Η κριτική για τα βιβλία του Τηλέμαχου Αλαβέρα

Ο κριτικός και ιστορικός της λογοτεχνίας Αλέξανδρος Αργυρίου (1921-2009) γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Το πραγματικό του όνομα ήταν Αλέξανδρος Κουμπής. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο ΕΜΠ. Ταυτόχρονα, φανέρωσε τις λογοτεχνικές του αρετές συνεργαζόμενος ως κριτικός βιβλίου με τα περιοδικά "Ελεύθερα Γράμματα" (Νοέμβριος 1947 έως Ιούνιος 1949) και "Ποιητική Τέχνη" (1947-49). Το 1950 πήρε το απολυτήριο του (Βασιλικού) Ναυτικού "άνευ κυανής λωρίδος". Έκτοτε δούλευε επαγγελματικά σε μελέτες "φερόντων οργανισμών" (1950-1992). Συγχρόνως άρχισε να γράφει κριτικές βιβλίων στις εφημερίδες "Δημοκρατικός Τύπος" (1950), "Δημοκρατική" (1951). "Ημέρα" (1952) και στα περιοδικά "Στόχος" (1951), "Αγγλοελληνική Επιθεώρηση" (1953-54, περίοδος Γ. Π. Σαββίδη), "Καινούρια Εποχή" (1957-58), "Εποχές" (1963), "Ταχυδρόμος" (1965), "Νέα Πορεία" (1959-2009), "Κριτική" (1961) και "Η Συνέχεια" (1973). Έγραψε την "Εισαγωγή στη μεταπολεμική ποίηση" στην "Ανθολογία μεταπολεμικών ποιητών" των Ντίνου Γιωργούδη και Κ. Γεννατά (1957). Δημοσίευσε τακτικά επιφυλλίδες στην εφημερίδα "Το Βήμα" (1971-73 και 1979-85), και αραιά στις εφημερίδες "Μεσημβρινή" (1965) και "Η Καθημερινή" (1976-1980). Υπήρξε υπεύθυνος στο δεκάτομο λεξικό της "Εκδοτικής Αθηνών" για τα λήμματα λογοτεχνών του εικοστού αιώνα. Δίδαξε ιστορία λογοτεχνίας του Μεσοπολέμου, επί εξάμηνο, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στο Ρέθυμνο (1963-64). Μετείχε στη συντακτική επιτροπή που εξέδωσε τα "Δεκαοχτώ κείμενα" (1970), τα "Νέα κείμενα 1 και 2" (1971) και το περιοδικό "Η Συνέχεια" (1973). Έχουν εκδοθεί τρία αντίτυπα μελετών του "εκτός εμπορίου" (1957-1962), τρία βιβλία με "επιμέλεια" και "εκτενείς εισαγωγές" του σε ανθολογίες-γραμματολογίες (1969-1988) και πέντε τόμοι δοκιμίων-μελετών του (1984-1996). Συγκέντρωσε, επιμελήθηκε και "ανέσυρε" την ύλη των ετών 1929-1939 στον τόμο: "Νικόλας Κάλας: κείμενα ποιητικής και αισθητικής", 1982. Συμμετείχε σε είκοσι επτά "Σύμμεικτους" τόμους, για διάφορα θέματα λογοτεχνίας και ιστορίας της (1961-1997). Καρπός της μεγάλης πείρας του και της συνεχούς μελέτης είναι η οκτάτομη "Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας και της Πρόσληψής της (1918-2000)" που αποτελεί βασικό βοήθημα για τη σπουδή των ελληνικών γραμμάτων. Αντίθετα από ό,τι συμβαίνει με τις άλλες σημαντικές Ιστορίες της Λογοτεχνίας, η δική του δίνει λιγότερη έμφαση στην αφηγηματικότητα και περισσότερη στη βιβλιογραφική πληρότητα. Η πρωτοτυπία της έγκειται στο ότι καθρεφτίζει την εικόνα της ελληνικής λογοτεχνίας στα μάτια των συγχρόνων της μέσα από πλήθος παραθέματα. Μειλίχιος ως άνθρωπος, συναινετικός και καθόλου των άκρων, βοήθησε αναρίθμητους ερευνητές και λογοτέχνες στα πρώτα τους βήματα. Η ευρεία αποδοχή του αποτυπώθηκε στις πολλές τιμητικές διακρίσεις, ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1999), έλαβε το Α΄ Βραβείο κριτικής-δοκιμίου για το βιβλίο του "Διαδοχικές αναγνώσεις Ελλήνων υπερρεαλιστών" (1984), το Μέγα Βραβείο του Υπουργείου Πολιτισμού και για την συνολική προσφορά του το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (2004). Πέθανε στην Αθήνα από επιπλοκές της υγείας του, στις 22 Μαΐου 2009, σε ηλικία 88 ετών.

Ο Γιώργος Βέης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε επτά ευρωπαϊκές γλώσσες και στα κινεζικά. Το πρώτο του βιβλίο, "Φόρμες και άλλα ποιήματα", εκδόθηκε το 1974. Ακολούθησαν άλλα έντεκα βιβλία ποίησης, έως το "Μετάξι στον κήπο" (Ύψιλον, 2010). Από το 1976 ασχολείται με την κριτική της λογοτεχνίας. Μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Υπηρετεί στο Διπλωματικό Κλάδο του Υπουργείου Εξωτερικών. Διετέλεσε Πρόξενος στη Νέα Υόρκη, Γενικός Πρόξενος στο Ντόρτμουντ, στη Μελβούρνη, στο Χονγκ Κονγκ και στο Μακάο, σύμβουλος Πρεσβείας στο Πεκίνο και στη Σεούλ, επιτετραμμένος στο Καμερούν, με παράλληλη διαπίστευση στο Τσαντ, στο Σάο Τομέ-Πρινσίπε, στην Γκαμπόν, στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και στη Γουϊνέα του Ισημερινού. Διετέλεσε πρέσβης στο Σουδάν, με παράλληλη διαπίστευση στη Σομαλία. Το 2010 τοποθετήθηκε πρέσβης στην Ινδονησία, με παράλληλη διαπίστευση στη Μαλαισία, στο Σουλτανάτο του Μπρουνέι και στο Ανατολικό Τιμόρ. Έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Μαρτυρίας το 2000, για το βιβλίο "Ασία, Ασία", και με το Κρατικό Βραβείο Χρονικού-Μαρτυρίας το 2010, για το βιβλίο "Από το Τόκιο στο Χαρτούμ". Η ποιητική του συλλογή "Λεπτομέρειες κόσμων" (εκδ. Ύψιλον) απέσπασε το Βραβείο Λάμπρος Πορφύρας της Ακαδημίας Αθηνών το 2007. Το 2012 του απονεμήθηκε ο Ανώτερος Ταξιάρχης του Φοίνικος για τις υπηρεσίες του στο διπλωματικό σώμα. Το 2014 τιμήθηκε με το Βραβείο Ποίησης του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του έργου του. Τον Ιούλιο του 2015 προήχθη κατ' απόλυτη εκλογή από τον βαθμό του Πληρεξούσιου Υπουργού Α' στον βαθμό του Πρέσβεως και διορίστηκε Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην UNESCO. Τιμήθηκε με το Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο Μαρτυρίας - Βιογραφίας - Χρονικού - Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας του 2016 για το βιβλίο του με τίτλο "Παντού: Μαρτυρίες, μεταμορφώσεις".

Ο Αναστάσης Βιστωνίτης γεννήθηκε στην Κομοτηνή το 1952. Παρουσιάστηκε στα Γράμματα το 1970 και από τότε εξέδωσε δέκα ποιητικές συλλογές, έξι πεζογραφικά βιβλία, τέσσερις τόμους δοκιμίων κι ένα βιβλίο μεταφράσεων του Κινέζου ποιητή της δυναστείας των Τανγκ, Λι Χο. Έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρα, δοκίμια, ταξιδιωτικά κείμενα και κριτικά σημειώματα στις εφημερίδες "Η Καθημερινή" και "Η Αυγή" και στα περιοδικά "Αντί", "Νέα Πορεία", "η λέξη", "Χάρτης", "Γράμματα και Τέχνες", "Το Δέντρο", "Εντευκτήριο", "Φρέαρ και Poetix", καθώς και σ’ εφημερίδες και περιοδικά κύρους στο εξωτερικό (Haaretz, Delo, Herald Tribune, Lettre International, Sodobnost, Translation, 2B, 91st Meridian, Sodobnost, Versopolis, Pangolin House κ.α.). Ποίησή του παρουσιάστηκε σε διεθνή φεστιβάλ και σε κορυφαία Πανεπιστήμια (Harvard, Columbia, Renmin και Peking University του Πεκίνου, Baptist University του Χονγκ Κονγκ, όπου ήταν φιλοξενούμενος του διεθνούς προγράμματος συγγραφέων για ένα μήνα, Humboldt Universitat του Βερολίνου κ.α. Υπήρξε μέλος της επιτελικής ομάδας που συνέταξε τον φάκελο υποψηφιότητας της Αθήνας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 (επιμελητής και συντάκτης) και για ένα χρόνο εργάστηκε στην Οργανωτική Επιτροπή Αθήνα 2004. Από το 1983 ως το 1988 έζησε στις ΗΠΑ (Νέα Υόρκη και Σικάγο), όπου υπήρξε στην αρχή πολιτικός συντάκτης και στη συνέχεια αρχισυντάκτης της καθημερινής ελληνοαμερικανικής εφημερίδας "Πρωινή". Το 2015 και το 2016 διέμενε στην Κεντρική Ευρώπη ως ανταποκριτής του Βήματος. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Από το 1996 ως το 2001 υπήρξε μέλος του Δ.Σ. της Ομοσπονδίας Ευρωπαίων Συγγραφέων (European Writer’s Congress) και από το 2003 ως το 2008 αντιπρόεδρός της. Ποιήματα, δοκίμια και πεζογραφήματά του έχουν μεταφραστεί σε είκοσι γλώσσες. Πέντε ποιητικά βιβλία του εκδόθηκαν στα αγγλικά, τα γερμανικά, τα σλαβομακεδονικά, τα σλοβενικά και τα εβραϊκά κι ένα πεζογραφικό στα σερβικά.

Ο Θανάσης Γεωργιάδης γεννήθηκε το 1944 στους Γεωργιανούς Ημαθίας. Σπούδασε ελληνική και αγγλική φιλολογία. Επί δεκαετίες εργάζεται ως επιμελητής εκδόσεων. Μετέφρασε περισσότερα από τριακόσια έργα, συνεργάστηκε με πολυάριθμα έντυπα και διηύθυνε την έκδοση λογοτεχνικών περιοδικών. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές "Η αντιθετική όσο και ισόμερη βιολογία της Ελισάβετ Π. Γεωργιάδου" (1983), "Ο μέγας διάκοσμος" (1984), "Ύπνοι και θάνατοι" (1989), "Ωδές 1-4" (1991), "Μικρή γεωγραφία" (2000), τα πεζογραφήματα "Αλέξανδρος" (1996), "Αλέξανδρος -Ο Θείος Γνόφος" (2001), το μυθιστόρημα "Το βιβλίο του Ιορδάνη Γαβρά" (2001) τα ιστορικά μελετήματα "Η αρχαία Μακεδονία κατά τον Στράβωνα" (1991), "Θράκη και Θράκες στην αρχαιότητα" (1998), "Περίπλους Ευξείνου" (2001).

Φώτος Γιοφύλλης (1887-1981). Ο Φώτος Γιοφύλλης (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Σπύρου Μουσούρη) γεννήθηκε στην Κέρκυρα, στο χωριό Άγιοι Δούλοι. Ο πατέρας του ήταν δικαστικός. Στην Κέρκυρα τέλειωσε το Γυμνάσιο και σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική στην Καλλιτεχνική Σχολή. Το 1907 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου παρέμεινε ως το τέλος της ζωής του. Παρακολούθησε μαθήματα στη Νομική και τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και παράλληλα συνεργάστηκε με την εφημερίδα Ακρόπολις, ενώ υπήρξε επίσης διευθυντής και εκδότης σε περιοδικά όπως τα Πολιτισμός, Πρωτοπορία, Ελεύθερα Επτάνησα, Εφημερίς των Ιθακησίων και Οικονομική Ζωή. Το 1922 επιμελήθηκε την έκδοση Ανθολογία των νέων ποιητών μας 1900-1920. Τιμήθηκε με του Α΄ Βραβείο της Ελληνικής Γλωσσικής Εταιρείας και ήταν μέλος της Ένωσης Συντακτών, της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, του Συλλόγου Αρχαίου Δράματος Ευριπίδης, του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός και της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Την πρώτη του εμφάνιση στο χώρο της λογοτεχνίας πραγματοποίησε το 1905 με τη δημοσίευση ενός ποιήματος στην Εφημερίδα των Ειδήσεων (Κέρκυρας). Ακολούθησαν δημοσιεύσεις στο Νουμά, και το 1913 κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Αρχοντικά. Ακολούθησαν ποιητικές συλλογές, πεζογραφήματα και έργα για το θέατρο. Παράλληλα ασχολήθηκε με τη ζωγραφική. Πραγματοποίησε ατομικές εκθέσεις και πήρε μέρος σε ομαδικές, ενώ έγραψε και μελέτες για την ελληνική τέχνη. Πέθανε στην Αθήνα. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Φώτου Γιοφύλλη βλ. Σιμόπουλος Ηλίας, «Γιοφύλλης Φώτος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και χ.σ., «Γιοφύλλης Φώτος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).

Ο Αλέξης Ζήρας γεννήθηκε το 1945 στην Αθήνα. Είναι κριτικός λογοτεχνίας, γραμματολόγος και μεταφραστής. Στο παρελθόν εργάστηκε ως στέλεχος εμπορικών επιχειρήσεων (1969-1974), υπεύθυνος εκδοτικού προγράμματος στις εκδόσεις "Πλέθρον" (1978-1988), σύμβουλος ραδιοφωνικών προγραμμάτων στην ΕΡΑ και ΕΤ (1982-1993), αρθρογράφος και λογοτεχνικός κριτικός στις εφημερίδες "Θεσσαλονίκη", "Η Αυγή", "Η Καθημερινή", "Ελευθεροτυπία". Σήμερα είναι επιφυλλιδογράφος στη μηνιαία επιθεώρηση "Διαβάζω". Διετέλεσε υπεύθυνος σύνταξης του "Λεξικού Νεοελληνικής Λογοτεχνίας" των εκδόσεων Πατάκη, συντάκτης του "Βιογραφικού Λεξικού" της Εκδοτικής Αθηνών και της "Εγκυκλοπαίδειας Πάπυρος-Λαρούς-Μπριττάνικα", καθώς επίσης και μέλος της συντακτικής επιτροπής των περιοδικών "Σχεδία", "Γράμματα και Τέχνες", "Τομές", "Ρεύματα", "Σημείο" της Λευκωσίας. Από το 2002 έως το 2011 διηύθυνε, μαζί με τον Κ.Γ. Παπαγεωργίου, την τριμηνιαία επιθεώρηση κριτικής "Κ". Άρθρα, κριτικά κείμενα και μεταφράσεις του έχουν επίσης δημοσιευτεί στα περιοδικά: "Η Λέξη", "Το Δέντρο", "Νέα Εστία", "Νέο Επίπεδο", "Θέματα Λογοτεχνίας", "Μπιλιέτο", "Το Τραμ", "Εντευκτήριο", "Νέα Πορεία", "Πόρφυρας", "Γραφή", "Υπόστεγο", "Ελίτροχος", "Η Ακτή" , "Η Άμαξα", "Νέα Εποχή", "Σημείο", "Μικροφιλολογικά", "Ύλαντρον" Κύπρου. Το 2009 και το 2011 εξελέγη, διαδοχικά, πρόεδρος του ΔΣ της Εταιρείας Συγγραφέων. Έργα του είναι: Ποίηση - "Αναζητώντας..." (ιδιωτ. εκδοση), Χαλκίδα, 1966 - "Ο ύπνος των ερωτιδέων", Τραμ, Θεσσαλονίκη, 1976· Πλέθρον, Αθήνα, 1984 Κριτικές μελέτες, δοκίμια - "Ανατομία εποχής - Πέντε δοκίμια κοινωνικού προβληματισμού", (ιδιωτ. έκδοση), Αθήνα, 1973 - "Θεωρία μορφών (Ζιντ, Κάφκα, Μαλρώ, Χεμινγκουέη, Καμύ, Σάρτρ)", Πλέθρον, 1978· 1992 - "Γενεαλογικά. Για την ποίηση και τους ποιητές του '70", Ρόπτρον, Αθήνα 1989 - "Η πεζογραφία του Περικλή Σφυρίδη: αυτοβιογραφικός λόγος και μυθοπλασία", Μπιλιέτο, Παιανία, 2000 - "Από το προσωπικό στο οντολογικό. Μεταβολές της ποιητικής όρασης του Τάκη Καρβέλη", Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2002 - "΄Ενας γραικός στα ξένα: αναγνώσεις άλλων λογοτεχνιών", Γαβριηλίδης, Αθήνα 2003 Ανάτυπα - Προσεγγίσεις στη νεώτερη ποίηση 1965-1980, Γραφή, Αθήνα, 1980 - "Les Metamorphoses de la prose grecque d' apres guerre. Introduction a l' "Arrets sur l' image", Editions Hatier, Paris 1989 - "Ορισμοί και συσχετίσεις στη νεώτερη ποίηση, 1980-1990", Χαλάνδρι, 1992 - "Η κυπριακή ποίηση.Θεματικές, γλωσσικές,υφολογικές διαστρωματώσεις της", Σημείο, Λευκωσία, 1997 - "Από τη γλώσσα της οργής στην τραυματική γλώσσα: ποιητές και ποιητικές μετά το 1970", ΄Ομβρος, Αθήνα 2001 Πεζό - "Η συνάντηση Λέον Τρότσκι-Αντρέ Μαλρώ: ένα χρονικό", Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2003 Μεταφράσεις: - Α. Μαλρώ, "Οι κατακτητές", Πλέθρον, Αθήνα 1979· 1999 - Ντ. Χ. Λώρενς, "Ο ήλιος κι άλλα διηγήματα", Νεφέλη, Αθήνα, 1981 - Α. Αρτώ, "Ο καλόγερος", Αιγόκερως, Αθήνα, 1981 - Π. Βερλαίν, "Οι καταραμένοι ποιητές", Αιγόκερως, Αθήνα 1982 - Σ. Μαλλαρμέ, "Ποίηση και μουσική", Πλέθρον, Αθήνα 1983 - Ρ. Μπάρτζιν, "Συνομιλίες με τον Χ. Λ. Μπόρχες", Ηριδανός, Αθήνα, 1985 - Γκυ ντε Μωπασσάν, "8 ερωτικές ιστορίες", Αιγόκερως, Αθήνα 1988 - Α. Μαλρώ, "Σχεδίασμα μιας ψυχολογίας του κινηματογράφου", Ρόπτρον, Αθήνα, 1989 - Λ. Λόβενταλ, "Για μια κριτική θεωρία της λογοτεχνίας", Ρόπτρον, Αθήνα, 1990 - Γκυ ντε Μωπασσάν, "Ο λύκος κι άλλα διηγήματα", Ρόπτρον, 1990 - Μπλαιζ Σαντράρ, "Ο χρυσός", Καστανιώτης, Αθήνα, 1998 - "Η τέχνη της γραφής στον 20ό αιώνα" (συνεντεύξεις ξένων λογοτεχνών), Καστανιώτης, Αθήνα 2000

Πάνος Θασίτης (1923-2008). Ο Πάνος Θασίτης γεννήθηκε στον Μόλυβο της Μυτιλήνης. Οι γονείς του ήταν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Από το 1930 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στη Θεσσαλονίκη, όπου σπούδασε νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και εργάστηκε ως δικηγόρος. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, φοιτητής τότε, υπήρξε μέλος της συντακτικής ομάδας του φοιτητικού περιοδικού "Ξεκίνημα". Στο ίδιο περιοδικό πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας το 1944 με τη δημοσίευση του ποιήματος "Έτσι είναι πάντα". Την ίδια περίοδο πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και υπήρξε αρχισυντάκτης του περιοδικού της ΕΠΟΝ Μακεδονίας-Θράκης "Λεύτερα Νιάτα". Διώχτηκε και εξορίστηκε στον Άη Στράτη και τη Μακρόνησο για τα πολιτικά του φρονήματα (1947-1950). Μετά την ολοκλήρωση και της στρατιωτικής του θητείας εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή, με τίτλο "Δίχως Κιβωτό" (1951). Συνεργάστηκε με τα περιοδικά "Ελεύθερα Γράμματα", "Καινούρια Εποχή", "Νέα Πορεία", "Κριτική", "Συνέχεια", "Φοίνικας", "Νέα Εστία", "Κριτική", "Αντί", "Ο Πολίτης", "Παρατηρητής" και την εφημερίδα "Καθημερινή", όπου δημοσίευσε μελέτες, δοκίμια και κριτικά άρθρα για τη λογοτεχνία. Τιμήθηκε με το Βραβείο Ποίησης του Δήμου Θεσσαλονίκης το 1951 και ήταν μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης. Πήρε μέρος στο διεθνές φεστιβάλ ποίησης στη Struga της πρώην Γιουγκοσλαβίας (1982) και τον επόμενο χρόνο στο Διεθνές Συνέδριο Ποίησης του Βελιγραδίου ως τακτικός σύνεδρος και εισηγητής. Υπήρξε μέλος των επιτροπών του ποιητικού διαγωνισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης (1960) και του θεατρικού διαγωνισμού του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (1964), μέλος του Δ.Σ. της "Τέχνης" (1962-1964) και του Κ.Θ.Β.Ε. (1974-1977), μέλος της οργανωτικής επιτροπής του θεσμού "Βαλκανικό Θέατρο" (1980) και της επιτροπής μελέτης και αναθεώρησης των ελληνικών κρατικών σκηνών. Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά, ρωσικά, πολωνικά και άλλες γλώσσες. Ο Πάνος Θασίτης τοποθετείται στην πρώτη μεταπολεμική ποιητική γενιά. Το έργο του χαρακτηρίζεται από έντονο πολιτικό και κοινωνικό προβληματισμό. Ασχολήθηκε επίσης με τη θεωρία και την κριτική της λογοτεχνίας. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη στις 21 Αυγούστου 2008, σε ηλικία 85 ετών. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Πάνου Θασίτη βλ. Αλέξανδρος Αργυρίου, "Πάνος Θασίτης", στο "Η ελληνική ποίηση: Η πρώτη μεταπολεμική γενιά", σ.164-165. Αθήνα: Σοκόλης, 1982 και σελίδες 15-16 του περιοδικού "Ο Παρατηρητής", τχ. 13, αφιερωμένου στον Πάνο Θασίτη. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.). (φωτογραφία: Κώστας Μητρόπουλος, 2001)

Η Μάρη Θεοδοσοπούλου γεννήθηκε στον Βόλο το 1950 και μεγάλωσε στην Καλλιθέα. Σπούδασε χημικός μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και έκανε το διδακτορικό της στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, στις ΗΠΑ. Συνέχισε την ερευνητική της δραστηριότητα στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών, στην ομάδα του Ilya Prigogine (Νόμπελ Χημείας, 1977, ο οποίος αναγνώρισε τη συμβολή της, μαζί με άλλους ερευνητές, στη θεωρητική περιγραφή της "μη-αντιστρεπτής θερμοδυναμικής"). Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ασχολήθηκε με την κριτική θεατρικών παραστάσεων σε συνεργασία με το περιοδικό "Αντί" (1987-88) και στη συνέχεια με την κριτική λογοτεχνίας σε συνεργασία με το "Αντί" (1989), την εφημερίδα "Εποχή", και αργότερα με την εφημερίδα "Το Βήμα" (1998-2008) και με το ένθετο "Βιβλιοθήκη" της εφημερίδας "Ελευθεροτυπία" (2009-2011). Η παρέμβασή της στον χώρο του βιβλίου και της λογοτεχνίας πραγματοποιήθηκε κυρίως μέσω της "Εποχής", όπου δημοσίευσε τις περισσότερες κριτικές της επί δυόμιση δεκαετίες, μετά τη δεκαετία του '90, διατηρώντας τη μόνιμη στήλη κριτικής λογοτεχνίας "Ex-libris" (πρβλ. "Εποχικά", εκδόσεις Νεφέλη, 1999). Έφυγε από τη ζωή πρόωρα στις 9 Αυγούστου 2016.

Άλκης Θρύλος (1896-1971). Ψευδώνυμο της Ελένης Νεγρεπόντη, συζύγου του Κώστα Ουράνη. Γεννήθηκε στην Αθήνα. Από νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με την κριτική. Συνεργάτις του περιοδικού "Νέα Εστία", κράτησε τη στήλη της θεατρικής κριτικής από το 1927 και ως το τέλος της ζωής της, ενώ συνεργάστηκε επίσης με το "Νουμά" του Ταγκόπουλου και την "Ακρόπολη" του Βλάση Γαβριηλίδη, τον "Πυρσό", το "Βωμό", την "Ελληνική Δημιουργία", την "Αρμονία", την "Καινούργια Εποχή" και άλλα έντυπα. Διετέλεσε μέλος της επιτροπής των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας, μέλος της καλλιτεχνικής επιτροπής του Εθνικού Θεάτρου και σύμβουλος της Ένωσης θεατρικών και μουσικών κριτικών, ενώ ίδρυσε την Ομάδα των Δώδεκα. Το 1969 αναγορεύτηκε πρόσεδρο μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, όπου και άφησε την περιουσία της. Ασχολήθηκε με το θέατρο ως συγγραφέας του μονόπρακτου έργου "Φλοίσβος", που παραστάθηκε το 1916, εξέδωσε επίσης κείμενα ταξιδιωτικών εντυπώσεων, κυρίως ωστόσο ασχολήθηκε με το δοκίμιο και την κριτική. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Ελένης Ουράνη βλ. Γεωργουσόπουλος Κώστας, "Θρύλος Άλκης", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό{, τ. 4, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και Χατζηφώτης Ι.Μ., "Θρύλος Άλκης", στη "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", τ. 7, Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).

Ο Τόλης Καζαντζής (1938-1991) γεννήθηκε και έζησε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε νομικά και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου. Το πεζογραφικό του έργο, οι βιβλιοκρισίες του και οι μελέτες του γύρω από το πολιτιστικό κλίμα της Θεσσαλονίκης είναι δημοσιευμένα σε περιοδικά, εφημερίδες και συλλογικές εκδόσεις. Έργα του σε βιβλία: α) Πεζογραφία: Η κυρα - Λισάβετ 1975, Η παρέλαση 1976, Ενηλικίωση 1980, Οι πρωταγωνιστές 1983, Μια μέρα με τον Σκαρίμπα 1985 (κρατικό βραβείο 1986), Καταστροφές 1987, Το τελευταίο καταφύγιο 1989, Ματαιότης ματαιοτήτων 1994. β) Μελέτη: Η πεζογραφία της Θεσσαλονίκης 1912-1983, 1991. Διηγήματά του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ολλανδικά και ιταλικά

Ο Σαράντος Ι. Καργάκος (1937-2019) γεννήθηκε στο Γύθειο το 1937. Στη διάρκεια του Εμφυλίου εγκαθίσταται στην Αθήνα. Σπούδασε κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πρωταγωνίστησε στο αμφισβητικό κίνημα των ετών 1961-1967 και υπήρξε ο εισηγητής του 15% για την παιδεία. Εργάσθηκε επί τριάντα πέντε έτη στα μεγαλύτερα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια των Αθηνών και στους μεγαλύτερους φροντιστηριακούς οργανισμούς, στους οποίους πάντα υπήρξε ιδρυτικό μέλος. Συνεργάσθηκε με τα περιοδικά Οικονομικός Ταχυδρόμος, Κοινωνικές Τομές, Ιχνευτής. Ελλοπία, Άρδην, Ευθύνη και 4 Τροχοί. Επί τετραετία (1997-2001) ήταν αρθρογράφος, επιφυλλιδογράφος και κριτικός των εφημερίδων Ελεύθερος Τύπος και Τύπος της Κυριακής. Έγραψε πάνω από εξήντα βιβλία. Από αυτά ξεχωρίζουν οι γλωσσικές μελέτες "Αλαλία" και "Αλεξία", η ιστορική μελέτη "Από το μακεδονικό ζήτημα στην εμπλοκή των Σκοπίων", οι συλλογές δοκιμίων "Προβληματισμοί: 'Ένας διάλογος με τους νέους" (6 τόμοι) και "Κινούμενη άμμος", το δίτομο ιστορικό έργο "Ιστορία του ελληνικού κόσμου και του μείζονος χώρου", η επίσης ιστορική μελέτη "Αλβανοί - Αρβανίτες - Έλληνες", η ογκώδης μονογραφία "Αλεξανδρούπολη, μια νέα πόλη με παλιά ιστορία", η πολιτική μελέτη: "Παγκοσμιοποίηση: Προς ένα παγκόσμιο ολοκληρωτικό σύστημα εξουσίας". Έφυγε από τη ζωή στις 14 Ιανουαρίου 2019, σε ηλικία 82 ετών.

Ο Ηλίας Κεφάλας γεννήθηκε το 1951 στο χωριό Μέλιγος Τρικάλων. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στην Αθήνα, όπου και έζησε από το 1969 έως το 1992. Σήμερα ζει και πάλι στον γενέθλιο τόπο του, παρακολουθώντας φωτογραφικά τη φύση, γράφοντας ποίηση, δοκίμιο και πεζογραφία και ασκώντας λογοτεχνική και εικαστική κριτική, σε περιοδικά λόγου και τέχνης. Ασχολήθηκε με το ραδιόφωνο και περιστασιακά με την τηλεόραση. Μεταφράζει και παρουσιάζει γαλλόφωνους ποιητές. Σε στήλη του περιοδικού "Ευθύνη" δημοσιεύει κριτικές αποτιμήσεις προσώπων και κειμένων της νεοελληνικής γραμματείας, ως ύστερες εντυπώσεις από μια δεύτερη ανάγνωση. Σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά ("Αυγή", "Διαβάζω", "Εντευκτήριο", κ.λπ.) παρουσιάζει τις εντυπώσεις τους από τη σύγχρονη λογοτεχνική δημιουργία. Συντελεί στην έκδοση της επιστημονικής επετηρίδας "Τρικαλινά". Συνεργάζεται με τα κυριότερα λογοτεχνικά περιοδικά, όπου φιλοξενούνται ποιήματά του και άλλα κείμενα. Παλαιότερα διακόνησε επισταμένως της κριτική βιβλίου στα περιοδικά "Τομές", "Νέες Τομές", "Διαβάζω" και "Οδός Πανός", όπου φιλοξενήθηκαν περισσότερα από χίλια κείμενά του. Κάποια ποιήματα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, ιταλικά και πολωνικά.

Η Ελισάβετ Κοτζιά γεννήθηκε το 1954 στην Αθήνα. Είναι κριτικός λογοτεχνίας. Σπούδασε οικονομικά στο Τμήμα Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών και ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό τμήμα Ευρωπαϊκών Σπουδών στο London School of Economics. Εργάστηκε στο περιοδικό "Το τέταρτο) (1987-1989) και από το 1987 ως το 2012 κάλυψε την εβδομαδιαία στήλη κριτικής βιβλίου στην εφημερίδα "Καθημερινή".

Αλέξανδρος Κοτζιάς (1926-1992). Ο Αλέξανδρος Κοτζιάς γεννήθηκε στην Αθήνα, δεύτερος γιος του Παναγιώτη Κοτζιά από τη Δημητσάνα και της Ξένης το γένος Αλεξανδροπούλου από τη Χαλκίδα. Η οικογένειά του ήταν εύπορη, καταστράφηκε όμως οικονομικά κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, καθώς είχε προηγηθεί και ο θάνατος του πατέρα ήδη από το 1936. Ο Αλέξανδρος σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από το 1943 ως το 1947 δεν αποφοίτησε όμως, καθώς το αντικείμενο δεν τον ενδιέφερε. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου προσβλήθηκε από φυματίωση και το πατρικό του σπίτι λεηλατήθηκε και πυρπολήθηκε. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας (1948-1952) επισκέφτηκε πολλά μέρη της Ελλάδας και από το 1950 ως το 1956 στράφηκε μαζί με το μεγαλύτερο αδερφό του Κώστα στις οικοδομικές επιχειρήσεις. Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε το 1943 με τη δημοσίευση ενός διηγήματος στο περιοδικό "Μαθητικά Γράμματα" και πιο επίσημα δέκα χρόνια αργότερα με δημοσιεύσεις μεταφράσεων και μυθιστορημάτων, ενώ παράλληλα ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία και τη λογοτεχνική κριτική (1956-1982). Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Παπαδόπουλου συμμετείχε σε αντιστασιακές οργανώσεις και συνεργάστηκε στις εκδόσεις "18 Κείμενα", "Νέα Κείμενα Ι", "Νέα Κείμενα ΙΙ" και στο περιοδικό "Συνέχεια". Συνεργάστηκε με τις εφημερίδες "Μεσημβρινή" και "Το Βήμα" και από το 1975 ως το 1982 ανέλαβε την επιμέλεια της έκδοσης της "Φιλολογικής Καθημερινής". Εργάστηκε επίσης ως διευθυντής του γραφείου Τύπου της ελληνικής πρεσβείας του Λονδίνου και ως διευθυντής και ειδικός σύμβουλος της Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών. Παντρεύτηκε την Ελένη Αποστόλου με την οποία απέκτησε δυο παιδιά. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, αντιπρόεδρος (1982-1984) και σύμβουλός της (1986). Τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος (1987 για το έργο του "Φανταστική περιπέτεια"). Στο έργο του Αλέξανδρου Κοτζιά κυριαρχεί ο πολιτικός και κοινωνικός προβληματισμός γύρω από τη νεώτερη ελληνική ιστορία, από τη γερμανική κατοχή και τον Εμφύλιο, ως την πτώση της απριλιανής δικτατορίας και τις μέρες μας. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Αλέξανδρου Κοτζιά βλ. Μανώλης Γιαλουράκης, "Κοτζιάς Αλέξανδρος", στη "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", τ. 9, Αθήνα: Χάρη Πάτση, χ.χ., Αλέξης Ζήρας, "Κοτζιάς Αλέξανδρος", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 5, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 1986, Π.Α. Ζάννας, "Αλέξανδρος Κοτζιάς", στο "Η μεταπολεμική πεζογραφία· από τον πόλεμο του '40 ως τη δικτατορία του '67", τ. Δ', Αθήνα: Σοκόλης, 1988, σ. 142-223, και Αλέξης Ζήρας, "Κοτζιάς Αλέξανδρος", στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη, 2007, σ. 1135-1136. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.)

Ο Δημοσθένης Κούρτοβικ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Σπούδασε βιολογία στην Αθήνα και στη Σουτγάρδη. Είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Βρότσλαβ στην ανθρωπολογία. Δίδαξε στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης εξέλιξη της ανθρώπινης σεξουαλικότητας (το θέμα της διδακτορικής διατριβής του) και συγκριτική ψυχολογία. Παράλληλα με την επιστήμη του ασχολήθηκε διαδοχικά με το θέατρο, την κινηματογραφική κριτική και τη λογοτεχνία, ως συγγραφέας, κριτικός και μεταφραστής (έχει μεταφράσει ώς τώρα περίπου 60 βιβλία από οκτώ ξένες γλώσσες). Έχει δοκιμαστεί σε όλα τα είδη του πεζού λόγου (μυθιστόρημα, διήγημα, δοκίμιο, αφορισμοί, λογοτεχνική κριτική κ.λπ.). Μυθιστορήματα και διηγήματά του έχουν μεταφραστεί σε δέκα ξένες γλώσσες.

Τάσος Λιγνάδης (1926 -1989). Ο Τάσος Λιγνάδης γεννήθηκε στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια των εφηβικών του χρόνων βίωσε τη γερμανική κατοχή ως μέλος της Αντιστασιακής Οργάνωσης ΕΣΑΣ και παράλληλα δραστηριοποιήθηκε στον παράνομο Τύπο ως αρθρογράφος στα περιοδικά Μαθητικά Γράμματα και Νεανική Φωνή. Με την Απελευθέρωση γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου πήρε μέρος στο φοιτητικό κίνημα ως ιδρυτικό μέλος της ΔΕΣΠΑ (Διοικούσα Επιτροπή Συλλόγου Πανεπιστημίου) και πρόεδρος της ΠΕΚΕ (Πανσπουδαστική Επιτροπή Κυπριακού Αγώνα) και αναγορεύτηκε διδάκτωρ το 1970 με τίτλο της διατριβής του Το πρώτο Δάνειον της Ανεξαρτησίας. Το 1955 διορίστηκε καθηγητής στη Σχολή Μωραΐτη και το 1963 εκλέχτηκε λέκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών στη Φιλοσοφική Σχολή, θέση από την οποία παραιτήθηκε με την επιβολή της Απριλιανής Δικτατορίας. Εργάστηκε επίσης στη Σχολή Αηδονοπούλου, στο Pierce College , και στο Λύκειο του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου. Κατά τη διάρκεια της θητείας του στη Σχολή Μωραΐτη οργάνωσε θεατρικές παραστάσεις, ενώ την περίοδο της Μεταπολίτευσης διορίστηκε καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, θέση που κράτησε ως το 1980. Στο Εθνικό Θέατρο εργάστηκε επίσης ως καθηγητής στη δραματική σχολή. Από το 1977 εργάστηκε στην ΕΡΤ ως σύμβουλος προγράμματος με αρμοδιότητες στο χώρο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, διέκοψε ωστόσο τη συνεργασία του, λόγω ιδεολογικών διαφωνιών. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε το 1955 από τις σελίδες του περιοδικού της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού Νέον Αθήναιον, όπου δημοσίευσε πολλές μελέτες ως το 1963. Συνεργάστηκε επίσης με περιοδικά και εφημερίδες όπως τα : Ελληνικά Χρονικά του Λουκή Ακρίτα (1952-1954), Νέα Πορεία (Θεσσαλονίκης), Λόγος (1947), Χρονικό (1972), Νέα Εστία, Επίκαιρα, Νίκη, Εσπερινή, Μεσημβρινή, Η Καθημερινή. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Τάσου Λιγνάδη βλ. Αργυρίου Αλεξ., "Λιγνάδης Τάσος", Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 5. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1986 και Σταμέλος Δημήτρης, "Λιγνάδης Τάσος", Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 9. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).

Ο Π. Δ. Μαστροδημήτρης γεννήθηκε στο Μαντούδι Ευβοίας το 1934, πτυχιούχος και διδάκτορας της Φιλοσοφικής Αθηνών (1957 και 1970, αντίστοιχα), πραγματοποίησε έρευνες στην Ελλάδα και το εξωτερικό (την περίοδο 1965-1971, ειδικότερα, ως υπότροφος του Ι.Κ.Τ. και της Ακαδημίας Αθηνών) και, παράλληλα με το πολυετές διδακτικό έργο του, αρχικά στη Μέση Εκπαίδευση (1961-1968) και κατόπιν στο Πανεπιστήμιο (1966 κ.έξ.: 1972-1975 καθηγητής της Νεοελληνικής Φιλολογίας στη Θεσσαλονίκη, από το 1975 κ.έξ. στην Αθήνα, ομότιμος καθηγητής από το 2001), κατέθεσε μια πλούσια συγγραφική συγκομιδή (1958 κ.έξ.). Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, διετέλεσε μέλος επιφανών επιστημονικών σωματείων (Όμιλος Μελέτης του Ελληνικού Διαφωτισμού, Η εν Αθήναις Επιστημονική Εταιρεία, Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών, Εταιρεία Ευβοϊκών Σπουδών, Εταιρεία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Φ.Σ. "Παρνασσός", Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, Δ.Σ. του "Ιδρύματος Κωστή Παλαμά", Εταιρεία Συγγραφέων [επίτιμο μέλος], Istituto Siciliano di Studi Bizantini e Neoellenici "Bruno Lavagnini" στο Παλέρμο, Accademia del Mediterraneo στη Ρώμη, Societe des Etudes Neo-helleniques στο Παρίσι), προήδρευσε κριτικών επιτροπών του Υπουργείου Πολιτισμού για τα κρατικά λογοτεχνικά βραβεία (1994, 1997 και 2005 κ.έξ.), κατέλαβε καίριες θέσεις σε ιδρύματα και οργανισμούς (Ι.Κ.Γ., Ίδρυμα "Α.Σ. Ωνάσης", κ.ά.), χρημάτισε διευθυντής στον Τομέα Νεοελληνικής Φιλολογίας και πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας (1983-2001, με μικρά διαλείμματα) και διηύθυνε την "Επιστημονική Επετηρίδα" της Σχολής (1979-2003), ενώ επόπτευσε και εισηγήθηκε την έγκριση 28 διδακτορικών διατριβών. Για την προσφορά του τιμήθηκε με το βραβείο δοκιμίου του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη (1989 και 2002), με το κρατικό βραβείο Δοκιμίου-Κριτικής (1992) και με το χάλκινο μετάλλιο της Εταιρείας Ευβοϊκών Σπουδών (2004). Το επιστημονικό έργο του Π. Δ. Μαστροδημήτρη, όπως αντικατοπτρίζεται στα δημοσιεύματα του, που διαλαμβάνουν πλήρως και το περιεχόμενο της διδασκαλίας του στο Πανεπιστήμιο, συνδυάζει τέσσερις τομείς ενδιαφέροντος: μεθοδολογία των φιλολογικών σπουδών (θεωρητικά ζητήματα, τεχνικές έρευνας, βιβλιογραφία, βιβλιολογία κ.λπ.), γραμματολογία (σύνθετη ιστορικοερμηνευτική προσέγγιση φαινομένων και έργων, συγκριτολογικές θεωρήσεις, ειδολογικές διακρίσεις κ.λπ.), φιλολογική κριτική (αποκατάσταση και εκδοτική των κειμένων, αποδελτιώσεις, ερμηνεία κ.λπ.) και λογοτεχνική κριτική (αισθητική ανάλυση και αξιολογία). Και οι τέσσερις αυτοί τομείς υπηρετήθηκαν συστηματικά και συνδυαστικά με μελετήματα που είδαν το φως της δημοσιότητας σε πρακτικά συνεδρίων, αφιερώματα, περιοδικά έντυπα και εφημερίδες, άλλα και σε πολυάριθμες αυτοτελείς εκδόσεις (βλ. σχετική αναγραφή στον τιμητικό τόμο "Ευκαρπίας Έπαινος: Αφιέρωμα στον Καθηγητή Παναγιώτη Δ. Μαστροδημήτρη", επιμ. Γιώργος Ανδρειωμένος, Αθήνα: Πορεία, 2007, σσ. 55-117). Παραταύτα, αντιπροσωπευτικά ενός εκάστου εξ αυτών θα μπορούσαν να θεωρηθούν: [1] Για τη μεθοδολογία των φιλολογικών σπουδών: πρωτίστως ή μνημειώδης ("έν προόδω" από το 1974 κ.έξ.) "Εισαγωγή στη Νεοελληνική Φιλολογία" (2005), όπου και γραμματολογικό διάγραμμα, άλλα και κείμενα για τη ζωή και το έργο διαπρεπών φιλολόγων, όπως οι Εμμανουήλ Κριαράς, Απόστολος Σαχίνης, Νικόλαος Β. Τωμαδάκης, Γιώργος Γ. Αλισανδράτος κ.ά.π. [2] Για τη γραμματολογία ειδικότερα: οι έρευνες πάνω σε πρόσωπα και γραπτά τεκμήρια από την υστεροβυζαντινή περίοδο έως σήμερα, αρχής γενομένης από τα βιβλία "Νικόλαος Σεκουνδινός" (1970) και "Έλληνες λόγιοι" (τ. Α', Η979, 1988) ως τα πιο πρόσφατα "Νοταριακά έγγραφα από την Εύβοια" (2004), χωρίς να παραβλέπεται η σταθερή και μόνιμη πάντα μέριμνα του συγγραφέα για ένταξη κάθε αντικειμένου μελέτης του στο γραμματολογικό του συγκείμενο. [3] Για τη φιλολογική κριτική: οι εκδόσεις κειμένων ("Ό Όρκος" του Μαρκορά 1978, νέα έκδοση 1996, και κατόπιν τα "Ποιήματα" του Μαρκορά, 1988· "Ό Ζητιάνος" του Καρκαβίτσα, 1980, νέα έκδοση 1996· Αντρέα Καρκαβίτσα, "Η Λυγερή", 1994· παραθέματα στο εσωτερικό άλλων μελετημάτων κ.ά.), οι ανθολογίες ("Πρόλογοι Νεοελληνικών Μυθιστορημάτων", 1974, 1992· "Η Ποίηση του Νέου Ελληνισμού", 3 ττ., 1991, 2007), οι εργασίες για τη γλώσσα και την αρχαιογνωσία Νεοελλήνων λογοτεχνών (βλ. π.χ. Αναφορά στους Αρχαίους, 1994), καθώς και οι βιβλιοκρισίες φιλολογικών δημοσιεύσεων. [4] Τέλος, για τη λογοτεχνική κριτική (αλληλένδετη με τη φιλολογική σκευή πάντοτε και με τη συνεπέστερη ερμηνεία): οι μονογραφίες πάνω σε δημιουργούς και σε επιτεύγματα της νεοελληνικής ποίησης και πεζογραφίας, από τα τρίτομα Νεοελληνικά (1975-1988) ως τις άλλες συλλογές δοκιμίων, μεταξύ των οποίων και οι αυστηρά θεματικές Παλαμικά (2003), Παπαδιαμαντικά (2006), Επτανησιακά (2006) κ.ά. Εκείνο πού εξέχει στην όλη δραστηριότητα του Π. Δ. Μαστροδημήτρη -ερευνητική, διδακτική και συγγραφική- είναι το διαρκές ενδιαφέρον του για την εδραίωση της Νεοελληνικής Φιλολογίας ως πρωτεύοντος τομέα των πανεπιστημιακών ειδικεύσεων, η καθοριστική συμβολή του στην κατοχύρωση των Νεοελληνικών Σπουδών σε ακαδημαϊκό επίπεδο, το κύρος το οποίο με το παράδειγμα του προσέδωσε στην καλλιέργεια του αντικειμένου που αγάπησε και υπηρέτησε.

Ο Τάκης Μενδράκος γεννήθηκε το 1927 στον Πειραιά και από το 1941 ζει στην Αθήνα. Φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς να πάρει πτυχίο, και από την εφηβεία του ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία. Από το 1973 ασκεί μόνιμα την κριτική της λογοτεχνίας. Άρθρα, δοκίμια και μεταφράσεις του έχουν δημοσιευθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες, ενώ έχουν κυκλοφορήσει δεκαέξι βιβλία του, κυρίως μεταφράσεις από την αγγλόφωνη λογοτεχνία.

Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, λαογράφος και φιλόλογος Μ. Γ. Μερακλής γεννήθηκε το 1932 στην Καλαμάτα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Γοτίγγης της Γερμανίας, όπου και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή. Το 1975 εξελέγη τακτικός καθηγητής λαογραφίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, του οποίου διετέλεσε και πρύτανης (1981-1982). Στο χρονικό διάστημα 1990-1999 δίδαξε το ίδιο αντικείμενο στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, ύστερα από μετάκληση. Είναι προεδρος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας και χρημάτισε πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων. Έχει εκδώσει βιβλία αναφερόμενα στη λαογραφία και τη (νεοελληνική κατεξοχήν) φιλολογία και έχει δημοσιεύσει πολυάριθμα άρθρα σχετικά με τα δύο αυτά αντικείμενα.

Ο Νικόλαος Μέρτζος γεννήθηκε το 1936 στο πατρογονικό του Νυμφαίου σε παλαιά οικογένεια χρυσικών και εμπόρων εγκατεστημένη ήδη στη Θεσσαλονίκη, όπου διήλθε όλη του τη ζωή. Δικηγόρος, δημοσιογράφος και συγγραφέας 15 βιβλίων μέχρι το 2004. Από το 1955 επεδόθη επαγγελματικά στη δημοσιογραφία παράλληλα με τις σπουδές του στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Πρωτοστάτησε στο φοιτητικό κίνημα και στους εθνικούς αγώνες για την Κύπρο, τη Μακεδονία και τη Θράκη. Αρχισυντάκτης από το 1966 εργάσθηκε σκληρά σε πολλές εφημερίδες, σε περιοδικά, στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση και στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Διακρίθηκε ιδιαίτερα στο χρονογράφημα, στο πολιτικό άρθρα και στην πολιτική ανάλυση σε εφημερίδες της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας. Ειδικός στα βαλκανικά ζητήματα. Ταξίδεψε σε όλον σχεδόν τον κόσμο με επιτυχείς δημοσιογραφικές αποστολές. Εξ απορρήτων στενός συνεργάτης του Κωνσταντίνου Γ. Καραμανλή και Ευαγγέλου Αβέρωφ-Τοσίτσα, σύμβουλος του Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Κ. Μητσοτάκη στα εθνικά θέματα 1990-1993. Διηύθυνε την ιστορική εφημερίδα "Ελληνικός Βορράς", και το περιοδικό "Μακεδονική Ζωή" καθ' όλο το τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα. Μέλος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και της Μακεδονικής Επιτροπής όργωσε την Ελλάδα, την Ευρώπη, την Αυστραλία και τη Βόρειο Αμερική επί 30 χρόνια για τη Μακεδονία. Για την προσφορά του τιμήθηκε με δεκάδες διακρίσεις.

Ο Χαράλαμπος Μπακιρτζής είναι επίτιμος Έφορος των Αρχαιοτήτων. Υπηρέτησε από το 1964 στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, στις Εφορείες Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, όπου επέβλεψε, μεταξύ άλλων, τις ανασκαφές στα Άβδηρα και στην τοποθεσία "Σύναξη" της Μαρώνειας. Ως Έφορος Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης ολοκλήρωσε το έργο της αναστήλωσης των μνημείων και της συντήρησης των ψηφιδωτών της Θεσσαλονίκης που είχε αρχίσει μετά τους σεισμούς του 1978. Επίκουρος και αναπληρωτής Καθηγητής της Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1988-1998), διευθυντής του Ιδρύματος Αναστάσιος Γ. Λεβέντης (2011-). Διευθύνει την Ελληνική Αρχαιολογική Αποστολή στον Άγιο Γεώργιο Πέγειας στην Κύπρο, ίδρυσε και διευθύνει το Κέντρο Σύγχρονης Αρχαιολογίας και είναι μέλος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης. Επίσης, είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (ΕΚΒΜΜ).

Νίκος Μπακόλας (1927-1999). Ο Νίκος Μπακόλας γεννήθηκε και έζησε στη Θεσσαλονίκη, γιος του Χριστόφορου Μπακόλα και της συζύγου του Δέσποινας. Σπούδασε στο μαθηματικό τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής Θεσσαλονίκης (αποφοίτησε το 1956) και υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στην αεροπορία (1947-1950). Από τα φοιτητικά του χρόνια στράφηκε στη δημοσιογραφία με πρώτη εμφάνιση στην εφημερίδα "Νέα Αλήθεια" το 1951. Η δημοσιογραφία αποτέλεσε τη βασική επαγγελματική του δραστηριότητα. Συνεργάστηκε με τις περισσότερες εφημερίδες της συμπρωτεύουσας ("Ελεύθερος Κήρυξ", "Μακεδονία", "Ελεύθερος λόγος", "Θεσσαλονίκη", "Νέα Αλήθεια", "Ελληνικός Βορράς", "Δράσις"), όπου δημοσίευσε μεταφράσεις, άρθρα και φιλολογικά δοκίμια και υπήρξε κατά καιρούς υπεύθυνος σύνταξης και αρχισυντάκτης. Διετέλεσε επίσης προϊστάμενος του τμήματος τύπου της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (1959-1967) - και υπ’ αυτή την ιδιότητα άτυπος γραμματέας του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης κατά την περίοδο 1960-1965 -, πρόεδρος της καλλιτεχνικής επιτροπής, εισηγητής δραματολογίου και καλλιτεχνικός διευθυντής του Κ.Θ.Β.Ε. Από τη δημοσιογραφία συνταξιοδοτήθηκε το 1986. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε το 1952 με το έργο "Παραλλαγή στο πένθιμο εμβατήριο", για το οποίο τιμήθηκε με τον β’ έπαινο στο διαγωνισμό νουβέλας του περιοδικού "Μορφές" και τρία χρόνια αργότερα άρχισε να δημοσιεύει πεζογραφήματά του στο περιοδικό "Φοιτητικά Γράμματα" και την εφημερίδα "Παμφοιτητική". Το 1958 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο, με τίτλο "Μην κλαις, αγαπημένη". Τιμήθηκε με το βραβείο Plotin του περιοδικού "Τομές" (1978 για το έργο του "Μυθολογία"), το α΄ κρατικό βραβείο μυθιστορήματος (1988 για τη "Μεγάλη πλατεία"), ενώ διακρίσεις πήρε επίσης για τα έργα του "Όλοι οι άνθρωποι της γης" και "Μην κλαις, αγαπημένη". Εκτός από την πεζογραφία ο Νίκος Μπακόλας ασχολήθηκε επίσης με τις λογοτεχνικές μεταφράσεις, κυρίως από έργα αμερικανών συγγραφέων, καθώς και με τη θεατρική κριτική (σημειώνεται πως ο Νίκος Μπακόλας έγραψε και ένα θεατρικό έργο το -ανέκδοτο και άπαιχτο- "Ο κόκκινος φάκελος του 1960"). Ο Νίκος Μπακόλας ανήκει στους έλληνες πεζογράφους της μεταπολεμικής γενιάς, ειδικότερα στους λογοτέχνες της λεγόμενης μοντερνιστικής παράδοσης της σχολής της Θεσσαλονίκης. Με επιρροές από το ρεύμα του εσωτερικού μονολόγου και αμερικανούς πεζογράφους όπως οι W. Faulkner, H. James και F.S. Fitzgerald, το σύνολο του μυθιστορηματικού του έργου κινείται στα πλαίσια της προσωπικής μυθολογίας του συγγραφέα για τη γενέτειρά του και την ιστορία της κατά την περίοδο από το 1880 ως τις μέρες μας. Έργα του μεταφράστηκαν στα σουηδικά, γερμανικά, ολλανδικά, αγγλικά, γαλλικά και φιλανδικά. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νίκου Μπακόλα βλ. Πίστας Παναγιώτης, "Μπακόλας Νίκος", στο "Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό", Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1987 και Πίστας Παναγιώτης, "Νίκος Μπακόλας", στο "Η μεταπολεμική πεζογραφία· από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ‘67", Στ΄, σ.56-77, Αθήνα, Σοκόλης, 1988. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).

Ο Παύλος Ναθαναήλ γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1937 όπου και έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια. Άρχισε να ασχολείται με τη λογοτεχνία από πολύ νέος. Δημοσίευσε κείμενα του σε περιοδικά από την ηλικία των δεκαεπτά ετών ενώ το πρώτο του βιβλίο κυκλοφόρησε στα δεκαοχτώ του. Αργότερα ήρθε στην Αθήνα όπου εργάσθηκε ως δημοσιογράφος και καθηγητής Αγγλικών. Παράλληλα σπούδασε αγγλική φιλολογία και νομικά. Τα δεύτερα τα εγκατέλειψε γιατί ανακάλυψε ότι δεν μπορούσε να γίνει δικηγόρος. Ύστερα από επιτυχία σε ειδικό διαγωνισμό προσλήφθηκε στο BBC όπου εργάσθηκε πάνω από 20 χρόνια. Η μακρά παραμονή του στο Λονδίνο "άλλαξε την οπτική του γωνία". Επίσης ολοκλήρωσε τις σπουδές του παίρνοντας πτυχίο διεθνών σχέσεων από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Στο BBC ανέβηκε με γοργό ρυθμό τις βαθμίδες ιεραρχίας και έφθασε στη θέση του διευθυντή προγραμμάτων Νοτίου Ευρώπης. Είναι ο μόνος Έλληνας που κατέλαβε τόσο υψηλή θέση στο BBC. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα ασχολήθηκε και πάλι με τη δημοσιογραφία και για ένα διάστημα διετέλεσε γενικός διευθυντής της ΕΡΑ. Η παράλληλη ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία συνεχίσθηκε όλα αυτά τα χρόνια. Εξέδοσε τρεις ποιητικές συλλογές, μια συλλογή διηγημάτων, δύο τόμους δοκιμίων και τρεις ανθολογίες. Δημοσίευσε εκατοντάδες άρθρα σε λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες. Μετέφρασε πολλά έργα και βιβλία γύρω από τη διεθνή πολιτική. Σήμερα είναι πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών και Αντιπρόεδρος του "Παρατηρητηρίου Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης".

Η Ρούλα Παπαδημητρίου γεννήθηκε και ζει στη Θεσσαλονίκη. Από το 1952 ως το 1996 εξέδιδε το "Περιοδικό Ελληνίδων Βορείου Ελλάδος", όπου έχει συγκεντρώσει πολύτιμο υλικό για κοινωνικά, λογοτεχνικά, ιστορικά και λαογραφικά θέματα. Έδωσε πολλές διαλέξεις σε πόλεις της Ελλάδος και στο εξωτερικό. Υπήρξε τακτική συνεργάτις για πολλά χρόνια των Ραδιοφωνικών Σταθμών Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Ιδιαίτερα μελέτησε το Μακεδονικό Αγώνα και εξέδωσε για το θέμα αυτό διάφορα μυθιστορήματα και το θεατρικό έργο "Αδελφωμένοι στη δόξα". Έχει γράψει επίσης μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων, μελέτες για το παιδί κ.λπ.

Ποιητής, πεζογράφος, κριτικός και ομότιμος καθηγητής πανεπιστημίου της Νέας Ελληνικής Φιλολογίας, ο Κώστας Στεργιόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1926. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εκπόνησε διδακτορική διατριβή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Δίδαξε επί δεκαετία στη ιδιωτική Μέση Εκπαίδευση και στη Σχολή Κινηματογράφου και Θεάτρου του Λ. Σταυράκου. Από το 1966 έως το 1969 εργάστηκε ως λέκτορας στην έδρα Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη συνέχεια ως βοηθός στο Σπουδαστήριο Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1969-1972), απ' όπου παύτηκε από τη δικτατορία. Το 1974 έγινε καθηγητής στην ίδια έδρα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, όπου υπηρέτησε ώς το 1984 που αποχώρησε με εθελουσία έξοδο. Το 1986 αναγορεύτηκε ομότιμος καθηγητής. Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα -μαθητής ακόμα του Γυμνασίου- από το περιοδικό "Νέα Εστία" το 1943, κι από τότε, κείμενά του δημοσιεύτηκαν σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες. Ήταν υπεύθυνος για τη στήλη της κριτικής στο περιοδικό "Ξεκίνημα" (1946-1947), στην εφημερίδα "Νίκη" (1962-1963) και στο περιοδικό "Εποχές" (1963-1967). Εξέδωσε δέκα ποιητικές συλλογές, δύο βιβλία με διηγήματα, ένα μυθιστόρημα και εννιά κριτικά και φιλολογικά βιβλία, και είχε τιμηθεί δυο φορές με Κρατικό Βραβείο Ποιήσεως (με το Β΄ το 1961 και με το Α΄ το 1992), με το Βραβείο Κριτικής Μελέτης της "Ομάδας των 12" (1963), με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Μελέτης και Δοκιμίου (1974), με το Βραβείο Δοκιμίου και Μελέτης της Ακαδημίας Αθηνών Ιδρύματος Ουράνη (1997) και με το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του (2004). Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά, σουηδικά, ρωσικά, πολωνικά, ρουμανικά, βουλγαρικά, ισπανικά και ουγγρικά και δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά κι ανθολογίες του εξωτερικού, ενώ διηγήματα και κριτικά του κείμενα στα γαλλικά, βουλγαρικά, πολωνικά, αγγλικά, ισπανικά και ιταλικά. Το 1994 εκδόθηκε στα γερμανικά μια επιλογή απ' όλο το ως τότε ποιητικό έργο του, με τίτλο "Εδώ που μάχεται το φως με τη βαρύτητα", το 1999 κυκλοφόρησε στα ισπανικά ολόκληρη η συλλογή του "Ο ήλιος του μεσονυκτίου" και τον επόμενο χρόνο μια επιλογή από επτά συλλογές του στα ιταλικά, με τίτλο "Στιλπνότητα της μέρας". Από τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας Συγγραφέων και τέως πρόεδρός της, ιδρυτικό επίσης μέλος και επίτιμος πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας, είχε λάβει μέρος σε πολλά ελληνικά και διεθνή συνέδρια και χρημάτισε πρόεδρος ή μέλος σε διάφορες επιτροπές για θέματα λογοτεχνίας και βιβλίου. Πέθανε στις 11 Ιανουαρίου 2016, σε ηλικία 90 ετών.

Ο Περικλής Σφυρίδης γεννήθηκε το 1933 στη Θεσσαλονίκη, όπου και ζει. Απόφοιτος του Αμερικανικού Κολεγίου "Ανατόλια", της τάξης του 1952. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και εργάστηκε ως καρδιολόγος έως το 1994. Διατέλεσε πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης από το 1975 μέχρι το 1981. Στα γράμματα εμφανίστηκε με ποιητική συλλογή το 1974 και συνεργάστηκε στενά με το περιοδικό "Διαγώνιος". Από το 1985 έως το 1990 κυκλοφόρησε την ετήσια έκδοση με ανέκδοτα κείμενα πεζογράφων της Θεσσαλονίκης "Παραφυάδα". Το 1996 διοργάνωσε το συνέδριο "Παραμυθία Θεσσαλονίκης" για την πεζογραφία της πόλης από το 1912 μέχρι το 1995 και επιμελήθηκε τα πρακτικά του συνεδρίου (1997). Στο διήγημα του "Το μυστικό" βασίζεται η ταινία του Τάσου Ψαρά "Η άλλη όψη" (1991), το σενάριο της οποίας έγραψε ο ίδιος μαζί με το σκηνοθέτη. Άλλα δύο διηγήματά του έγιναν τηλεταινίες από την ελληνική τηλεόραση (ΕΡΤ): "Καρτέλα ασθενούς" και "Το μπλέξιμο". Έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές, δέκα συλλογές διηγημάτων, δύο μυθιστορήματα και ένα αυτοσχόλιο πνευματικής πορείας. Κυκλοφόρησε μελέτες για λογοτέχνες, ζωγράφους και τρεις ανθολογίες για τους πεζογράφους της Θεσσαλονίκης, μία εκ των οποίων μεταφράστηκε στα γερμανικά και άλλη στα αγγλικά. Συνεργάστηκε με τα περισσότερα ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά. Διηύθυνε τα περιοδικά της Θεσσαλονίκης "Τραμ" (1987-1991/1996) και "Παραφυάδα" (1985-1990). Συνεργάστηκε με τα περισσότερα ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά. Δύο βιβλία του έχουν μεταφραστεί στα ολλανδικά και πολλά διηγήματά του στα γερμανικά, αγγλικά και ολλανδικά. Για το πεζογραφικό του έργο έχουν δημοσιευθεί πολλά κριτικά κείμενα και αυτοτελείς μελέτες. Από τις εκδόσεις της "Εστίας" κυκλοφορεί το βιβλίο της επίκουρης καθηγήτριας του Α.Π.Θ. Σ. Σταυρακοπούλου, "Περικλής Σφυρίδης. Ο πεζογράφος και η κριτική για το έργο του" (2011).

Ο Ι. Μ. Χατζηφώτης γεννήθηκε το 1944 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου από γονείς Δωδεκανησίους και έφυγε από τη ζωή τον Ιούλιο του 2006 στην Αθήνα. Έκανε τις γυμνασιακές του σπουδές στο Αβερώφειο και έχει σπουδάσει φιλολογία στην Αθήνα και κοινωνιολογία της θρησκείας στην Κατάνη της Σικελίας. Διετέλεσε Μέγας Άρχων Υπομνηματογράφος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και Μέγας Άρχων Ιερομνήμων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Από το 1982 έως το 1998 σύμβουλος και εκπρόσωπος τύπου και δημοσίων σχέσεων του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Σεραφείμ και από το 1983 διευθυντής του επισήμου οργάνου της Εκκλησίας της Ελλάδος "Εκκλησιαστική Αλήθεια". Διευθυντής και εκπρόσωπος τύπου της Ιεράς Συνόδου από το 1984 έως το 1995. Ασχολήθηκε με την ποίηση, την κριτική βιβλίου, το ραδιόφωνο, την τηλεόραση, το θέατρο. Μελετήματά του έχουν δημοσιευθεί σε διάφορα ιστορικά, λογοτεχνικά και επιστημονικά περιοδικά. Στο πολύπλευρο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνονται εισηγήσεις σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια, δημοσιεύματα σε τιμητικούς τόμους και επετηρίδες και βιβλία με θέμα τη νεοελληνική ιστορία, όπως τα αναφερόμενα στον Άνθιμο Γαζή, τον Θ. Α. Πασχίδη, τον Ν. Δημητρακόπουλο, το Άγιον Όρος, την Πάτμο και τα Μετέωρα, τη Δωδεκάνησο, τους εθνικούς αγώνες της εκκλησίας, τον Γρηγόριο Ε΄, την Αλεξάνδρεια. Έφερε στο φως πλήθος ανεκδότων εγγράφων από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και άλλα ιστορικά αρχεία. Το έργο του "Αλεξάνδρεια (Οι δύο αιώνες του νεότερου ελληνισμού, 19ος-20ός)" βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Εταιρίας Ιστορικών Μελετών επί του Νεοτέρου Ελληνισμού, του Φιλολογικού Συλλόγου "Παρνασσός", τακτικός εταίρος της Εταιρίας Βυζαντινών Σπουδών, της Μεσογειακής Ακαδημίας της Ρώμης, της Ελλ. Βιβλιογραφικής Εταιρίας, αντιπρόεδρος της Έκκλησης της Ακρόπολης, γενικός γραμματέας της Ένωσης Δημοσιογράφων - Ιδιοκτητών Επιστημονικού Περιοδικού Τύπου, μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Συμβούλων Δημοσίων Σχέσεων, αν. γεν. γραμ. της Ελληνικής Επιτροπής των Φίλων της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Υπήρξε τακτικός συνεργάτης όλων σχεδόν των ημερησίων αθηναϊκών εφημερίδων και περιοδικών: "Έθνους", "Νέων", "Ελευθεροτυπίας", "Βραδυνής", "Εστίας", "Καθημερινής", "Απογευματινής", "Ακρόπολης", "Εικόνων", "Επικαίρων", "Ιστορίας εικονογραφημένης" και αρθρογράφος του "Ελεύθερου Τύπου" στο ένθετο "Ορθοδοξία και ελληνισμός".

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Κωνσταντίνου Δημητριάδη) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 20 Μαρτίου 1931. Φοίτησε στο Τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και από το 1958 ως το 1965 εργάστηκε ως βιβλιοθηκάριος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης. Παράλληλα το 1958 ίδρυσε και ανέλαβε υπό τη διεύθυνσή του το περιοδικό "Διαγώνιος", που κυκλοφόρησε ως το 1983 με ολιγόχρονες παύσεις. Το 1962 δημιούργησε τις "Εκδόσεις της Διαγωνίου" και από το 1965 εργάστηκε ως διορθωτής και επιμελητής. Το 1974 ίδρυσε τη Μικρή Πινακοθήκη της Διαγωνίου που λειτούργησε έως το 1995, με στόχο την προβολή νέων καλλιτεχνών της συμπρωτεύουσας, με στενούς συνεργάτες του τον Κάρολο Τσίζεκ και τον Νίκο Νικολαΐδη. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία πραγματοποίησε το 1949 με τη δημοσίευση του ποιήματος "Βιογραφία" στο περιοδικό της Θεσσαλονίκης "Μορφές". Τον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Εποχή των ισχνών αγελάδων". Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος τοποθετείται ανάμεσα στους σημαντικότερους ποιητές της ομάδας που είναι γνωστή ως "Κύκλος της Διαγωνίου" και κινήθηκε στο πλαίσιο του ομώνυμου περιοδικού που ο ίδιος ίδρυσε (Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, Γιώργος Ιωάννου, Τάσος Κόρφης, Βασίλης Καραβίτης, κ.ά.). Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από επιρροές από το έργο του Κωνσταντίνου Καβάφη, με θεματικές της την ερωτική επιθυμία και την ανεκπλήρωτη διάστασή της, την ερωτική επίτευξη, απόρριψη ή και εκμηδένιση, την κατά χριστιανική έννοια αυτοταπείνωση αλλά και την πολιτική διάσταση του έρωτα και την κοινωνική κριτική. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές "Εποχή των ισχνών αγελάδων" (1950), "Ξένα γόνατα" (1957), "Ανυπεράσπιστος καημός" (1970), "Ο αλλήθωρος" (1970, συγκεντρωτική έκδοση των τεσσάρων συλλογών με τίτλο "Ποιήματα", Διαγώνιος 1986, γ' 1998· Ιανός 2004· θ' 2018), "Το κορμί και το σαράκι" (1998, συμπληρωμένη έκδοση με νέο τίτλο "Μικρά ποιήματα", Ιανός 2004· η' 2016), "Νεκρή πιάτσα" (1999), "Η πιο βαθιά πληγή" (1999), "Παράξενο, που βρίσκει κουράγιο κι ανθίζει" (2010), συγκεντρωτική έκδοση των συλλογών με τίτλο "Πεζά ποιήματα" (Ιανός 2004· 2010· στ' 2016). Εξέδωσε επίσης διηγήματα ("Η κάτω βόλτα", Διαγώνιος 1963, 1991· στ' Ιανός 2004· ζ' 2012), μικρά πεζά ("Οι ρεμπέτες του ντουνιά", Διαγώνιος 1986· γ' Ιανός 2004· ε' 2016), μεταφράσεις αρχαίων λυρικών (Μπιλιέτο 2005, στη συνέχεια ως "Εντευκτήριο Ι", Ιανός 2007), ξένων λογοτεχνών ("Εντευκτήριο", α' Διαγώνιος 1989, στη συνέχεια ως "Εντευκτήριο ΙΙ", ε' Ιανός 2007), του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου ("Το Άγιο και Ιερό Ευαγγέλιο κατά τον Ματθαίο", Το Ροδακιό, 1997, β' Ιανός 2012), στίχους και ηχογραφήσεις με τραγούδια ("Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος τραγουδάει τα τραγούδια του", 1982, "Βαρδάρι και Εγνατία", 1990, "Το αιώνιο παράπονο", 1994, "Με τέχνη και με πάθος", 1998, "Τα τραγούδια του Ντίνου Χριστιανόπουλου"-επανακυκλοφορία των δύο κύκλων, Ιανός 2012), μελέτες ("Συμπληρώνοντας κενά", 1988, "Εισαγωγή στα ρεμπέτικα", 1991, "Ο Βασίλης Τσιτσάνης και τα πρώτα τραγούδια του", 1994, "Το ρεμπέτικο και η Θεσσαλονίκη", 1999, "Τα παλιά βιβλιοπωλεία της Θεσσαλονίκης", 1999, "Η λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης 1850-1950: σύντομο διάγραμμα", 1999, "Μελέτες για τον Σολωμό", 2001, "Ο Παύλος Μελάς σε ποιήματα Μακεδόνων ποιητών", 2004, κ.ά.), δοκίμια ("Δοκίμια", Μπιλιέτο 1999, "Εναντίον", Ιανός 2012, κ.ά.), βιβλιοκρισίες ("Αποθήκη Α'", 1978), βιβλιογραφικές εργασίες ("Λογοτεχνικές εκδόσεις Θεσσαλονίκης 1850-1950", 1980, β' 1997, "Λογοτεχνικά περιοδικά Θεσσαλονίκης 1889-1945", 1996, "Λογοτεχνικές εκδόσεις Μακεδονικών πόλεων πλην Θεσσαλονίκης 1879-1950", ΙΝΒΑ 1998, κ.ά.), ανθολογίες ("Στιχάκια του στρατού", 2004), συνεντεύξεις, αυτοβιογραφικά κείμενα. Το 2011 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το ίδιο έτος τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του, το οποίο αρνήθηκε ωστόσο να παραλάβει, συνεπής με τη στάση του ότι ο πνευματικός δημιουργός οφείλει να μένει μακριά από βραβεύσεις. Έφυγε από τη ζωή στη Θεσσαλονίκη στις 11 Αυγούστου 2020, σε ηλικία 89 ετών. Κηδεύτηκε, δαπάνη του Δήμου Θεσσαλονίκης, στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Σαράντα Εκκλησιών) και ενταφιάστηκε στο Κοιμητήριο Αναστάσεως του Κυρίου, στη Θέρμη. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ντίνου Χριστιανόπουλου βλ. Αλέξης Ζήρας, "Χριστιανόπουλος Ντίνος", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 9β, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 1988, Δημήτρης Δασκαλόπουλος, "Χριστιανόπουλος Ντίνος", στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα: Πατάκης, 2007, σελ. 2381-2· συμμετοχή του στις τηλεοπτικές εκπομπές της ΕΡΤ "Μονόγραμμα" (1991), "Νυχτερινός επισκέπτης" (1996) και "Στα Άκρα" (2011)· καθώς και τα αυτοβιογραφικά κείμενα "Πίσω απ' την Αγιά-Σοφιά" (Ιανός, 1997), "Θεσσαλονίκη, ου μ' εθέσπισεν" (Ιανός 1999) και "Εγώ, φαντάρος στο χακί..." (Μπιλιέτο, 2003).

Κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα στην κυπριακή λογοτεχνία, που ουσιαστικό συνιστά παράμετρο της γενικής νεοελληνικής γραμματείας μόνο με γεωγραφικό περιεχόμενο, δύο συγγραφείς κυριάρχησαν ισοδύναμα ως κορυφαίες μορφές, ο Κώστας Μόντης και ο Κύπρος Χρυσάνθης. Και οι δύο επιδόθηκαν με την ίδια επιτυχία στην ποίηση αλλά και στη λογοτεχνία. Ο Κύπρος Χρυσάνθης (1915-1998) υπήρξε γενικότερα μια σημαντική μορφή όχι μόνο της φιλολογικής αλλά και της κοινωνικής και εθνικής ζωής της Κύπρου. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και άσκησε το επάγγελμα αυτό ως κοινωνικό λειτούργημα, με ανθρωπιά και υψηλό αίσθημα καθήκοντος. Η ποίησή του διαπνέεται από αγάπη για την Ελλάδα, ενώ συγκινεί και γοητεύει με τη λυρική της έξαρση. Ασχολήθηκε σχεδόν με όλα τα είδη του λόγου. Τα πεζογραφήματά του, χωρίς αφηγηματικό φόρτο, αφηγούνται κυρίως ανθρώπινες ιστορίες της κυπριακής ζωής. Ιδιαίτερα τον συγκίνησαν τα δραματικά γεγονότα που ξεδιπλώθηκαν με την τουρκική εισβολή. Για πολλά χρόνια διηύθυνε το περιοδικό "Κυπριακά Γράμματα", του οποίου την έκδοση συνεχίζει μετά το θάνατό του η αφοσιωμένη σύζυγός του. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Κύπρου Χρυσάνθη, βλ. Αλέξης Ζήρας, "Χρυσάνθης Κύπρος", στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα, εκδόσεις Πατάκη, 2007.