπής για την ανάδειξη της Ελλάδας ως τιμώμενης χώρας στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης το 2001. Η δωρεάν διανομή του ISBN σε όλους τους εκδότες, η ίδρυση του "Σπιτιού του Βιβλίου", η μειωμένη φορολόγηση του βιβλίου και η ενιαία τιμή του, είναι μερικά από όσα πέτυχε στη διάρκεια της θητείας του ως πρόεδρος της ΠΟΕΒ. Πρωτοστάτησε μαζί με τον Υπουργό Παιδείας, Γεράσιμο Αρσένη, στην ίδρυση βιβλιοθήκης σε κάθε σχολείο της χώρας: έτσι δημιουργήθηκαν οι πρώτες πεντακόσιες βιβλιοθήκες, από τις οποίες όμως οι περισσότερες κατέληξαν αποθήκες, με τα βιβλία τους φυλακισμένα ανάμεσα σε σπασμένα θρανία και παλιούς υπολογιστές. Για τον εμπλουτισμό των επόμενων βιβλιοθηκών είχαν εγκριθεί εβδομήντα εκατομμύρια ευρώ. Μόνο το ένα δέκατο του ποσού διετέθη τελικά για τον συγκεκριμένο σκοπό. Τα υπόλοιπα χάθηκαν στην πορεία. Αυτή είναι η πικρότερη εμπειρία του από την πορεία του στα κοινά του βιβλίου. Η συγγραφική του δραστηριότητα περιλαμβάνει άρθρα και εργασίες γύρω από τα προβλήματα του βιβλίου, κείμενα για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος. Μαζί με άλλους έγραψε το βιβλίο "Το κοινωνικό περιεχόμενο της επανάστασης στην Άνδρο", επιμελήθηκε το "Χοροί της Άνδρου, συρτός και μπάλος", δημοσίευσε συλλογή κειμένων με τίτλο "Όταν η γάτα γλύφει τη λίμα", ενώ σε επιμέλειά του δημοσιεύτηκε το "Οι παπαγάλοι δεν διαβάζουν βιβλία", το "Σελίδες στην οθόνη ή στο χαρτί; Το μέλλον της ανάγνωσης" και το "Σχηματική σκέψη". Ασχολείται με θέματα της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Άνδρου, καθώς και του Αγίου Στεφάνου Αττικής, όπου διαμένει. Συμμετέχει ενεργά στα κοινά ως πολίτης. Τον Μάιο του 2010 τιμήθηκε σε ειδική εκδήλωση, μαζί με άλλους ιστορικούς εκδότες και βιβλιοπώλες, στο πλαίσιο της συμπλήρωσης 50 χρόνων από την ίδρυση της ΠΟΕΒ. Τον Δεκέμβριο του 2018 τιμήθηκε με το Βραβείο της Τάξης Γραμμάτων και Καλών Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών, "για το σύνολο της υπερπεντηκονταετούς προσφοράς του στα γράμματα και τις επιστήμες μέσω των καλαίσθητων εκδόσεων των εκδοτικών του οίκων, που αποτελούν από τους βασικούς πυλώνες της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής".